Αξιοσημείωτη παρουσία είχε φέτος η Ελλάδα στο πενθήμερο διεθνές εκπαιδευτικό πρόγραμμα για panel leaders οργανοληπτικής αξιολόγησης παρθένου ελαιολάδου, που διοργάνωσαν από κοινού το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιοκομίας (International Olive Council – IOC) και το Διεθνές Κέντρο Προηγμένων Μεσογειακών Αγρονομικών Σπουδών (CIHEAM Zaragoza). Το πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε στη Σαραγόσα της Ισπανίας από τις 13 έως τις 17 Οκτωβρίου, συγκεντρώνοντας επιστήμονες και επικεφαλής οργανοληπτικών εργαστηρίων από όλες τις ελαιοπαραγωγές χώρες του κόσμου.
Την Ελλάδα εκπροσώπησε από τη Λέσβο με τη συμμετοχή της η Ευστρατία Κουζούμη, υπεύθυνη του Εργαστηρίου Ελαιολάδου του Κάτω Τρίτους, μια επιστήμονας με διεθνώς αναγνωρισμένο κύρος στον τομέα του ελαιολάδου και ενεργή παρουσία σε διεθνείς επιτροπές αξιολόγησης. Η συμμετοχή της αποτέλεσε ιδιαίτερη τιμή για τον τόπο μας, καθώς το πρόγραμμα αυτό βρίσκεται στο ανώτατο επίπεδο εκπαίδευσης για όσους είναι υπεύθυνοι της οργανοληπτικής αξιολόγησης, δηλαδή της επιστημονικής γευσιγνωσίας που καθορίζει την ποιότητα και την τυποποίηση του παρθένου ελαιολάδου.
Το εκπαιδευτικό σεμινάριο του IOC και του CIHEAM-Zaragoza στοχεύει στην ενίσχυση των ικανοτήτων των επικεφαλής δοκιμαστικών επιτροπών (panel leaders) και των αναπληρωτών τους, μέσα από ένα εντατικό πρόγραμμα πέντε ημερών. Οι συμμετέχοντες, που προέρχονται αποκλειστικά από εργαστήρια αναγνωρισμένα ή υπό αναγνώριση από το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιοκομίας, παρακολούθησαν θεωρητικά και πρακτικά μαθήματα σχετικά με τη μέθοδο οργανοληπτικής αξιολόγησης του IOC (COI/T.20/Doc. No 15), τη διασφάλιση ποιότητας, τον εσωτερικό έλεγχο των εργαστηρίων, τη στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων και τη χρήση του λογισμικού IOC-Panel, εργαλείου που εξασφαλίζει την εναρμόνιση και την αξιοπιστία των διεθνών δοκιμών.
Η συγκεκριμένη εκπαίδευση αποτελεί θεμέλιο λίθο για την ομοιομορφία και τη συγκρισιμότητα των αποτελεσμάτων στα αναγνωρισμένα εργαστήρια του IOC ανά τον κόσμο. Παράλληλα, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη διατήρηση και την ανανέωση της αναγνώρισης των εργαστηρίων, που με τη σειρά τους παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ταξινόμηση των ελαιολάδων ανά κατηγορία – «εξαιρετικό παρθένο», «παρθένο» ή «λαμπάντε». Πρόκειται, με άλλα λόγια, για την αιχμή της επιστήμης και της τεχνολογίας που εξασφαλίζει τη διαφάνεια και την αξιοπιστία στο διεθνές εμπόριο ελαιολάδου.
Η Ευστρατία Κουζούμη
Η Ευστρατία Κουζούμη είναι επιστήμονας με πολυετή εμπειρία στον τομέα του ελαιολάδου και ενεργό συμμετοχή σε διεθνείς διαγωνισμούς ως κριτής, θεωρείται μια από τις πιο καταρτισμένες Ελληνίδες επιστήμονες στην οργανοληπτική αξιολόγηση. Η επιλογή της να συμμετάσχει στο πρόγραμμα του IOC δεν ήταν τυχαία, καθώς το βιογραφικό της περιλαμβάνει διακρίσεις, επιστημονικές παρουσιάσεις και πολυετή προσφορά στην εκπαίδευση γευσιγνωστών. Η παρουσία της στη Σαραγόσα, εκπροσωπώντας την Ελλάδα, επιβεβαιώνει το υψηλό επίπεδο των ελληνικών εργαστηρίων και την ικανότητα της χώρας να συμμετέχει ισότιμα στο διεθνές δίκτυο ποιοτικού ελέγχου του ελαιολάδου.
Η ίδια, μιλώντας μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος, υπογράμμισε τη σημασία της συνεχούς εκπαίδευσης και της εναρμόνισης των διαδικασιών μεταξύ των χωρών: «Η οργανοληπτική αξιολόγηση δεν είναι απλώς θέμα γεύσης, αλλά ένα επιστημονικό εργαλείο που εξασφαλίζει τη διαφάνεια στην αγορά και την αξιοπιστία των χαρακτηρισμών του ελαιολάδου. Η Ελλάδα έχει μακρά παράδοση στην ποιότητα, και οφείλουμε να επενδύουμε συνεχώς στη γνώση και στην κατάρτιση των ανθρώπων που τη διασφαλίζουν».
Η συμμετοχή της Ελλάδας σε τέτοιου είδους διεθνή προγράμματα έχει πολλαπλά οφέλη καθώς ενισχύει την τεχνογνωσία των εγχώριων επιστημόνων, συμβάλλει στην αναβάθμιση των ελληνικών εργαστηρίων και ενισχύει τη διεθνή εικόνα του ελληνικού ελαιολάδου ως προϊόντος ανώτερης ποιότητας. Μέσα από την παρουσία της Ευστρατίας Κουζούμη στο πρόγραμμα, το ελληνικό ελαιόλαδο κερδίζει ακόμα μία ψήφο εμπιστοσύνης στη διεθνή σκηνή.
Το πενθήμερο πρόγραμμα του IOC και του CIHEAM-Zaragoza επιβεβαίωσε για άλλη μια φορά ότι η επιστημονική κατάρτιση, η συνεργασία και η ανταλλαγή γνώσης αποτελούν τη βάση για τη διατήρηση της ποιότητας ενός προϊόντος που δεν είναι απλώς τρόφιμο, αλλά πολιτιστικό αγαθό της Μεσογείου. Και η Ελλάδα, χάρη σε ανθρώπους, όπως η κ. Κουζούμη, παραμένει σταθερά στην πρώτη γραμμή αυτής της προσπάθειας.
Η επιστήμονας που προωθεί την ποιότητα του ελληνικού ελαιόλαδου
Η Ευστρατία Κουζούμη είναι απόφοιτη και κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου του Τμήματος Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου στη Μυτιλήνη, έχει αφιερώσει τη σταδιοδρομία της στη μελέτη, τον έλεγχο και τη βελτίωση της ποιότητας του ελληνικού ελαιολάδου.
Από τον Νοέμβριο του 2001 εργάζεται στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και συγκεκριμένα στον Ελληνικό Γεωργικό Οργανισμό “Δήμητρα”, στο Ινστιτούτο Ελιάς, Υποτροπικών Φυτών και Αμπέλου – Εργαστήριο Ελαιολάδου Μυτιλήνης. Από το 2014 είναι Προϊσταμένη του Τομέα Ελαιολάδου και Υπεύθυνη Ποιότητας, καθώς και επικεφαλής (Panel Supervisor) του διαπιστευμένου οργανοληπτικού πάνελ παρθένου ελαιολάδου, σύμφωνα με το πρότυπο ISO 17025.
Το Εργαστήριο Ελαιολάδου Λέσβου είναι αναγνωρισμένο από το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιοκομίας (IOC) για την οργανοληπτική ανάλυση του ελαιολάδου (από το 2021), καθώς και για φυσικοχημικές αναλύσεις (τύπος Α – βασικές δοκιμές, από το 2017). Επιπλέον, είναι μέλος του Μητρώου Επίσημων Εργαστηρίων Ελέγχου Τροφίμων που συνεργάζονται με τον ΕΦΕΤ για την αξιολόγηση παρθένων ελαιολάδων και τον έλεγχο ποιοτικών χαρακτηριστικών.
Η εμπειρία της καλύπτει όλο το φάσμα του ποιοτικού ελέγχου και της αισθητηριακής αξιολόγησης, ενώ έχει συμμετάσχει σε πλήθος επιστημονικών συνεδρίων και διεθνών διαγωνισμών ελαιολάδου. Θεωρείται μία από τις πιο καταρτισμένες Ελληνίδες ειδικούς στον τομέα της οργανοληπτικής αξιολόγησης και της εφαρμογής διεθνών προτύπων ποιότητας.
Η επιστημονική της πορεία χαρακτηρίζεται από συνεχή επιμόρφωση και ενεργή συμμετοχή στην ανάπτυξη των εργαστηριακών πρακτικών της χώρας. Έχει συμβάλει ενεργά σε ερευνητικά προγράμματα της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου σε συνεργασία με το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, με αντικείμενο την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων ελιάς, καθώς και την ανάδειξη των βιοδραστικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών των ελαιολάδων του Βορείου Αιγαίου.
Η κ. Κουζούμη είναι επίσημη κριτής σε σημαντικούς διεθνείς διαγωνισμούς ελαιολάδου, μεταξύ των οποίων:
- Monte Carlo Masters of Olive Oil (2025)
- Berlin Global Olive Oil Awards – GOOA (2021-2025)
- London IOOC (2020-2022)
- ATHENA IOOC (Ναύπλιο 2019, Αθήνα 2020, Λέσβος 2021)
- ΚΟΤΙΝΟΣ IOOC (2016-2022)
- Ελληνικά Φεστιβάλ Ελαιολάδου Καλαμάτας (2016-2018).
Η συμμετοχή της ως μέλους κριτικών επιτροπών σε διεθνείς οργανισμούς υπογραμμίζει την αναγνώρισή της ως έμπειρης επαγγελματία στον τομέα της γευσιγνωσίας και της ποιοτικής κατάταξης ελαιολάδων.
Έχει παρουσιάσει επιστημονικές εργασίες σε εθνικά και διεθνή συνέδρια, με θέματα που σχετίζονται με τη βιωσιμότητα της αγροτικής παραγωγής, τη χημεία λιπιδίων και τη σύνδεση της ποιότητας του ελαιολάδου με το περιβάλλον. Έχει συμμετάσχει, μεταξύ άλλων, στα συνέδρια του Ελληνικού Φόρουμ Λιπιδίων (Greek LipidForum), στο Εθνικό Συνέδριο Βιολογίας και στο Διεθνές Συνέδριο “Olive and Environment”.
Με περισσότερα από 20 χρόνια εμπειρίας, η Ευστρατία Κουζούμη αποτελεί σήμερα μία από τις πλέον αναγνωρισμένες φυσιογνωμίες στον χώρο της ποιότητας του ελαιολάδου στην Ελλάδα. Ως υπεύθυνη του Εργαστηρίου Ελαιολάδου Λέσβου, συνδυάζει την επιστημονική γνώση με τη βαθιά αγάπη για το ελαιόλαδο, συμβάλλοντας έμπρακτα στην ανάδειξη της ελληνικής παραγωγής σε διεθνές επίπεδο. Η διαδρομή της αντικατοπτρίζει τη νέα γενιά επιστημόνων που ενώνουν την παράδοση με την καινοτομία, κρατώντας ψηλά το όνομα του ελληνικού ελαιολάδου στον κόσμο.
