Του Πολύδωρου Αμπατζή Ιατρού – Ακτινοδιαγνώστη
Το Triplex καρωτίδων είναι μια ασφαλής και ανώδυνη ειδική εξέταση υπερήχων για τα αγγεία του τραχήλου που ονομάζονται καρωτίδες. Με την βοήθεια των υπερήχων ελέγχουμε την κυκλοφορία στα αγγεία, όπως και το μέγεθος και γενικότερα την ανατομία τους. Σαν ολοκληρωμένη εξέταση περιλαμβάνει τον έλεγχο τεσσάρων αγγείων από κάθε πλευρά του τραχήλου. Η κοινή καρωτίδα που ξεκινά από τα μεγάλα αγγεία που φεύγουν από την καρδιά στο μέσον περίπου του λαιμού χωρίζεται σε δύο. Την έσω καρωτίδα που συνεχίζει προς τα άνω, εισέρχεται μέσα στο κρανίο και αιματώνει τον εγκέφαλο και την έξω καρωτίδα που τροφοδοτεί κυρίως το πρόσωπο.
Επίσης υπάρχουν οι επονομαζόμενες σπονδυλικές αρτηρίες, μια από κάθε πλευρά, που ανεβαίνουν δεξιά και αριστερά της σπονδυλικής στήλης διαμέσου κάποιων τρημάτων των σπονδύλων (σπονδυλικά τρήματα). Η εξέταση δεν χρειάζεται καμιά προετοιμασία. Γίνεται με τον εξεταζόμενο σε ύπτια θέση με το κεφάλι σε ελαφρά δεξιά ή αριστερά στροφή. Διαρκεί 20 λεπτά περίπου. Δεν γίνεται χρήση φαρμάκων και δεν υπάρχει οποιαδήποτε παρενέργεια ή κίνδυνος.
Ο κύριος λόγος που γίνεται η εξέταση είναι να βρεθεί εάν υπάρχει στένωση καρωτίδας, που είναι μια επικίνδυνη κατάσταση που αυξάνει τις πιθανότητες εγκεφαλικού επεισοδίου. Το Triplex καρωτίδων έχει σημαντικό προληπτικό ρόλο να διαπιστώσει την ύπαρξη στένωσης, ώστε να δοθεί η κατάλληλη αγωγή και να αποφευχθεί ένα πιθανό εγκεφαλικό επεισόδιο. Έτσι πρέπει να γίνεται σε εκείνους που έχουν κίνδυνο για αγγειακή νόσο.
Κυριότερες ενδείξεις για τον προληπτικό έλεγχο των καρωτίδων είναι:
- Αρτηριακή υπέρταση.
- Φύσημα κατά την ακρόαση του τραχήλου.
- Σακχαρώδης διαβήτης.
- Υψηλή χοληστερίνη.
- Οικογενειακό ιστορικό εγκεφαλικού επεισοδίου ή καρδιοπάθειας.
- Κάπνισμα.
- Προληπτικός έλεγχος σε ηλικίες άνω των 55 ετών.
Το Triplex καρωτίδων γίνεται και για διαγνωστικούς λόγους, όπως:
- Μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο.
- Αγνώστου αιτιολογίας απώλεια συνείδησης.
- Εμβοές των ώτων.
- Αμαύρωση οφθαλμού.
- Ζαλάδες, ίλιγγος κλπ.
Από τον έλεγχο των καρωτίδων, αφού διαπιστωθεί εάν υπάρχει ή όχι στένωση, θα πρέπει να εκτιμηθεί ο βαθμός της στένωσης και κατά συνέπεια η επικινδυνότητα. Από την αξιολόγηση των παραπάνω θα αποφασιστεί και η κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση.
Όταν η στένωση είναι κάτω του 50% η αντιμετώπιση είναι πάντα συντηρητική, με φάρμακα και διόρθωση των παραγόντων που επιδεινώνουν την αγγειακή νόσο, όπως διακοπή καπνίσματος, απώλεια σωματικού βάρους, ειδική διατροφή, έλεγχος σακχάρου και χοληστερίνης, έλεγχος αρτηριακής πίεσης κλπ.
Όταν η στένωση είναι πάνω από 70% υπάρχει αρχικά ένδειξη επεμβατικής αντιμετώπισης της στένωσης. Η χειρουργική αντιμετώπιση γίνεται με δύο τρόπους:
Α)Καρωτιδική ενδαρτηρεκτομή – Είναι η καθιερωμένη επέμβαση για τη διάνοιξη της στενωμένης καρωτίδας. Έχει πολύ καλά άμεσα και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Γίνεται με μια τομή πλάγια στο λαιμό. Ανοίγεται η αρτηρία, καθαρίζεται από το συσσωρευμένο παθολογικό υλικό και προσεκτικά ράβεται ξανά. Η εγχείρηση συνηθέστατα γίνεται με γενική αναισθησία, ενώ είναι δυνατόν να γίνει και με τοπική-περιοχική αναισθησία.
Β)Καρωτιδική αγγειοπλαστική με τοποθέτηση stent – Είναι μια νέα μέθοδος με αμφιλεγόμενα αποτελέσματα, που δεν έχει δοκιμαστεί στο χρόνο. Διεξάγονται επιστημονικές μελέτες με μεγάλες σειρές ασθενών για να τη συγκρίνουν με την εγχείρηση. Γίνεται συνήθως με τοπική αναισθησία. Εδώ, η στένωση στην αρτηρία διανοίγεται με ένα μπαλόνι υπό ακτινολογικό έλεγχο. Ένα μεταλλικό stent (= ενδονάρθηκας), που καλύπτει το μπαλόνι, πιέζεται πάνω στο εσωτερικό τοίχωμα της αρτηρίας για να τη διατηρήσει ανοικτή.
Όταν η στένωση είναι μεταξύ 50% και 70% ο τρόπος αντιμετώπισης εξαρτάται από τα συμπτώματα και το ιστορικό του ασθενούς.
Το Triplex καρωτίδων δεν μπορεί να ελέγξει το τμήμα των αγγείων που βρίσκονται μέσα στο κρανίο και αν υπάρχει υποψία παθολογίας σε αυτά πρέπει να γίνονται άλλες εξετάσεις, όπως η CT αγγειογραφία, η ψηφιακή αγγειογραφία και η κλασική ενδαρτηριακή αγγειογραφία.
