Αν και η απελευθέρωση της Λέσβου από τα γερμανικά στρατεύματα είναι μια επέτειος που συνήθως θυμούνται λίγοι κάθε χρόνο παρά την μεγάλη της σημασία, το ΚΚΕ σταθερά τιμώντας καταρχάς το δικό του πατριωτικό ρόλο αναδεικνύει τα επίκαιρα μηνύματα της λαϊκής αντίστασης της λαμπρής αυτής περιόδου. 81 χρόνια από την απελευθέρωση της Λέσβου με την αποχώρηση των στρατευμάτων κατοχής όταν στις 10 Σεπτεμβρίου του 1944 οι Γερμανοί εγκατέλειψαν το νησί και δύο μέρες αργότερα, στις 12 Σεπτεμβρίου, ο λαός της Μυτιλήνης πλημμύρισε την προκυμαία, πανηγυρίζοντας το τέλος μιας σκοτεινής περιόδου γεμάτης πείνα, διώξεις και θυσίες.
Η Επιτροπή Λέσβου του ΚΚΕ οργανώνει φέτος επετειακή εκδήλωση, το Σάββατο, στις 19:30, στα Τσαμάκια, με κεντρική ομιλήτρια τη Γραμματέα της Λέσβου Χριστίνα Μπέλλα μέσα από την οποία επιδιώκει να τιμηθούν οι αγώνες και οι θυσίες της λεσβιακής Εθνικής Αντίστασης, να αναδειχθεί η συμβολή του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ στην απελευθέρωση και να συζητηθούν τα διδάγματα που μένουν επίκαιρα μέχρι σήμερα.
Η απελευθέρωση της Λέσβου
Το ΚΚΕ ανατρέχει στην αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων από τη Λέσβο το 1944 τονίζοντας ότι δεν ήταν ένα μεμονωμένο γεγονός. Συνδέθηκε με τη μεγάλη αντεπίθεση του Κόκκινου Στρατού στα Βαλκάνια, που ανάγκασε τους κατακτητές να υποχωρήσουν για να αποφύγουν την περικύκλωση. Εκείνη την περίοδο, σε ολόκληρη την Ελλάδα, το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ είχαν αποκτήσει σημαντικά ερείσματα και ασκούσαν τον έλεγχο σε πολλές περιοχές, με τον λαό να δίνει σκληρό αγώνα για την επιβίωση και την ελευθερία του.
Η Λέσβος δεν αποτέλεσε εξαίρεση. Από τις πρώτες ημέρες της κατοχής, οι αντιστασιακές προσπάθειες ξεκίνησαν με τη συγκρότηση της Κεντρικής Επιτροπής Απελευθερωτικού Αγώνα (ΚΕΑΑΛ), η οποία στη συνέχεια μετατράπηκε στη Νομαρχιακή Επιτροπή ΕΑΜ Λέσβου. Οι οργανώσεις αυτές κατάφεραν να εξαπλωθούν σε κάθε χωριό του νησιού, οργανώνοντας τη λαϊκή αντίσταση.
Οργάνωση και δράση του ΕΑΜ στη Λέσβο
Η δράση του ΕΑΜ και του ΚΚΕ στη Λέσβο δεν περιορίστηκε στην οργάνωση στρατιωτικών δυνάμεων. Στα χρόνια της κατοχής, η συντριπτική πλειοψηφία του λεσβιακού λαού συσπειρώθηκε γύρω από το ΕΑΜ, γιατί αυτό έδωσε απαντήσεις στα καθημερινά προβλήματα που έθετε η κατοχική πραγματικότητα.
Οργανώθηκαν λαϊκά συσσίτια για την αντιμετώπιση της πείνας, χτυπήθηκαν οι μαυραγορίτες και οι συνεργάτες των Γερμανών, δημιουργήθηκαν μηχανισμοί προστασίας των νέων ώστε να αποφευχθεί η πολιτική επιστράτευσή τους για τα κάτεργα του Ράιχ. Από το 1943 έως τον Σεπτέμβριο του 1944 λειτούργησε στη Λέσβο, με ευθύνη του ΕΑΜ, ο ασύρματος του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής, που διατηρούσε την επικοινωνία με τον απελευθερωτικό αγώνα.
Παράλληλα, εκδόθηκαν δεκάδες παράνομα δελτία ενημέρωσης και εφημερίδες, όπως “Η Ελεύθερη Λέσβος” και “Ο Αντιφασίστας”. Από τα τέλη του 1943 συγκροτήθηκε το 22ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ Λέσβου, ενώ την ίδια χρονιά δημιουργήθηκε η ΕΠΟΝ Λέσβου, που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην πολιτιστική και μορφωτική δραστηριότητα της νεολαίας.
Οι πρώτες μορφές λαϊκής εξουσίας
Μετά την αποχώρηση των Γερμανών, η Λέσβος γνώρισε για επτά περίπου μήνες μια μοναδική εμπειρία λαϊκής αυτοδιοίκησης. Στο νησί μας λειτούργησαν η Λαϊκή Δικαιοσύνη, η Λαϊκή Αυτοδιοίκηση και η Πολιτοφυλακή. Συνελήφθησαν συνεργάτες των κατακτητών και οδηγήθηκαν σε Λαϊκά Δικαστήρια, οργανώθηκαν οι συγκοινωνίες, στήθηκε εκδοτικός μηχανισμός.
Ιδιαίτερης σημασίας υπήρξε η στάση του λεσβιακού λαού τα Χριστούγεννα του 1944, όταν ματαίωσε την απόβαση των βρετανικών στρατευμάτων στο νησί με το σύνθημα «Go Back». Ένα γεγονός που καταγράφεται ως κορυφαία στιγμή αντίστασης απέναντι σε ξένες στρατιωτικές επεμβάσεις.
Το ΚΚΕ και τα διδάγματα της ιστορίας
Η ανακοίνωση της Επιτροπής τονίζει ότι το ΚΚΕ βρέθηκε στην καθοδήγηση ενός μεγάλου εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος, που στηρίχθηκε στον ίδιο τον λαό και οργάνωσε τη δική του ένοπλη δύναμη. Την ίδια στιγμή, η αστική τάξη της χώρας είτε βρισκόταν στο εξωτερικό σχηματίζοντας την κυβέρνηση του Καΐρου, είτε συνεργαζόταν ανοιχτά με τους κατακτητές.
Το ΚΚΕ αναγνωρίζει ότι οι στρατηγικές αδυναμίες της εποχής, που σχετίζονταν και με την πορεία του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, δεν του επέτρεψαν να συνδέσει τον αγώνα για την απελευθέρωση με την πάλη για την εργατική εξουσία. Έτσι οδηγήθηκε στην αποδοχή των συμφωνιών του Λιβάνου, της Καζέρτας και τελικά της Βάρκιζας.
Παρόλα αυτά, η συμβολή του κόμματος και των οργανώσεων του ΕΑΜ στην αντίσταση και την απελευθέρωση παραμένει ανεκτίμητη. Η ιστορία διδάσκει, όπως υπογραμμίζει η ΤΕ, ότι κανένας αντίπαλος δεν είναι ανίκητος και ότι ο συσχετισμός δυνάμεων μπορεί να αλλάξει με τη δράση του οργανωμένου λαϊκού κινήματος.
Επίκαιρα μηνύματα
Σήμερα, 81 χρόνια μετά, το ΚΚΕ καλεί τους εργαζόμενους και τον λαό να αντλήσουν έμπνευση από τις ηρωικές στιγμές της εθνικής αντίστασης και να αντιδράσουν στην εμπλοκή της Ελλάδας σε ιμπεριαλιστικούς πολέμους. Όπως τονίζεται στην ανακοίνωση, «κανένας λαός δεν μπορεί να στηρίζει την υπεράσπιση της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας του στην αστική τάξη και τα κόμματά της».
Η Επιτροπή Λέσβου του ΚΚΕ καλεί σε αγώνα για την απεμπλοκή της χώρας από το ΝΑΤΟ και την ΕΕ, σε αλληλεγγύη προς τον παλαιστινιακό λαό και σε αντίσταση σε κάθε μορφή συνεργασίας με το κράτος του Ισραήλ. Το μήνυμα που θέλει να αναδείξει είναι σαφές: Η μνήμη της εθνικής αντίστασης δεν είναι μόνο τιμή για το παρελθόν, αλλά και οδηγός για το παρόν και το μέλλον.
Με την εκδήλωση στα Τσαμάκια, το ΚΚΕ καλεί τον λαό της Λέσβου να τιμήσει την ιστορική επέτειο και να συνεχίσει τον δρόμο του αγώνα για το δίκιο των εργαζομένων και του λαού, για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση, για τον σοσιαλισμό – κομμουνισμό.
