Σε μια μικρή επαρχιακή κοινωνία όπως αυτή της Λέσβου (παρά τους 86.000 κατοίκους της!) οι πρόσφατοι τρεις θάνατοι κατοίκων του νησιού μας από εμφράγματα, όχι μόνο αποτέλεσαν βασικό θέμα συζήτησης αλλά θα λέγαμε, χωρίς υπερβολή, πως συγκλόνισαν καθώς επρόκειτο για νέους ανθρώπους. Ήταν αρκετά άλλωστε τα τηλεφωνήματα αναγνωστών που δεχθήκαμε στα “Νέα της Λέσβου” (σε μία περίπτωση μάλιστα και μια επιστολή που δημοσιεύσαμε από τη σελίδα 2 στη στήλη του αναγνώστη), οι οποίοι μας παρότρυναν να ασχοληθούμε από τη σελίδα της “Υγείας” με την πρόληψη και τα αίτια των εμφραγμάτων.
Φυσικά, τα αίτια των εμφραγμάτων αποτελούν ένα μεγάλο κεφάλαιο στο “βιβλίο” της καρδιακής υγείας και προς αυτή την κατεύθυνση βρισκόμαστε ήδη σε επικοινωνία με το Ελληνικό Ίδρυμα Καρδιολογίας στην προοπτική να φιλοξενήσουμε σύντομα ένα άρθρο του ομότιμου καθηγητή Παύλου Τούτουζα. Η σελίδα μας παραμένει διαθέσιμη για αρθρογραφία και από τους Καρδιολόγους του νησιού μας, η αφρόκρεμα των οποίων άλλωστε είναι καταχωρημένη στον “Πλοηγό Υγείας” των “Νέων της Λέσβου” καθημερινά από τη σελίδα 16, ώστε τα στοιχεία τους να βρίσκονται διαθέσιμα ανά πάσα στιγμή στους αναγνώστες μας για επικοινωνία με τους γιατρούς, προκειμένου να πάρουν απαντήσεις σε οποιεσδήποτε απορίες τους ή να προγραμματίσουν τα ραντεβού τους για προληπτικές εξετάσεις.
Αυτό το οποίο πάντως διαπιστώνουμε είναι η έλλειψη ενημέρωσης – ευαισθητοποίησης από τους αρμόδιους φορείς, όπως για παράδειγμα η Καρδιολογική Κλινική του νοσοκομείου και ο Ιατρικός Σύλλογος Λέσβου. Δυστυχώς ακόμα και στην Ελλάδα της κρίσης, το κεφάλαιο της πρόληψης έχει μείνει πίσω παρότι αποδεδειγμένα πλέον, ειδικά στις μέρες μας, η πρόληψη σώζει ζωές!
Στην ερώτηση ενός άνδρα 40 ετών ως προς το ποια μπορεί να είναι τα μέτρα που πρέπει να λάβει για να αποφύγει το έμφραγμα, η απάντηση δεν μπορεί να είναι μονολεκτική. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες και κυρίως το ιστορικό του ενδιαφερόμενου αλλά και το οικογενειακό ιστορικό, τα οποία αρμόδιος για να εκτιμήσει και να αναλύσει ώστε να προτείνει εξατομικευμένο πρόγραμμα είναι μόνο ο Καρδιολόγος. Και δυστυχώς στην Ελλάδα και στη Λέσβο αποφεύγουμε να επισκεπτόμαστε τους γιατρούς όταν δεν έχουμε πρόβλημα, με άλλα λόγια, στο ιατρείο απευθυνόμαστε μόνο όταν πονάμε και αυτό είναι ένα κρίσιμο λάθος.
Ειδικά στις μέρες μας και ιδιαίτερα για τους άνδρες (καθώς συνήθως οι γυναίκες δεν κινδυνεύουν από εμφράγματα προ της εμμηνόπαυσης) με τις συνθήκες πίεσης που βιώνουν σήμερα οι περισσότεροι εργαζόμενοι, ο προληπτικός καρδιολογικός έλεγχος είναι επιβεβλημένος να γίνεται χωρίς έστω να υπάρχει το παραμικρό σύμπτωμα στα 40, αν όχι και μετά τα 30! Και όταν μιλάμε για καρδιολογικό έλεγχο φυσικά και δεν αναφερόμαστε σε ένα απλό καρδιογράφημα το οποίο το μόνο που δείχνει είναι η στιγμιαία λειτουργία της καρδιάς και τίποτα περισσότερο. Απεναντίας, ένας υπέρηχος καρδιάς αποτελεί μία άριστη προληπτική εξέταση από την οποία μπορεί να εκτιμήσει ο γιατρός την κατάσταση και να αποφανθεί αν συντρέχουν λόγοι περαιτέρω διερεύνησης ή αν δεν υπάρχει απολύτως κανένας λόγος ανησυχίας. Είναι πραγματικά άδικο να χάνονται σήμερα άνθρωποι από εμφράγματα όταν έχουμε εδώ στην ακριτική Μυτιλήνη όλα τα διαγνωστικά μέσα για να προλάβουμε. Όταν αυτό συνέβαινε τη δεκαετία του ‘80 θα μπορούσε να πει κανείς πως δεν είχε και πολλά περιθώρια για να “ψαχτεί” ενδελεχώς, καθώς τότε οι καρδιολόγοι έκαναν διάγνωση… διά της ακτινογραφίας (δηλαδή με μέσα που για την εποχή μας είναι πρωτόγονα).
Το να διαθέτουν όμως οι καρδιολόγοι στις μέρες μας όλο τον διαγνωστικό εξοπλισμό όπως είναι ο υπέρηχος, το τεστ κοπώσεως αλλά και το Χόλντερ για την εικοσιτετράωρη παρακολούθηση του ασθενούς και να μην πηγαίνει κάποιος προληπτικά στο γιατρό, ε, αυτή η αναβλητικότητα ή αδιαφορία μπορεί σε κάποια στιγμή να του κοστίσει και μάλιστα πολύ περισσότερο απ’ ό,τι η ιατρική επίσκεψη!
Ένας άνδρας λοιπόν των 30 – 40 – 50 ετών που έχει περάσει από τον καρδιολόγο και δεν έχει εντοπιστεί κάποιο πρόβλημα, θεωρητικά δεν έχει κάτι να φοβάται για διάστημα ενός έτους και εφόσον δεν έχουν αλλάξει οι καθημερινές συνήθειες προς το δυσμενέστερον για τη λειτουργία του οργανισμού του.
Τι είναι όμως το δυσμενέστερον; Η αρτηριακή πίεση αποτελεί έναν ύπουλο εχθρό και είναι προτιμότερο να έχει κάποιος λίγο παραπάνω χοληστερίνη και άριστα ρυθμισμένη πίεση απ’ ό,τι να συμβαίνει το αντίστροφο. Η μικρή πίεση δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να υπερβαίνει τα 8,5 και η μεγάλη τα 13,0 – 13,5 και σε οποιαδήποτε περίπτωση υπέρβασης αυτών των τιμών έχουμε υπέρταση πρώτου σταδίου, πράγμα που σημαίνει πως επισκεπτόμαστε το γιατρό μας για οδηγίες.
Πόσοι όμως έχουν πιεσόμετρο στο σπίτι τους για να παρακολουθούν καθημερινά την αρτηριακή πίεση; Λίγοι, καθώς συνήθως το πιεσόμετρο μπαίνει στη ζωή μας όταν θα βρεθούμε σε τυχαία μέτρηση υπερτασικοί! Κι όμως, η πίεση μπορεί να προκαλέσει δυνητικά σοβαρά προβλήματα στο καρδιαγγειακό σύστημα και στη λειτουργία της καρδιάς.
Η ολική χοληστερίνη ιδανικά θα πρέπει να βρίσκεται στο 200 mg/dL, ενώ τα τριγλυκερίδια κάτω από 150.
Η χοληστερίνη διαχωρίζεται στην καλή και κακή. Η καλή χοληστερίνη (HDL) θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη του 40 mg/dL στους άνδρες, ενώ για τις γυναίκες μεγαλύτερη του 45 mg/dL.
Η κακή χοληστερίνη (LDL) κάτω του 115 mg/dL.
Τα παραπάνω αφορούν άτομα χαμηλής επικινδυνότητας, καθώς αν έχουμε για παράδειγμα έναν καπνιστή ή υπέρβαρο ή με οικογενειακό ιστορικό, οι τιμές θα πρέπει να είναι ακόμα χαμηλότερες!
Το σάκχαρο είναι κι αυτό ένας ύπουλος εχθρός που καταστρέφει το αγγειακό σύστημα αργά αλλά σταθερά. Το σάκχαρο νηστείας, δηλαδή αυτό που μετράμε το πρωί στο μικροβιολογικό εργαστήριο, δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 100.
Εννοείται πως όσοι συνεχίζουν ακόμα την κακή συνήθεια του καπνίσματος είναι εκτεθειμένοι στον κίνδυνο του εμφράγματος και άλλων σοβαρών παθήσεων ανά πάσα ώρα και στιγμή. Δεν έχει νόημα να συζητά κάποιος για την προστασία της καρδιάς του όταν καπνίζει. Σκληρό, αλλά έτσι είναι!
Η άσκηση είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες για την υγεία της καρδιάς.
Το καθημερινό ή έστω τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας έντονο περπάτημα για τουλάχιστον 30 λεπτά, αποδεδειγμένα σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες συμβάλλει στην άριστη καρδιαγγειακή λειτουργία υποβοηθώντας τη ρύθμιση της πίεσης όταν το πρόβλημα είναι μικρό, όπως και της χοληστερίνης και του σακχάρου.
Και πάμε τώρα στο κεφάλαιο της διατροφής. Η διατήρηση του σωστού σωματικού βάρους είναι το θεμέλιο για την καρδιακή υγεία. Η αποφυγή των τρανς λιπαρών με άλλα λόγια, η σταθερή επιλογή του ελαιολάδου, τα γεύματα πλούσια σε φρούτα και λαχανικά είναι οι παράγοντες που διασφαλίζουν την άριστη καρδιακή λειτουργία. “Τσακίστε” χωρίς ενδοιασμούς το ψάρι στο τραπέζι σας! Το άφθονο ψάρι και η επιλογή των λιπαρών ψαριών αντιμετωπίζει τις φλεγμονές στις αρτηρίες και προλαβαίνει και το έμφραγμα, ενώ, όπως έχει αποδειχθεί επιστημονικά, είναι δυνατό να επουλώσει (διορθώσει) μία “πληγωμένη” αρτηρία. Φροντίστε μέσω της διατροφής να λαμβάνετε όλες τις βιταμίνες που χρειάζεται ο οργανισμός σας. Φροντίστε την πρόσληψη βιταμίνης C και ανοιχτείτε και σε άλλα είδη διατροφής που αποδεδειγμένα συμβάλλουν στην καλή λειτουργία του κυκλοφορικού, όπως είναι το ρόδι και γενικότερα τα φλαβονοειδή.
Ανακεφαλαιώνοντας λοιπόν σε αυτή την πρώτη προσέγγιση που κάνουμε σήμερα στο μεγάλο κεφάλαιο για τις βασικές αρχές που πρέπει να ακολουθούμε για να έχουμε πάντα καλή καρδιαγγειακή λειτουργία, διαπιστώνουμε πως με ρυθμισμένες τις τιμές της χοληστερόλης, των τριγλυκεριδίων, του σακχάρου και της αρτηριακής πίεσης, με μια διατροφή που δίνει στον οργανισμό μας αυτά που χρειάζεται και όχι σκουπίδια, με μια ζωή χωρίς τσιγάρο και με καθημερινό περπάτημα, τρέξιμο ή ποδήλατο δεν έχουμε τίποτα να φοβόμαστε. Επιπλέον ας δούμε τον Καρδιολόγο ως φίλο – σύμβουλό μας κι ας τον επισκεφτούμε πριν να μας επισκεφθεί ο πόνος στο στήθος ή στην πλάτη γιατί τότε μπορεί να είναι αργά. Τα μισά περίπου εμφράγματα συμβαίνουν χωρίς να δώσουν προηγουμένως συμπτώματα, είναι λοιπόν άδικο να περιμένουμε εμείς τα συμπτώματα για να πάμε στο γιατρό, ενώ μπορούμε να τα προλάβουμε.
Για το τέλος αφήσαμε το στρες που δυστυχώς αποτελεί καθημερινότητα ειδικά στους σύγχρονους καιρούς μας. Το άγχος αποτελεί την αιτία πολλών προβλημάτων υγείας και υπ’ αυτήν την έννοια καλό θα είναι να φροντίσουμε να το αποβάλουμε. Η ζωή μας είναι πολύ μικρή και τόσο πολύτιμη για να τη ρισκάρουμε τρέχοντας καθημερινά να προλάβουμε. Αντιθέτως μειώνοντας τους ρυθμούς και ιεραρχώντας τις προτεραιότητες για τη ζωή μας, θα ζήσουμε καλύτερα και η καρδιά μας θα χτυπά πάντα χαρούμενα.
