Ένα μικρό αφιέρωμα-αναδρομή στη διαδρομή του μεγαλύτερου λεσβιακού φθινοπωρινού θεσμού, τη γιορτή του κάστανου στην Αγιάσο, που φέτος πραγματοποιείται την Κυριακή 12 Νοεμβρίου για 14η συνεχή χρονιά, αποτελώντας πόλο έλξης για χιλιάδες επισκέπτες εντός και εκτός νησιού, κάνει ο Γενικός Γραμματέας του Αναγνωστηρίου Αγιάσου Παναγιώτης Κουτσκουδής. Ο ίδιος επισημαίνει την ανάγκη ανανέωσης του θεσμού και επέκτασής του μέσα από νέες δράσεις και πρωτοβουλίες με στόχο πάντα τη στήριξη των προϊόντων, της επιχειρηματικότητας, αλλά και την ανάδειξη της Αγιάσου ως χειμερινού προορισμού.
Η 1η Γιορτή του Κάστανου διοργανώθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2004 από τον τότε Δήμο Αγιάσου (επί δημαρχίας Χρύσανθου Χατζηπαναγιώτη) με την καθοριστική υποστήριξη του Δικτύου των «Εμψυχωτών» Επιχειρηματικότητας της ΤΕΔΚ Λέσβου! Μέλη του Δικτύου αυτών των νέων επιστημόνων, ανέλαβαν αφιλοκερδώς το σχεδιασμό και την οργάνωση της Γιορτής.
Σχεδιάστηκε μια γιορτή αγροτουρισμού με παράλληλες εκδηλώσεις, εκθέσεις και δραστηριότητες γύρω από το κάστανο, σε συνεργασία με τοπικούς φορείς και χορηγούς, στο πρότυπο παρόμοιων γιορτών αγροτικής παραγωγής που ήδη οργανώνονταν σε άλλα μέρη της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Στόχος ήταν η ανάδειξη της «συμβολικής» και της «παραγωγικής» υπαίθρου, δηλαδή τόσο της αγροτικής κουλτούρας, των ανθρώπινων δημιουργημάτων, των παραδόσεων, των μύθων, των θρύλων και της εν γένει άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, όσο και των τοπικών προϊόντων του καστανιώνα, των αγροτικών εργαλείων κλπ. Οι Λέσβιοι είχαν την ευκαιρία να έρθουν σε άμεση επαφή με το φυσικό και πολιτιστικό τους τοπίο και να το βιώσουν με διαφορετικούς τρόπους, ενώ έγινε προσπάθεια δημιουργίας προϋποθέσεων ανάπτυξης εναλλακτικών πηγών εισοδήματος.
Ήδη από τον πρώτο χρόνο ο κόσμος αγκάλιασε το νέο θεσμό και το «πείραμα» στέφθηκε με ανέλπιστη επιτυχία! Τα επόμενα χρόνια αυξήθηκαν εντυπωσιακά οι φορείς που συμμετείχαν στη συνδιοργάνωση, οι χορηγοί, οι εκδηλώσεις και πάνω απ’ όλα οι χιλιάδες κόσμου που ανηφόριζαν μαζικά στο γραφικό κεφαλοχώρι του νησιού, για να χαρούν τις απολαύσεις της φθινοπωρινής φύσης του ορεινού όγκου του λεσβιακού Ολύμπου.
Δεκατρία χρόνια μετά την παρθενική της εμφάνιση, η Γιορτή Κάστανου έχει πλέον καταξιωθεί στη συνείδηση του κοινού. Ταυτόχρονα όμως βρίσκεται σε οριακό σημείο, γιατί έχει «κορεστεί» ως διοργάνωση, εγκλωβισμένη συνέχεια στις ίδιες τετριμμένες οργανωτικές συνταγές. Είναι ανάγκη να ανανεωθεί ως στόχευση! Να κατατεθούν και να μπουν σε εφαρμογή φρέσκες ιδέες, που θα ανοίξουν νέες προοπτικές και θα δώσουν κι έναν άλλο χαρακτήρα στη Γιορτή. Στην κατεύθυνση αυτή η Οργανωτική Επιτροπή μπορεί και επιβάλλεται να συνεργαστεί τα επόμενα χρόνια με επιστήμονες σαν αυτούς που εμπνεύστηκαν και σχεδίασαν αυτή τη Γιορτή, αποσκοπώντας μακροπρόθεσμα στην εξυπηρέτηση και άλλων ουσιαστικότερων στόχων, που είχαν τεθεί εξαρχής από τους «Εμψυχωτές» της ΤΕΔΚ, όπως:
Η ολοκληρωμένη διαχείριση του καστανιώνα και η καλύτερη αξιοποίηση των προϊόντων του, η πιστοποίηση του καστανιώνα ως βιολογικού, η προώθηση των προϊόντων του κάστανου σε μεγάλες αγορές, η δημιουργία καταστημάτων πώλησης επώνυμων προϊόντων βιολογικού κάστανου, η δημιουργία βιοτεχνιών μεταποίησης του κάστανου, η δημιουργία ενός συνεταιρισμού καστανοπαραγωγών.
Κι ακόμα παραπέρα:
-Η δημιουργία και προώθηση ποιοτικών υποδομών διαμονής, η οργάνωση και προώθηση φθινοπωρινού πακέτου διακοπών (π.χ. 3ήμερο στην Αγιάσο)
– Η δημιουργία νέων περιπατητικών διαδρομών, καταφυγίων και αναψυκτηρίων
– Η οργάνωση και προώθηση καλλιτεχνικών, αθλητικών, αγροτικών και άλλων εκδηλώσεων, διαγωνισμών, εκθέσεων, εκπαιδευτικών εκδηλώσεων, ημερίδων, συνεδρίων κλπ., λόγω φυσικού περιβάλλοντος (Natura) και βάσει των υπαρχουσών υποδομών, η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών για την αναβάθμιση των μεθόδων διαφήμισης της Αγιάσου…
Στους χαλεπούς καιρούς που διανύουμε πολλές από τις παραπάνω προτάσεις ίσως φαντάζουν καθαρά ρομαντικές και ουσιαστικά ανέφικτες. Ακριβώς όμως επειδή πληθαίνουν τα αδιέξοδα, είναι ανάγκη να υπερβούμε τα στενά περιθώρια με όραμα και τόλμη, για να ανοίξουν νέοι δρόμοι αξιοποίησης του φυσικού και πολιτιστικού μας πλούτου στις σημερινές πραγματικά αντίξοες συνθήκες. Πολλά από τα προτεινόμενα μπορούν να γίνουν πράξη με δυο όμως απαραίτητες προϋποθέσεις: Αφενός την αυτόβουλη, εθελοντική ενεργοποίηση του τοπικού πληθυσμού και των φορέων του και αφετέρου την αφειδώλευτη στήριξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α΄ και Β΄ Βαθμού.
Παναγιώτης Μιχ. Κουτσκουδής
