- Σε διαβούλευση τίθεται από τον επόμενο μήνα το νομοσχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος για την συγχώνευση των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων σε περιφερειακό επίπεδο
Πρόσω ολοταχώς για την δημιουργία ενός Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων σε όλο το Βόρειο Αιγαίο, όπως και σε άλλες Περιφέρειες της χώρας, προχωρά το Υπουργείο Περιβάλλοντος με διαβούλευση που ξεκινά τον επόμενο μήνα και με σκοπό να εφαρμοστούν ριζικές αλλαγές στην διαχείριση των απορριμμάτων τα επόμενα χρόνια. Ήδη, η προαναγγελία για την συγχώνευση των ΦΟΔΣΑ είχε γίνει από πέρυσι και παρά τις αντιδράσεις το Υπουργείο έχει αποφασίσει να εφαρμόσει τον σχεδιασμό του, σε συμμόρφωση και με τις επιταγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Πρόεδρος της ΔΕΔΑΠΑΛ, Γιώργος Αλεξίου, εξέφρασε τον προβληματισμό του για αυτή την εξέλιξη, τονίζοντας ότι απαιτείται συνεργασία και οργάνωση για την επέκταση των αρμοδιοτήτων των Φορέων, ιδιαίτερα στη νησιωτική χώρα.
Στη νομοθετική ρύθμιση που ετοιμάζει το Υπουργείο Περιβάλλοντος προβλέπεται η συγχώνευση των Φορέων Λέσβου, Χίου και Σάμου υπό τον φορέα της Λέσβου, με νέο τίτλο Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου. Η συνεισφορά των Δήμων στο νέο ΦΟΔΣΑ στον οποίο θα ανήκουν θα γίνεται μηνιαίως από τριμηνιαίως, προφανώς λόγω χρεών που έχουν συσσωρευτεί σε ορισμένους από αυτούς. Αν ο Δήμος χρεώνει στους πολίτες λιγότερα από όσα πρέπει, τότε ο Πρόεδρος του ΦΟΔΣΑ μπορεί να ζητήσει μέσω του Υπουργείου Εσωτερικών την παρακράτηση και απόδοση της διαφοράς μέσω των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ). Αυτές οι κινήσεις ουσιαστικά στοχεύουν στο να αναγκάσουν τους Δήμους να είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους.
Είναι γεγονός ότι η δημιουργία ενός ΦΟΔΣΑ για όλα τα νησιά προϋποθέτει υποδομές, αλλά και οικονομική στήριξη των Δήμων για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις αυξημένες υποχρεώσεις ορθής διαχείρισης των απορριμμάτων. Σε διαφορετική περίπτωση, θα κληθούν να “πληρώσουν το μάρμαρο” για μια ακόμη φορά οι δημότες, αν το κόστος μετακυλιστεί στα ανταποδοτικά τέλη που καταβάλλονται μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος.
Παράλληλα, στις προωθούμενες ρυθμίσεις προβλέπεται η δυνατότητα παρέμβασης του Υπουργείου σε περίπτωση που ένας ή περισσότεροι Δήμοι δεν συμμορφώνονται, ιδίως στις περιπτώσεις που υπάρχει παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (π.χ. χωματερές). Το Υπουργείο θα μπορεί να παρέμβει ευθέως για τη συμμόρφωση Δήμων που έχουν “φτωχές” επιδόσεις και ο Υπουργός θα μπορεί να δίνει εντολή στον Γενικό Γραμματέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων να υλοποιήσει έργα και δράσεις σε περιπτώσεις άρνησης ή αδράνειας του Δήμου ή του συλλογικού φορέα των Δήμων για τα απορρίμματα (ΦΟΔΣΑ) να συμμορφωθεί, παρότι υπάρχει, π.χ. καταδίκη από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ή όταν δεν προχωρούν στην υλοποίηση των έργων που προβλέπει ο περιφερειακός σχεδιασμός για τα απορρίμματα.
Σε μικρούς ορεινούς και νησιωτικούς Δήμους (κάτω των 10.000 κατοίκων) το Υπουργείο Περιβάλλοντος θα έχει τη δυνατότητα να αναθέσει σε ιδιώτες τη χωριστή συλλογή και μεταφορά ανακυκλώσιμων υλικών και βιοαποβλήτων, με τη δαπάνη να χρηματοδοτείται από το κράτος.
Εξάλλου, με τη νομοθετική ρύθμιση ικανοποιείται ένα πάγιο αίτημα των συστημάτων ανακύκλωσης για την πάταξη της εισφοροδιαφυγής (δηλαδή να αποφεύγουν εταιρείες που εισάγουν ή παράγουν συσκευασίες να πληρώνουν, όπως οφείλουν, συνδρομή στα ανάλογα συστήματα ανακύκλωσης). Γίνεται υποχρεωτικό για να εγγραφεί μια εταιρεία στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ) να έχει προηγουμένως εγγραφεί στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων. Αν διαπιστωθεί ότι δεν έχει εγγραφεί, τότε προβλέπεται μια διαδικασία κυρώσεων για συμμόρφωση.
Στο πλαίσιο της ανάγκης ενίσχυσης της ανακύκλωσης, το Υπουργείο ανέλαβε την πρωτοβουλία για την εκπόνηση ενός νέου χάρτη μεταρρυθμίσεων για να επιτύχει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Ωστόσο, παραμένει το ερώτημα αν η ανάγκη χρονικής μετατόπισης από το 2025 στο 2030 ως προς την επίτευξη των στόχων της ανακύκλωσης, θα έπρεπε να οδηγήσει και στην αντίστοιχη τροποποίηση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Απορριμμάτων, για την επίτευξη του ευρύτερου στόχου της μείωσης του ποσοστού ταφής απορριμμάτων στο 10%, από το 2030 έως το 2035.
Οι βασικοί όροι του εγκεκριμένου προγράμματος περιλαμβάνουν ότι είναι επιλέξιμη η χρηματοδότηση των Μονάδων Επεξεργασίας Απορριμμάτων, με την κατηγορηματική υποχρέωση του μετασχηματισμού τους σε Μονάδες Ανάκτησης και Ανακύκλωσης (RRF). Η χρηματοδότηση πλέον, έχει ως πυλώνα αναφοράς την ολιστική προσέγγιση του σχεδιασμού, ο οποίος περιλαμβάνει κυρίως την εφαρμογή των διακριτών ρευμάτων, δηλαδή την οργάνωση αποτελεσματικής και ευρείας διαλογής στην πηγή, πριν την είσοδο στις μονάδες.
Σε δήλωσή του στα “Νέα της Λέσβου” ο Πρόεδρος της ΔΕΔΑΠΑΛ, Γ. Αλεξίου, τόνισε μεταξύ άλλων: «Η κυβέρνηση φαίνεται αποφασισμένη να εφαρμόσει αυτό το νέο μοντέλο, σε περιφερειακό επίπεδο, με στόχο την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών στην διαχείριση των απορριμμάτων και στον τομέα της ανακύκλωσης. Αυτό σημαίνει επιπρόσθετες αρμοδιότητες και προσωπικό, αλλά περιμένουμε να πάρουμε στα χέρια μας το προσχέδιο για να έχουμε ξεκάθαρη εικόνα. Μόλις ενημερωθούν τα μέλη του Δ.Σ. θα καταθέσουμε τις προτάσεις μας, με σωστή προετοιμασία και οργάνωση για να έχουμε θετικά αποτελέσματα».
