Του Αριστείδη Καλάργαλη*
Την περίοδο των εορτών πληροφορηθήκαμε ότι στο Επαγγελματικό Λύκειο Καλλονής τοποθετήθηκε νέος καυστήρας, ο οποίος θα λειτουργεί καταναλώνοντας πέλετ. Έτσι από ένα ακριβότερο καύσιμο, το πετρέλαιο, ο καυστήρας θα λειτουργεί με κάποιο φθηνότερο, το οποίο μπορεί να προέρχεται από την τοπική αγορά. Το άλλο σημαντικό θέμα, της επιβάρυνσης της ατμόσφαιρας, πρέπει να το εξετάσουν άλλοι αρμοδιότεροι. Με αφορμή αυτό το γεγονός θυμήθηκα κάποιες αντίστοιχες πρακτικές, στο θέμα θέρμανσης των σχολείων, που επιχειρήθηκαν παλαιότερα.
Την περίοδο 1993 – 1996 ήμουνα διευθυντής στο Τεχνικό Λύκειο Γέρας (ΤΕΛ). Τότε επισκευαζόταν το κτήριο του παλιού Παρθεναγωγείου Παπάδου. Ήταν ιδιοκτησία του Οργανισμού Σχολικών Κτηρίων (ΟΣΚ) και με την ολοκλήρωση των έργων θα στέγαζε το ΤΕΛ. Ταυτόχρονα το διεκδικούσαν κι άλλες δημόσιες υπηρεσίες, όπως η Αστυνομία, το Ειρηνοδικείο, το Υποθηκοφυλακείο. Αλλά ως περιουσία του ΟΣΚ δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί παρά μόνο για σχολική χρήση. Να θυμίσουμε ότι ο ΟΣΚ καταργήθηκε το 2013, δημιουργώντας σημαντικό κενό στην υποστήριξη και λειτουργία των σχολείων και της εκπαίδευσης. Τότε πρότεινα να τοποθετηθεί καυστήρας που θα καταναλώνει ελαιοπυρήνα. Η Τεχνική Υπηρεσία της τότε Νομαρχίας, που είχε την επιμέλεια, δεν έπραξε τίποτα. Τόσο τίποτα που τα πρώτα χρόνια λειτουργίας το κτήριο δεν είχε κεντρική θέρμανση! Αν και επισκευάστηκε για σχολική χρήση.
Τα επόμενα χρόνια τοποθετήθηκαν καυστήρες ελαιοπυρήνα στα Δημοτικά σχολεία του Παπάδου και του Πολιχνίτου. Έτσι αυτά τα δύο σχολεία δεν αντιμετώπισαν το γνωστό πρόβλημα της έλλειψης πετρελαίου. Κάποτε, μέσω ενός προγράμματος, μπορούσαν να ενταχθούν σχολεία στο δίκτυο ηλιακών σχολείων. Προτάθηκε τότε να ενταχθούν το 1ο και 2ο ΤΕΛ Μυτιλήνης, γιατί πληρούσαν τις προϋποθέσεις. Είχαν μεγάλες επιφάνειες, πάρα πολλούς μαθητές, καθηγητές συναφών ειδικοτήτων – ηλεκτρολόγοι, μηχανολόγοι, πολιτικοί μηχανικοί, αρχιτέκτονες. Τότε από εδώ, τη διοίκηση της εκπαίδευσης, προτάθηκε ένα άλλο μικρό επαρχιακό σχολείο, το οποίο βέβαια δεν επιλέχτηκε από το Υπουργείο Παιδείας, καθότι δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις.
Σήμερα, με αφορμή την εγκατάσταση στο ΕΠΑΛ Καλλονής, μπορεί να εξετασθεί αν μπορεί αυτός ο τρόπος λειτουργίας του καυστήρα να επεκταθεί σε περισσότερα σχολεία. Το νησί μας και ειδικά η δυτική Λέσβος, έχει πολύ μεγάλο όγκο υπολειμμάτων βιομάζας. Υπάρχουν τα κλαδιά που απομένουν από τη διατροφή των ζώων και τα αντίστοιχα από τα κλαδέματα. Η χρήση της βιομάζας χρησιμοποιείται σε κάποιες περιοχές για θέρμανση. Τέτοιο παράδειγμα είναι το μικρό χωριό Νυμφασία της Αρκαδίας. Όπου λόγω της αυξημένης υλοτομίας στην περιοχή το εργοστάσιο βιομάζας χρησιμοποιεί τα υπολείμματα της υλοτομίας.
Παράλληλα μπορεί να χρησιμοποιηθεί η ενέργεια της γεωθερμίας στην περιοχή του Πολιχνίτου. Το θέμα συζητιέται εδώ και 40 (σαράντα) τουλάχιστον χρόνια. Με την αξιοποίησή της μπορεί να θερμανθούν τα σχολεία, δημόσια και δημοτικά κτήρια, καθώς και να χρησιμοποιηθεί στη θέρμανση θερμοκηπίων.
Κατοικούμε σε μια χώρα με μεγάλη ηλιοφάνεια, καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Πολλά σχολεία και δημόσια κτήρια έχουν μεγάλες ταράτσες. Οπότε η τοποθέτηση ηλιακών καθρεφτών για θέρμανση μπορούσε να είναι καλή επιλογή και αντιμετώπιση του ενεργειακού θέματος. Παράδειγμα το 5ο Δημοτικό σχολείο Μυτιλήνης θερμαίνεται με σύστημα αντλιών θερμότητας, εκμεταλλεύεται την ηλιακή ενέργεια με ηλιακά κάτοπτρα, γίνεται επίσης επαναχρησιμοποίηση του νερού. Μόνο που αυτό το παράδειγμα είναι μοναδικό, όχι μόνο στη Λέσβο, αλλά και στο Βόρειο Αιγαίο. Γιατί κάθε φορά πάμε αργά και ακολουθάμε την προηγούμενη τεχνολογία.
Οι δήμοι, όσοι ασχολούνται με τα σχολικά κτήρια, αλλά και με τα άλλα δημόσια κτήρια πρέπει να κάνουν μελέτες πολύ πριν αρχίσουν να υλοποιούνται αντίστοιχα προγράμματα. Και να ακούνε και την άποψη των εκπαιδευτικών. Το σημαντικό: οι μελέτες να είναι πλήρεις. Αρνητικό παράδειγμα η περίπτωση του 6ου Δημοτικού Μυτιλήνης. Πρέπει να βρίσκεται στον τρίτο χρόνο στασιμότητας. Ελπίζουμε ότι στο νέο πρόγραμμα ΕΣΠΑ να προτείνουν, έγκαιρα, οι Δήμοι των νησιών, έργα για τα σχολεία μας.
