- Ποια είναι τα δεδομένα και οι δυσκολίες για να κερδηθεί το μεγάλο στοίχημα λειτουργίας γραμμικού επιταχυντή στο νοσοκομείο
- Μόνες τους προσπαθούν οι γυναίκες του Συλλόγου Καρκινοπαθών να πείσουν τους φορείς για την αναγκαιότητα μιας τέτοιας σωτήριας μονάδας
Σε μία εποχή που τα ογκολογικά περιστατικά καταγράφουν ανοδική πορεία όχι μόνο στον τόπο και στη χώρα μας αλλά σε όλο τον κόσμο, ενώ ταυτόχρονα το Εθνικό Σύστημα Υγείας σε κεντρικό επίπεδο “δείχνει τα δόντια του” με μεγάλες λίστες για ραντεβού τόσο για χειρουργεία όσο και για θεραπείες των καρκινοπαθών… αυτό το δωμάτιο με τρεις πολυθρόνες που ξεκίνησε στο Βοστάνειο πριν από 25 χρόνια όπου γίνονταν χημειοθεραπείες, στις μέρες μας, όπως μετεξελίχθηκε, αποτελεί ένα καταφύγιο ελπίδας και σωτηρίας για τους ασθενείς της Λέσβου.
Η ογκολογική μονάδα του νοσοκομείου, την οποία ο σημερινός διοικητής, Γιώργος Καμπούρης, κατάφερε να στελεχώσει και με δεύτερο ογκολόγο, ενώ είναι δύο και οι γιατροί ειδικότητας αιματολογίας, καλείται σήμερα να περιθάλψει σε ετήσια βάση περίπου 2.000 παλιούς και νέους ασθενείς με νεοπλασματικές νόσους. Αν και στην αρχή πριν από δυο δεκαετίες ένας αριθμός ασθενών κρατούσαν επιφυλάξεις κατευθυνόμενοι στην Αθήνα για θεραπείες, στις μέρες μας δεν υπάρχει αμφιβολία ότι χαίρει της εμπιστοσύνης ολόκληρης της κοινωνίας, εφαρμόζοντας ό,τι πιο σύγχρονο και τελευταίο υπάρχει στις θεραπείες. Με άλλα λόγια στη Μυτιλήνη εφαρμόζονται ακριβά σκευάσματα, όπως και στα μεγάλα νοσοκομεία των Αθηνών.
Στο σκέλος της χημειοθεραπείας το ΕΣΥ παραμένει ακόμα όρθιο, καθώς οι πολίτες της Ελλάδας έχουν καλύτερες ευκαιρίες – όσο αυτό και αν ακούγεται οξύμωρο – από τα ισχύοντα στο εξωτερικό. Εκεί δεν καλύπτονται από τα δημόσια συστήματα υγείας οι πολύ ακριβές θεραπείες και οι πολίτες δεν έχουν δωρεάν πρόσβαση – με την ίδια συχνότητα σε σχέση με την Ελλάδα – ακόμα και σε απλές διαγνωστικές εξετάσεις, όπως οι μαγνητικές και οι αξονικές τομογραφίες.
Με τα παραπάνω δεδομένα η ογκολογική μονάδα του Βοστάνειου αποτελεί ένα σημαντικό κεφάλαιο για τη Λέσβο σε μια περίοδο που το ΕΣΥ γίνεται ολοένα και πιο απρόσωπο και στα νοσοκομεία της Αθήνας δεν είναι πια εύκολα τα ραντεβού, όπως τουλάχιστον προ πενταετίας.
Το… όνειρο του ακτινοθεραπευτικού
Την άνοιξη του 2023 ο Σύλλογος Καρκινοπαθών Λέσβου έθεσε για πρώτη φορά την αναγκαιότητα δημιουργίας στη Λέσβο ενός ακτινοθεραπευτικού ογκολογικού κέντρου με “ακτινοβολία” σε όλο το Βόρειο Αιγαίο και όχι μόνο. Αυτό το αίτημα του Συλλόγου Καρκινοπαθών τροφοδοτήθηκε από το σοβαρό πρόβλημα που υπάρχει για ακτινοθεραπείες στη χώρα μας, καθώς η λίστα των ραντεβού είναι μεγάλη και η σκληρή αλήθεια είναι πως κάποιοι καρκινοπαθείς προκειμένου να υποβληθούν σε ακτινοθεραπεία αν δεν έχουν να πληρώσουν στον ιδιωτικό τομέα από την τσέπη τους, ενδεχομένως, όταν θα φτάσει η ώρα του ραντεβού τους για το μηχάνημα του γραμμικού επιταχυντή ίσως να είναι αργά. Με αυτό το δεδομένο ο Σύλλογος Καρκινοπαθών έθεσε επιτακτικά αυτό το ζήτημα ξεκινώντας έναν κύκλο συναντήσεων και με τους βουλευτές και με τον διοικητή του νοσοκομείου και τους εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Αν και τότε η παρέμβαση του Συλλόγου Καρκινοπαθών είχε προκαλέσει αρχικά αμηχανία υπό την έννοια ότι η εγκατάσταση, η στελέχωση για τη λειτουργία γραμμικού επιταχυντή στη Λέσβο μοιάζει με όνειρο θερινής νυκτός, καθώς έχει μεγάλο κόστος σε αναλογία με τον πληθυσμό που χρειάζεται αυτές τις υπηρεσίες (και μάλιστα από κάποιους κύκλους σχολιάστηκε ως αφελές αίτημα), στην πραγματικότητα οι γυναίκες του Συλλόγου Καρκινοπαθών ήξεραν τι έκαναν!
Πριν το δικό τους αίτημα είχε προηγηθεί η εξαγγελία του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, για δημιουργία ακτινοθεραπευτικού κέντρου στη Ρόδο με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, προϋπολογισμού 6 εκατομμυρίων ευρώ. Συνολικά το ποσό έτσι όπως ακούγεται μπορεί να είναι μεγάλο, είναι όμως αρκετά μικρό μπροστά σε άλλα και άλλα και πρέπει να σημειώσουμε ότι στη Ρόδο σχεδόν το 50% αυτού του ποσού θα κατευθυνθεί σε ανέγερση κτιριακών εγκαταστάσεων εκ του μηδενός. Ο προϋπολογισμός για το γραμμικό επιταχυντή, τις ειδικές υπερενισχυμένες μονώσεις που θα πρέπει να γίνουν και τον λοιπό εξοπλισμό εκτιμάται ότι μπορεί να ανέλθει το ανώτερο περίπου στα 2 εκατομμύρια ευρώ.
Η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου μπορεί να χρηματοδοτήσει από το ΕΣΠΑ για την υγεία ένα τέτοιο έργο, καθώς ο συνολικός προϋπολογισμός υπερβαίνει τα 10 εκατομμύρια ευρώ και υπάρχουν περιθώρια για υπερδέσμεση μέχρι το τέλος του 2025. Άρα ό,τι είναι να γίνει θα πρέπει να γίνει τους επόμενους μήνες. Ο Περιφερειάρχης, Κώστας Μουτζούρης και ο Αντιπεριφερειάρχης Προγραμματισμού, Στρατής Κυρατζής, μπορούν να “κουμπώσουν” ένα τέτοιο έργο και να μείνουν στην ιστορία του τόπου. Άλλωστε ο κ. Μουτζούρης στην προηγούμενη θητεία του έχει αποδείξει ότι δέχεται τις προκλήσεις, όπως έκανε με το νευροχειρουργικό μικροσκόπιο, που απέκτησε για πρώτη φορά το Βοστάνειο. Και μπορεί να ήταν μικρότερος ο προϋπολογισμός, στις 300.000 ευρώ, χρηματοδοτήθηκε όμως εξ ολοκλήρου όχι από τον προϋπολογισμό της Περιφέρειας και όχι από το ΕΣΠΑ!
Ποιος θα μπει μπροστά;
Το ζήτημα ωστόσο δεν είναι οι προθέσεις του Περιφερειάρχη και ο προγραμματισμός του Αντιπεριφερειάρχη του, αλλά ποιος θα μπει μπροστά για ένα τέτοιο έργο. Στη Ρόδο το διεκδικούσαν χρόνια για να επιτύχουν την πρωθυπουργική εξαγγελία πέρυσι το Μάρτιο και η διεκδίκηση αυτή έγινε από πολιτικούς-μεγαθήρια, όπως για παράδειγμα τον καθηγητή, Δημήτρη Κρεμαστινό, πριν ακόμα από το 2020, που έφυγε αιφνίδια από τη ζωή. Στη Λέσβο δεν έχει δείξει μέχρι τώρα ενδιαφέρον, τουλάχιστον επίσημα, κάποιος πολιτικός ή αυτοδιοικητικός φορέας να μπει μπροστά και να διεκδικήσει το πράσινο φως από το Υπουργείο Υγείας και εν προκειμένω την Υγειονομική Περιφέρεια Πειραιώς και Αιγαίου, η οποία είναι αρμόδια να υποβάλει αίτημα στην Περιφέρεια για ένα τέτοιο έργο.
Για ένα τέτοιο σωτήριο ακτινοθεραπευτικό κέντρο αν υποθέσουμε ότι ξεκινά άμεσα η προσπάθεια, τα εγκαίνια ενδεχομένως να γίνουν και μετά το 2030. Δηλαδή όσοι ξεκινήσουν να εργάζονται σήμερα προς αυτήν την κατεύθυνση θα βλέπουν μπροστά τους μακριά και όχι τα αμέσως επόμενα χρόνια, όπως αντίστοιχα έγινε και στη Ρόδο.
Σε αριθμούς
Σήμερα δεν υπάρχει κάποια επιδημιολογική μελέτη που να καταγράφει με ακρίβεια τον αριθμό των καρκινοπαθών κάθε χρόνο στη Λέσβο. Στοιχεία υπάρχουν μόνο για όσους καρκινοπαθείς ακολουθούν θεραπείες στο νοσοκομείο και εκτιμάται ότι συνολικά μαζί με τους αιματολογικούς ασθενείς είναι περίπου στα 2.000 άτομα σε ετήσια βάση. Να αναφέρουμε εδώ ότι ενώ το 2021 στο Βοστάνειο καταγράφηκαν 160 νέοι ασθενείς με καρκίνο, το 2023 καταγράφηκαν 280. Και αυτό το στοιχείο όμως υπό την έννοια ότι υπάρχουν καρκινοπαθείς που έχουν απευθείας επαφή με ιδιωτικά θεραπευτήρια των Αθηνών και κεντρικά νοσοκομεία και δεν καταγράφονται στο Βοστάνειο.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις των γιατρών του νοσοκομείου από τη Λέσβο, ο μεγαλύτερος αριθμός ασθενών που χρειάζονται ακτινοβολίες σε μηνιαία βάση δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 20 άτομα. Ερμηνεύοντας τους αριθμούς, με 20 ασθενείς το μήνα το ακτινοθεραπευτικό κέντρο δεν μπορεί να θεωρηθεί βιώσιμο για το Υπουργείο Υγείας. Με άλλα λόγια είναι μικρός ο αριθμός για τους τεχνοκράτες των Αθηνών ώστε να εγκρίνουν μια επένδυση 6 εκατομμύρια ευρώ.
Φυσικά κανείς δεν μπορεί να ξέρει – αν και όλοι μπορούν να εκτιμήσουν – ποιες θα είναι οι ανάγκες την επόμενη πενταετία ή δεκαετία. Αυτό όμως δεν αρκεί και υπ’ αυτήν την έννοια η μόνη λύση για τη βιωσιμότητα μιας τέτοιας μονάδας είναι να διασυνδεθεί με όλα τα νησιά του Βορείου Αιγαίου και με άλλες περιοχές, έχοντας τη δυνατότητα του άμεσου προγραμματισμού για ακτινοθεραπείες σε αντίθεση με τα κεντρικά νοσοκομεία.
Ένα ακτινοθεραπευτικό κέντρο στη Λέσβο που θα μπορούσε να εξυπηρετήσει τα νησιά του Βορείου Αιγαίου και πιο πέρα ακόμα θα μπορούσε να σταθεί ως αίτημα της περιοχής μας μπροστά στο κέντρο που δρομολογείται να δημιουργηθεί στη Ρόδο. Στη Ρόδο οι αριθμοί είναι διαφορετικοί, καθώς εκτός από τον τοπικό πληθυσμό που υπερβαίνει κατά πολύ αυτόν της Λέσβου (125.000), το νησί των ιπποτών έχει και πολύ μεγάλο αριθμό τουριστών, μια και μόνο τον Αύγουστο και το Σεπτέμβριο έχει περίπου στο δίμηνο 1 εκατομμύριο επισκέπτες! Αυτό από μόνο του επιβάλλει τη λειτουργία και γραμμικού επιταχυντή στο νοσοκομείο της Ρόδου, ώστε να μπορούν στο νησί να εξυπηρετούνται και τέτοιοι ασθενείς συνδυάζοντας τις διακοπές με τη θεραπεία τους.
Το κτιριακό
Την ίδια ώρα αν και θα μπορούσε στη Λέσβο να ήταν πλεονέκτημα το κτιριακό αν το είχε εξασφαλίσει από το νοσοκομείο, ο μηδενικός διάλογος γύρω από αυτό το θέμα τον τελευταίο ένα χρόνο και πλέον, που έθεσε το αίτημα ο Σύλλογος των Καρκινοπαθών, έχει ως συνέπεια να ανεγείρεται με προϋπολογισμό 2,17 εκατ. ευρώ η ψυχιατρική κλινική, ενώ στο κτίριο θα μπορούσαν να είχαν προβλεφθεί υπόγειες εγκαταστάσεις στην προοπτική στέγασης γραμμικού επιταχυντή.
Ο Σύλλογος Καρκινοπαθών έχει ζητήσει από το διοικητή του νοσοκομείου να εξασφαλιστούν χώροι στα υπόγεια του παλαιού κτιρίου, ωστόσο αυτή τη στιγμή το Βοστάνειο ασφυκτιά ακόμα και με τις νέες πτέρυγες, που σημαίνει ότι δύσκολα θα βρεθεί διαθέσιμος χώρος για να στεγαστεί ο γραμμικός επιταχυντής. Συνεπώς θα πρέπει να γίνει νέο κτίριο, εφόσον δεν προβλέφθηκαν υπόγειες εγκαταστάσεις, ενδεχομένως ακόμα ένας όροφος στο κτίριο της ψυχιατρικής κλινικής. Σε κάθε περίπτωση το αίτημα του Συλλόγου Καρκινοπαθών για λειτουργία γραμμικού επιταχυντή στη Λέσβο πρέπει να αντιμετωπιστεί με τη δέουσα σοβαρότητα από τους τοπικούς φορείς, που οφείλουν να αρχίσουν να κινούνται από τώρα με χρονικό ορίζοντα μετά το 2030, καθώς η στελέχωση μιας τέτοιας μονάδας σε ένα νησί, όπως η Λέσβος, δεν θα είναι εύκολη υπόθεση.
