Της Χρυσάνθης Π. Μεϊμάρη, MSc Λογοθεραπεύτριας
Η εκμάθηση της ομιλίας μπορεί να φαντάζει εύκολο έργο μολονότι είναι μία πολύπλοκη διαδικασία. Η πολυπλοκότητα αυτή επισκιάζεται από το γεγονός πως τα παιδιά γρήγορα γίνονται ικανοί χρήστες του καινούργιου αυτού κώδικα επικοινωνίας, χωρίς να έχει προηγηθεί στοχευόμενη διδασκαλία (όπως στην περίπτωση του γραπτού λόγου). Ωστόσο, συχνά πλέον παρατηρούμε τα παιδιά να εμφανίζουν δυσκολίες στην ομιλία. Για να αποφευχθεί η εμφάνιση δυσκολιών (που δεν οφείλονται σε νευρολογική βλάβη), καλό είναι να ενισχύσουμε την ανάπτυξη της ομιλίας. Η ενίσχυση της ανάπτυξης της ομιλίας είναι μία διαδικασία που δεν απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις, παρά μόνο χρόνο και υπομονή!
1.Να μιλάτε στο παιδί για αντικείμενα που μπορεί να τα βλέπει και να τα πιάνει.
2.Ενθαρρύνετε το παιδί σας να παράγει ήχους που αποτελούνται από φωνήεντα ή σύμφωνο-φωνήεν: «μα», «μπα», «ντα».
3.Χρησιμοποιήστε διαφορετικό τόνο φωνής όταν ρωτάτε, διαφορετικό όταν επιβραβεύετε και διαφορετικό όταν προσπαθείτε να θέσετε όρια.
4.Μάθετε στο παιδί να μιμείται το χειροκρότημα, την αποστολή φιλιών και παίξτε παιχνίδια με τα δάχτυλα.
5.Να ονομάζετε τα οικεία άτομα και πρόσωπα της καθημερινής ζωής.
6.Μιλήστε του καθώς το πλένετε, το ταΐζετε, το ντύνετε, μιλήστε του σχετικά με αυτό που κάνετε…
7.Αναγνωρίστε/ κατονομάστε χρώματα.
8.Μετρήστε αντικείμενα.
9.Χρησιμοποιήστε χειρονομίες όπως το αντίο, για να μεταφέρετε την έννοια. Παρουσιάστε ήχους ζώων για να συνδέσετε έναν ήχο με μία συγκεκριμένη έννοια: «Το σκυλί κάνει γαβ-γαβ».
10.Επεκτείνετε τις μεμονωμένες λέξεις που χρησιμοποιεί το μωρό σας: «Πού είναι η μαμά; Η μαμά σ’ αγαπάει!». «Πού είναι το μωρό; Να το μωρό!».
11.Χρησιμοποιήστε πάντα ενήλικη ομιλία και όχι ”μωρουδίστικη” π.χ. ”θα φάμε φαγητό τώρα και όχι θα κάνουμε μαμ”
12.Παίξτε μαζί του με μπάλες, κύβους, ενσφηνώματα, κουζινικά, κουτιά, παζλ.
13.Τραγουδήστε απλά τραγούδια και απαγγείλετε παιδικά ποιήματα για να δείξετε το ρυθμό και τον τρόπο ομιλίας.
14.Διαβάστε στο παιδί σας. Επιλέξτε αρχικά βιβλία τα οποία είναι ανθεκτικά και έχουν μεγάλες πολύχρωμες εικόνες οι οποίες δεν έχουν πολλές λεπτομέρειες. Ρωτήστε το παιδί σας «Τι είναι αυτό» και ενθαρρύνετε την αναγνώριση και την κατονομασία των οικείων αντικειμένων στο βιβλίο.
15.Γελάστε μαζί του και κάντε αστείες φατσούλες (ενδυναμώνουν τους μυς που παράγουν την ομιλία).
16.Επαναλάβετε σωστά αυτό που λέει το παιδί σας, και δείχνοντάς του ότι το καταλαβαίνετε αλλά μη του ζητάτε να τα επαναλάβει σωστά « -Μαμά, έλω το άταχο. – Θέλεις το βάτραχο; Ααααα, θέλεις το βάτραχο!».
17.Επεκτείνετε τα λεγόμενά του «- Μαμά θέλω χυμό. – Θέλεις χυμό; Έχω χυμό. Έχω χυμό μήλου. Θέλεις χυμό μήλου;». · Κάντε ερωτήσεις με ήρεμο τρόπο.
18.Χρησιμοποιήστε παιχνίδια που βγάζουν ήχους καθώς και κρεμαστά που απαιτούν επιλογή «Θέλεις ένα μήλο ή ένα πορτοκάλι;», «Θέλεις να φορέσεις την κόκκινη ή την μπλε μπλούζα;». Εμπλουτίστε το λεξιλόγιό του, ονομάστε για παράδειγμα τα μέρη του σώματος και εξηγήστε του τι κάνουμε με αυτά «Αυτή είναι η μύτη μου. Με τη μύτη μπορώ να μυρίσω τα λουλούδια, τα τσουρέκια, το ποπ-κορν, το σαπούνι…».
19.Μιλήστε για χωρικές σχέσεις (αρχικός, μεσαίος, τελευταίος), (δεξί, αριστερό) και για τα αντίθετα (πάνω-κάτω, ανοιχτός- κλειστός, μέρα-νύχτα).
20.Ενθαρρύνετε το παιδί σας να δίνει οδηγίες.
21.Παίξτε παιχνίδια μίμησης ρόλων.
22.Διηγηθείτε ο ένας ιστορίες στον άλλον (για τη μέρα σας στη δουλειά, για τη μέρα του στο σχολείο).
23.Εμπλουτίστε τον ελεύθερό του χρόνο έξω από το σπίτι (βόλτα στην παιδική χαρά, ψώνια στο σούπερ-μάρκετ, κτλ).
Μην ξεχνάτε να ενθαρρύνετε το παιδί σας να προσπαθεί και να επαινείτε την κάθε του μικρή πρόοδο! Ημερολόγιο καθημερινών δραστηριοτήτων για την ενίσχυση της ανάπτυξης της ομιλίας.
