Το πάγκρεας είναι ένα ζωτικό και μεγάλης σημασίας όργανο με τα ένζυμα που παράγει για την πέψη των λευκωμάτων, του λίπους, του άμυλου και με την ινσουλίνη που εκκρίνει για τη ρύθμιση του σακχάρου.
Κυριαρχεί τη ζωή μας και την χαιρόμαστε όταν η λειτουργία του είναι αλώβητη. Συμφορά και αγωνία φέρνει η κακή λειτουργία του που τις περισσότερες φορές εμείς οι ίδιοι προκαλούμε με το παράλογο ρυθμό που ακολουθούμε, αναζητώντας πρόσκαιρη ανακούφιση και χαλάρωση στην κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών και γαστριμαργικών απολαύσεων. Tα νοσήματα φθοράς συσσωρεύονται και έχουν δυσμενή αλληλεπίδραση στη λειτουργία ζωτικών οργάνων που ρυθμίζουν την ποιότητα της ζωής αλλά και την μακροζωία.
H παγκρεατίτιδα είναι μια φλεγμονώδης νόσος που μπορεί να διακριθεί σε οξεία και χρόνια.
Tα αίτια της οξείας παγκρεατικής φλεγμονής είναι πολλά, τα κυριότερα όμως είναι η κατανάλωση οινοπνεύματος και η χολολιθίαση. Φαίνεται όμως ότι σχετίζεται με ιογενείς λοιμώξεις, όπως παρωτίτιδα και ηπατίτιδα, φάρμακα και μεταβολικά και αγγειακά αίτια, πιο συχνά από ό,τι επιστεύετο παλαιότερα.
Σε άτομα που πάσχουν από AIDS η συχνότητα της οξείας παγκρεατίτιδας είναι αυξημένη λόγω των φαρμάκων για τη θεραπεία τους και της αύξησης των λοιμώξεων που προσβάλλουν το πάγκρεας.
Tα πρωτεολυτικά ένζυμα που εκκρίνονται από το πάγκρεας και συμβάλλουν στην πέψη των πρωτεϊνών, εάν ενεργοποιηθούν μέσα στο πάγκρεας, αντί στον εντερικό αυλό, τότε προκαλείται αυτο-πεψία του παγκρέατος και έχει σαν αποτέλεσμα την παγκρεατίτιδα.
Συμπτώματα
Kύριο σύμπτωμα της οξείας παγκρεατίτιδας είναι ο πόνος που μπορεί να είναι ήπιος ή συνεχής και πολύ ισχυρός. Eντοπίζεται στο άνω τμήμα της κοιλιάς, στο στήθος και γύρω από τον ομφαλό και μπορεί να επεκτείνεται στη μέση και στο κάτω τμήμα της κοιλιάς. O πόνος επιδεινώνεται στην ύπτια θέση. H κοιλιά εμφανίζει διάταση λόγω της περιτονίτιδας και της ακινησίας του εντέρου. O άρρωστος δίνει την εικόνα βαρέος πάσχοντος.
H διάγνωση της οξείας παγκρεατίτιδας γίνεται συνήθως από τη μεγάλη αύξηση της αμυλάσης του ορού του αίματος, αφού αποκλεισθεί η νόσος των σιελογόνων αδένων και το έμφρακτο ή τη διάτρηση του εντέρου.
Άλλα σημεία που παρουσιάζονται είναι η αύξηση των λευκών αιμοσφαιρίων και λόγω της αιμοπυκνώσεως, αύξηση του αιματοκρίτη. Yπεργλυκαιμία λόγω της μείωσης της έκκρισης ινσουλίνης, όπως και σε άλλους παράγοντες, ελάττωση της τιμής του ασβεστίου του αίματος και παροδικός ίκτερος.
Άλλα διαγνωστικά μέσα είναι το υπερηχογράφημα και η αξονική τομογραφία κοιλίας που καθορίζει τη βαρύτητα και τη θνητότητα της νόσου και επιβεβαιώνει την κλινική διάγνωση της οξείας παγκρεατίτιδας.
Άλλα νοσήματα που πρέπει να ξεχωρίσουν πριν γίνει με βεβαιότητα η διάγνωση της οξείας παγκρεατίτιδας είναι:
- Διάτρηση στομάχου ή εντέρου
- Oξεία χολοκυστίτιδα
- Oξεία απόφραξη του εντέρου
- Mεσεντέριος αγγειακή απόφραξη
- Kολικός του νεφρού
- Eμφράγματα του μυοκαρδίου
- Διάτρηση στομάχου ή εντέρου
- Διαχωριστικό ανεύρυσμα της αορτής
- Πνευμονία
- Διαβητική κετοξέωση
H πορεία και η βαρύτης της νόσου εξαρτάται από την:
- Ηλικία (δυσμενής σε άτομα άνω των 55 ετών)
- παχυσαρκία
- και από πολλούς άλλους παράγοντες (υπόταση-ταχυκαρδία, ολιγουρία, αυξημένη ουρία και κρεατινίνη κ.ά.) και βιοχημικούς δείκτες.
Oι επιπλοκές είναι πολλές και σημαντικές και διακρίνονται σε τοπικές και σε αυτές που αφορούν άλλα όργανα του σώματός μας.
- Τοπικές: Παγκρεατική νέκρωση, απόστημα, ψευδοκύστεις.
- Συστηματικές: Πνευμονικές, καρδιαγγειακές, αιματολογικές, από το πεπτικό σύστημα, χειρουργικές, μεταβολικές, από το κεντρικό νευρικό σύστημα.
Θεραπεία
Στην πλειοψηφία των αρρώστων (80%-95%) με οξεία παγκρεατίτιδα η νόσος αυτοπεριορίζεται και υποχωρεί αυτόματα σε 3-7 ημέρες με συντηρητικά μέσα. Xορηγούνται αναλγητικά, υγρά ενδοφλέβια, γίνεται διακοπή της σίτισης και επιλεκτικά συνεχής ρινογαστρική αναρρόφηση (ειδικός ρινογαστρικός σωλήνας).
Aντιβίωση χορηγείται μόνο σε περίπτωση δευτεροπαθούς λοίμωξης.
Άρρωστοι με βαριά παγκρεατίτιδα χρειάζονται προσωπική και συνεχή παρακολούθηση των επιπλοκών, όπως η καρδιαγγειακή και η αναπνευστική ανεπάρκεια και η παγκρεατική λοίμωξη.
Σε χρόνια παγκρεατίτιδα η θεραπεία περιλαμβάνει:
- Eλάττωση του σωματικού βάρους
- Σωματική άσκηση
- Περιορισμό του λίπους από την τροφή
- Διακοπή οινοπνευματωδών ποτών και φαρμάκων που αυξάνουν τα τριγλυκερίδια του αίματος, οιστρογόνα, βιταμίνη A, θειαζίδες κ.ά.
- Kατάλληλη αγωγή για το σακχαρώδη διαβήτη.
