“Στα κάγκελα” βρίσκονται οι Δήμαρχοι όλης της χώρας με το τέλος ταφής απορριμμάτων που ήταν η αιτία για πολλούς Δήμους να αποφασίσουν την αύξηση των ανταποδοτικών τελών για το 2025. Επιπλέον, τις τελευταίες ημέρες έχει ξεκινήσει “πόλεμος” στους αιρετούς της Αττικής εξαιτίας της απόφασης της Εκτελεστικής Επιτροπής του Ενιαίου Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού Αττικής (Ε.Δ.Σ.Ν.Α.) να υποχρεώσει τους Δήμους να καταβάλουν το τέλος ταφής, αλλά και το τέλος εισόδου στη χωματερή 18 μηνών μέσα στους 12 μήνες της φετινής χρονιάς. Οι Δήμαρχοι φοβούνται ότι με αυτό τον τρόπο θα ανοίξει η κερκόπορτα για αυξήσεις σε όλη τη χώρα το επόμενο διάστημα.
Θυμίζουμε ότι πριν μερικούς μήνες 164 Δήμοι της χώρας, μεταξύ των οποίων οι Δήμοι Μυτιλήνης και Δυτικής Λέσβου, προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας, κατά της επιβολής του τέλους ταφής απορριμμάτων, το οποίο από πέρυσι παρακρατείται από τους πόρους των ΟΤΑ. Οι Δήμοι κατέθεσαν αίτηση ακύρωσης κατά τριών αποφάσεων του Υπουργείου Εσωτερικών, με τις οποίες παρακρατούνται από τους ΚΑΠ τα “οφειλόμενα” ποσά από τη μη καταβολή του τέλους και κατ’ επέκταση κατά της θέσπισης της επιβολής του τέλους ταφής των απορριμμάτων.
Με την πρώτη προσβαλλόμενη απόφαση παρακρατήθηκε το συνολικό ποσό 48.637.601,30 ευρώ από τους Δήμους, ως οφειλόμενο τέλος ταφής για το α’ εξάμηνο του 2023, ενώ με τη δεύτερη προσβαλλόμενη απόφαση επιχορηγήθηκε ο Εθνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ.) με συνολικό ποσό 129.141.872 ευρώ για την εξόφληση του οφειλόμενου ποσού των ΟΤΑ α΄ βαθμού για το τέλος ταφής του έτους 2022 και για το τέλος ταφής του α’ εξαμήνου έτους 2023. Η επιχορήγηση του Ε.Ο.ΑΝ. προκύπτει εξ ολοκλήρου από παρακρατήσεις, σε βάρος των Δήμων της χώρας, από τους οφειλόμενους σε αυτούς Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους. Με την τρίτη προσβαλλόμενη απόφαση παρακρατήθηκε από τους Δήμους το συνολικό ποσό των 6.708.689,21 ευρώ.
Όπως είναι γνωστό, το τέλος ταφής απορριμμάτων επιβάλλεται στους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) και στους Δήμους ή τα Νομικά Πρόσωπα που ανήκουν στους ΟΤΑ και ασκούν τις αρμοδιότητες των ΦοΔΣΑ, όπως η ΔΕΔΑΠΑΛ. Το ύψος του τέλους υπολογίζεται κλιμακωτά, αυξανόμενο ανά έτος, αρχής γενομένης από το έτος 2022 που ήταν 20 ευρώ ανά τόνο αποβλήτων και αυξάνεται ετησίως κατά 5 ευρώ ανά τόνο και έως την τιμή των 35 ευρώ. Από την 1η Ιανουαρίου του 2026 το τέλος ταφής θα αυξηθεί στα 45 ευρώ και θα φθάσει στην τιμή των 55 ευρώ ανά τόνο από την 1/1/2027.
Για το 2024 οι Δήμοι έχουν ήδη επιβαρυνθεί με το ποσό των 240 εκατ. ευρώ για την αναδρομική καταβολή του τέλους ταφής των απορριμμάτων των ετών 2022, 2023 και του πρώτου εξαμήνου του 2024. Οι λόγοι ακύρωσης του τέλους ταφής απορριμμάτων που επικαλούνται η ΚΕΔΕ και οι 164 Δήμοι είναι η πλημμελής μεταφορά στην εσωτερική έννομη τάξη της Οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα απόβλητα, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Οι Δήμοι και οι ΦοΔΣΑ δεν έχουν την αρμοδιότητα, ούτε τους απαιτούμενους πόρους για την κατασκευή μονάδων εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων, ενώ το Ελληνικό Δημόσιο δεν έχει αναπτύξει μέχρι στιγμής την κατάλληλη τεχνολογική επάρκεια, ώστε να μειωθεί ο όγκος των αποβλήτων που διατίθεται μέσω υγειονομικής ταφής.
Επιπλέον οι Δήμαρχοι υποστηρίζουν ότι η απόφαση αυτή έρχεται σε αντίθεση με τις αρχές της ισότητας, του κράτους δικαίου και της αναλογικότητας, αφού επιβάλλεται το τέλος ταφής ως διοικητική κύρωση στους Δήμους χωρίς υπαιτιότητα αυτών. Ακόμη τονίζουν ότι η θέσπιση του τέλους ταφής, αντίκειται ευθέως στο άρθρο του Συντάγματος περί οικονομικής και διοικητικής αυτοτέλειας των δήμων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τέλος ταφής για τα σκουπίδια επιβάλλεται για τις ποσότητες ανεπεξέργαστων αστικών αποβλήτων που δεν ανακυκλώνονται, αλλά θάβονται σε χώρους υγειονομικής ταφής (ΧΥΤ) καθώς και για τα υπολείμματα επεξεργασίας αστικών αποβλήτων που προκύπτουν (ή θα προκύψουν) από μονάδες επεξεργασίας αστικών αποβλήτων (Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ), Μονάδες Επεξεργασίας Βιολογικών Αποβλήτων (ΜΕΒΑ), Μονάδες Μηχανικής Βιολογικής Επεξεργασίας (ΜΕΑ), και μονάδες αποτέφρωσης αστικών αποβλήτων), που επίσης καταλήγουν σε ΧΥΤ.
Υπόχρεοι καταβολής του τέλους ταφής είναι οι 22 ΦοΔΣΑ (Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων) και οι Δήμοι ή τα Νομικά Πρόσωπα που ανήκουν στους ΟΤΑ και ασκούν τις αρμοδιότητες των ΦοΔΣΑ. Σε περίπτωση καταβολής των τελών μετά την παρέλευση των προθεσμιών ο νόμος ορίζει ότι πρέπει να επιβάλλεται από τον Ε.Ο.ΑΝ. πρόστιμο ίσο με το 2% του τέλους ταφής που αντιστοιχεί στο οφειλόμενο ποσό, το οποίο θα ανατοκίζεται με επιτόκιο 2% για κάθε μήνα καθυστέρησης.
