Οι εμβοές είναι μία περίπλοκη κατάσταση την οποία καλούνται να διαχειριστούν οι ωτορινολαρυγγολόγοι διερευνώντας μια σειρά από πιθανούς παράγοντες και στην περίπτωση που δεν εντοπιστεί η αιτία του προβλήματος, τότε είναι πιθανό ασθενής να παρακαμφθεί για τρίπλεξ καρωτίδων και αν κι αυτό βγει αρνητικό, τότε πλέον το λόγο έχει ο νευρολόγος για περαιτέρω διερεύνηση.
Σε ένα ποσοστό ασθενών έχει παρατηρηθεί ότι μετά την ολοκλήρωση αυτού του κύκλου των εξετάσεων από τον ωτορινολαρυγγολόγο μέχρι το νευρολόγο οι εμβοές υποχωρούν, οπότε τα αίτιά τους αποδίδονται στον ψυχολογικό παράγοντα.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, με τον όρο εμβοή εννοούμε την αντίληψη κάποιου ήχου κατά την απουσία ενός ηχητικού ερεθίσματος και παρά τις πρόσφατες εξελίξεις στην έρευνα κατηγοριοποιούνται σε ήπιας και σοβαρής μορφής. Οι ήπιας μορφής είναι μερικές φορές αντιληπτές από τον ασθενή περιστασιακά ή μόνο όταν βρίσκεται σε ήσυχο περιβάλλον και συνήθως δεν δημιουργούν ιδιαίτερο πρόβλημα. Οι σοβαρής μορφής αποτελούν ένα πολύ ενοχλητικό σύμπτωμα, το οποίο συχνά επηρεάζει την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Σε ορισμένους ασθενείς, οι εμβοές μπορεί να σχετίζονται με υπερακουσία (μειωμένη ανοχή σε ήχους), η οποία είναι επίσης ένα πολύ ενοχλητικό σύμπτωμα.
Οι παράγοντες που σχετίζονται με εμβοές έχουν να κάνουν με την ηλικία, το φύλο, τη φυλή και τη βαρηκοΐα. Εμφανίζονται συχνότερα σε ασθενείς ηλικίας από 50 έως και 71 ετών και σε ένα σημαντικό ποσοστό των ασθενών που πάσχουν από εμβοές συνυπάρχει μία βαρηκοΐα, παρόλο που πολλοί άλλοι παράγοντες και κλινικές καταστάσεις μπορεί να είναι υπεύθυνες για το σύμπτωμα αυτό.
Η έκθεση σε θόρυβο αποτελεί μία κοινή αιτία πρόκλησης εμβοών, υπάρχουν όμως και άλλοι παράγοντες, όπως είναι η πρεσβυακουσία, η νόσος του Menière, η χρόνια ωτίτιδα, η ωτοσκλήρυνση, τα ακουστικά νευρινώματα, οι κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, και οι κακώσεις της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Οι εμβοές επίσης μπορεί να αποτελούν σύμπτωμα δυσλειτουργίας της κροταφογναθικής άρθρωσης, συνδυαζόμενο με ύπαρξη αισθήματος πληρότητας του αυτιού, πόνο/ δυσανεξία, ευαισθησία κατά την πίεση της πάσχουσας άρθρωσης.
Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί πως τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη σκευάσματα ενοχοποιούνται για την πρόκληση εμβοών, καθώς επίσης και διεγερτικές ουσίες, όπως η καφεΐνη, κόλα, το τσάι και η νικοτίνη.
Εμβοές επίσης μπορούν να προκαλέσουν και οι συναισθηματικές διαταραχές, αλλά και παθήσεις όπως η αρτηριακή πίεση, ενώ παρά την επικρατούσα θεωρία ότι ο κοχλίας αποτελεί το σημείο προέλευσης των εμβοών, πρόσφατες μελέτες έχουν αποκαλύψει σημαντικά στοιχεία ότι οι περισσότεροι τύποι εμβοών σοβαρής μορφής οφείλονται σε διαταραχές της ακουστικής οδού και του κεντρικού νευρικού συστήματος.
Στο γιατρό
Όταν ο ασθενής απευθύνεται στον ωτορινολαρυγγολόγο με αυτό το πρόβλημα ο γιατρός τον υποβάλλει σε ακοολογικό έλεγχο. Ένα ακοόγραμμα πρέπει να γίνεται σε όλους τους ασθενείς που πάσχουν από εμβοές. Από κει και πέρα ο ωτορινολαρυγγολόγος κατευθύνει ανάλογα τον ασθενή για περαιτέρω εξετάσεις που περιλαμβάνουν και τον ακτινολογικό έλεγχο, κυρίως σε άτομα με μονόπλευρη νευροαισθητήρια βαρηκοΐα (Βαρηκοΐα νευρικού τύπου) για τον αποκλεισμό ενός ακουστικού νευρινώματος.
Θεραπεία
Είναι λανθασμένη η άποψη που εκφράζουν στους ασθενείς τους γιατροί ότι «δεν υπάρχει τίποτα που μπορεί να γίνει και πρέπει να μάθετε να ζείτε με αυτό». Αντιθέτως η επεξήγηση της λειτουργίας της ακοής και οι συμβουλές του γιατρού για την αλλαγή των καθημερινών συνηθειών, όπως είναι για παράδειγμα η αποφυγή θορύβου, καθώς επίσης και η προσαρμογή της διατροφής σε προϊόντα που συμβάλλουν στην τόνωση του κυκλοφορικού, μπορούν να δώσουν αισθητά αποτελέσματα βελτίωσης ανάλογα φυσικά με την περίπτωση.
Υπάρχουν επίσης και άλλες μέθοδοι θεραπείας, όπως είναι η ηχοκάλυψη που περιλαμβάνει την εφαρμογή ενός εξωτερικού ήχου. Πολλοί ασθενείς ανέχονται αυτό τον ήχο καλύτερα σε σχέση με τις εμβοές τους και με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται μία σημαντική ανακούφιση. Η πρωτοπόρος εργασία του Vernon και συνεργατών αποκάλυψε ότι οι εμβοές μπορεί να επικαλυφθούν επιτυχώς σε ποσοστό 95% των ασθενών με τη χρήση ενός ήχου κάλυψης, που εκπέμπεται από έναν ειδικό εξοπλισμό.
Η ηχοκάλυψη μπορεί να πραγματοποιηθεί με φορητές συσκευές ηχοκάλυψης ή με ηχογραφημένο ήχο.
Οι συσκευές ηχοκάλυψης των εμβοών παράγουν ένα θόρυβο – βόμβο, έχουν παρόμοιο σχήμα με τα ακουστικά βαρηκοΐας, και έχουν ειδικό ρυθμιστή που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από το χρήστη ώστε να επιλέγεται η ιδανική συχνότητα για την επίτευξη ηχοκάλυψης στο δυνατόν χαμηλότερο επίπεδο θορύβου. Οι συσκευές αυτές παρουσιάζουν ποικίλες προδιαγραφές και έχουν τη δυνατότητα παραγωγής θορύβου, η συχνότητα του οποίου μπορεί να κυμαίνεται από 1 kHz έως περίπου και 15 kHz. Οι συσκευές αυτές συνιστώνται για τους ασθενείς εκείνους με φυσιολογική ή σχεδόν φυσιολογική ακοή. Για τους ασθενείς που πάσχουν από αμφοτερόπλευρες εμβοές απαιτείται συνήθως η χρήση συσκευών ηχοκάλυψης αμφοτερόπλευρα.
Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι για όσους αντιμετωπίζουν πρόβλημα από εμβοές και είναι βαρήκοοι, τα ακουστικά βαρηκοΐας παρέχουν ένα είδος ηχοκάλυψης λόγω της ενίσχυσης των ήχων του περιβάλλοντος, γεγονός που επικαλύπτει ηχητικά τις εμβοές.
Οι συσκευές εμβοών αποτελούν ένα συνδυασμό ενός ακουστικού βαρηκοΐας υψηλών συχνοτήτων και μίας συσκευής ηχοκάλυψης των εμβοών εντός της ίδιας μονάδας. Οι συσκευές ηχοκάλυψης των εμβοών μπορεί να είναι ενδοωτιαίες ή οπισθοωτιαίες και συνιστώνται για τους ασθενείς με εμβοές και βαρηκοΐα στα 4 KHz ή λιγότερο.
Επίσης εφαρμόζεται και η θεραπεία επανεκπαίδευσης των εμβοών (Tinnitus retraining therapy – TRT) που βασίζεται στην ανταπόκρισή του νευρικού συστήματος μειώνοντας ή αναστέλλοντας τις εμβοές κατά τη διάρκεια συνεχόμενων ερεθισμών. Η τεχνική περιλαμβάνει τη χρήση φορητών συσκευών παραγωγής ήχων, όπως η ηχοκάλυψη των εμβοών και το πλεονέκτημα είναι ότι παρέχει τη δυνατότητα χρήσης προσωπικών συσκευών ήχου, όπως συσκευές CD και MP3.
Η διακρανική μαγνητική διέγερση με επαναλαμβανόμενες χαμηλές συχνότητες και η ηλεκτρική διέγερση του ακουστικό φλοιού θεωρούνται πως παρέχουν αποτελέσματα για ασθενείς με χρόνιο πρόβλημα.
Τέλος, υπάρχει και η φαρμακευτική προσέγγιση των εμβοών με τη χορήγηση διαφόρων σκευασμάτων (αντικαταθλιπτικά κ.ά.), αλλά και η χειρουργική θεραπεία για ασθενείς με συγκεκριμένα όμως προβλήματα, όπως είναι το ακουστικό νευρίνωμα, ωτοσκλήρυνση κ.ά., για τα οποία ωστόσο δεν αρκούν οι εκτιμήσεις αλλά η διάγνωση η οποία προϋποθέτει επίσκεψη στον ωτορινολαρυγγολόγο.
