Γράφει ο Γιώργος Γιαντάς*
Στο φετινό θέμα της Έκθεσης των Πανελλήνιων εξετάσεων, γινόταν αισθητός ένας κάποιος υπαινιγμός, του τύπου: Διαβάζετε; Ανοίγετε βιβλίο πλην των απολύτως απαραίτητων για τις εξετάσεις;
«Ποια είναι η σχέση σας με την ανάγνωση βιβλίων και ποιος ο ρόλος της στη γενικότερη διαχείριση του προσωπικού σας χρόνου;»
Ίσως στον προσωπικό χρόνο τα βιβλία δεν συνηθίζεται να αποτελούν πρώτη προτεραιότητα. Ιδιαίτερα όταν κυριαρχεί το πάθος και η ορμητικότητα της νεανικής ζωής. Περισσότερο ακόμη στην εποχή της «εικόνας», των Apps, των Μέσων Δικτύωσης, του Τικ – Τοκ. Πέρα όμως από το μαθητικό περιβάλλον, είναι συχνά εντυπωσιακοί οι λόγοι για τους οποίους πολλοί δεν διαβάζουν βιβλία: «Διότι γράφονται για να εξυπηρετήσουν συμφέροντα, για κάποιο κέρδος, γιατί οι αλήθειες που περιγράφουν είναι αμφίβολες, γιατί το διάβασμα φέρνει νύστα» κ.π.ά. ειδικά αν πρόκειται για μεσήλικες. Αναμφίβολα, μέσα στον καταιγισμό πληροφοριών που κατακλύζουν τη ζωή, η επιθυμία να ξεκουράσει κανείς το μυαλό του με κάτι αφελές, κάτι «χαζό», γίνεται ανάγκη. Το ίδιο συμβαίνει και με τις «σειρές» της τηλεόρασης ή τις αμέτρητες εφαρμογές που παρέχουν τα σημερινά κινητά τηλέφωνα για να γεμίσει κανείς τον ελεύθερο χρόνο.
Η ανάγνωση βιβλίων σχετίζεται περισσότερο με μία επιβράδυνση του χρόνου ή καλύτερα, φέρνει το χρόνο στις πραγματικές του διαστάσεις, κάτι που εξηγεί την ηρεμία που αισθάνεται κάποιος που διαβάζει. Η αντίφαση της υπόθεσης σχετίζεται άμεσα με την ταχύτητα με την οποία τρέχει η ζωή. Για πολλούς, μία τέτοια επιβράδυνση είναι αδύνατη, κάτι που εκφράζεται με την πολύ συχνή δικαιολογία: «Δεν έχω την υπομονή να διαβάσω».
Σε κάθε περίπτωση, πέραν των σχολικών απαιτήσεων των Πανελλήνιων εξετάσεων, είναι προσωπική επιλογή του καθενός με ποιο τρόπο θα επιλέξει να γεμίσει τον χρόνο του και αν θα δώσει μία θέση σε αυτόν για ανάγνωση βιβλίων.
Πρόσφατα διάβασα σε άρθρο ειδήσεων τη λέξη «οτινανισμός». Προσωπικά δε θεωρώ πως οι σημερινές κοινωνίες βρίσκονται σε ένα τέτοιο σημείο, έστω και αν το «ανάλαφρο» ή «εικόνα» πρωτοστατούν στην καθημερινότητα. Με λίγη παρατήρηση στις τρέχουσες εξελίξεις, μοιάζει κάτι να αλλάζει στο γενικότερο τοπίο, κάτι σαν μία «κρίση» μέσα στην Ιστορία, που επαναφέρει στο προσκήνιο σημαντικά ζητήματα για τον άνθρωπο και την κοινωνική ζωή. Είναι μία καλή στιγμή για μία «επανάληψη» των κεφαλαίων που αφορούν τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις πολιτικές θέσεις, τις θεμελιώδεις αρχές στις οποίες βασίστηκαν οι σημερινές δημοκρατίες και οι οποίες φαίνεται να διαβαίνουν το κατώφλι μιας περιόδου σημαντικών «τριγμών», κάτι που ασφαλώς έχει κάποιες αιτίες. Είναι και μία ιδανική περίοδος διερεύνησης της αγωνίας, της δυσφορίας, του θυμού ή και της απάθειας, πολλών χαρακτηριστικών που περιβάλλουν σήμερα τον ευρύ κοινωνικό ιστό.
Μέχρι το σημείο αυτό, ακόμη και αν το «βιβλίο» είναι η τελευταία ενασχόληση – έστω και μετά από οτιδήποτε άλλο, παραμένει ένα πολύτιμο εργαλείο στα χέρια κάθε σκεπτόμενου αναγνώστη…
*Ο Γιώργος Γιαντάς είναι συγγραφέας
