Αρκετά βαρύ το πρόγραμμα της Υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη, κατά την επίσκεψή της την προηγούμενη εβδομάδα στη Μυτιλήνη, ενδεικτικό των πολλών έργων που πραγματοποιούνται σε μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους της Λέσβου. Η κ. Μενδώνη, μίλησε στα «ΝΕΑ της Λέσβου» για όλα αυτά, σημειώνοντας την ανάγκη του να γίνουν τα μνημεία μέρος της καθημερινότητας των πολιτών, καθώς έτσι προστατεύονται καλύτερα, ενώ κάνει αναφορά στη Λέσβο ως ένα νησί με μοναδικό πολιτιστικό απόθεμα και μεγάλες αναπτυξιακές δυνατότητες.
Συνέντευξη στον Ανέστη Χατζηδιάκο
-Κυρία Μενδώνη, ήρθατε στη Μυτιλήνη σε μια περίοδο που βρίσκονται σε εξέλιξη αρκετά και σημαντικά έργα μέσα από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου. Πώς κρίνετε την έως τώρα πορεία αυτών των εργασιών και ποια από αυτά τα έργα θα ξεχωρίζατε και γιατί;
«Η επένδυση σε έργα πολιτισμού στη Μυτιλήνη αποτελεί προτεραιότητα για το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Αυτό αποδεικνύει και τα νέα έργα που ανακοινώσαμε. Η τοπική Εφορεία Αρχαιοτήτων συμβάλλει καθοριστικά στην ομαλή εξέλιξη των έργων. Με καίριες επιλογές το ΥΠΠΟΑ, σε σύντομο χρόνο, έχει καταφέρει να αλλάξει την εικόνα άλλοτε υποβαθμισμένων περιοχών. Αυτό είναι ορατό και αναγνωρίσιμο από τους κατοίκους και από τους επισκέπτες της Μυτιλήνης. Οι κάτοικοι του νησιού έχουν αντιμετωπίσει επιπλέον της οικονομικής κρίσης και της πανδημίας, και την προσφυγική κρίση. Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε πυρήνες πολιτισμού, άρα και πυρήνες ανάπτυξης για την τοπική κοινωνία και οικονομία. Τα υπό εξέλιξη έργα στο Κάστρο, αλλά και αυτά που πρόσφατα χρηματοδοτούμε διά του Ταμείου Ανάκαμψης αποκαθιστούν το εξαιρετικά αυτό μνημείο στο σύνολό του. Η Μυτιλήνη αποκτά μέσα στον αστικό ιστό της, σε άμεση σύνδεση με την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων και την Επάνω Σκάλα, έναν μοναδικό πολιτιστικό πυρήνα και έναν μοναδικό αναπτυξιακό πόρο. Σε συνδυασμό με τα έργα αστικής ανάπλασης που υλοποίησε ο Δήμος δημιουργείται ένας σημαντικός πόλος πολιτισμού και αναψυχής, που μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στην βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη. Επίσης, τα έργα συντήρησης και αποκατάστασης στον εμβληματικό Ναό του Αγίου Θεράποντα, αλλά και οι εργασίες αναστήλωσης του Βαλιδέ Τζαμί αναβαθμίζουν το πολιτιστικό απόθεμα της Μυτιλήνης και την εικόνα της πόλης».
-Η αίσθηση που έχουμε είναι πως στόχευση πολλών από αυτά τα έργα, πέραν της συντήρησης και με τις παρεμβάσεις που γίνονται (όπως για παράδειγμα η «μεταμόρφωση» του Κάτω Κάστρου στη Μυτιλήνη) έχουν και ένα χαρακτήρα «απόδοσης» μνημείων και χώρων στους κατοίκους και τους επισκέπτες και ένταξής τους με διάφορους τρόπους στην καθημερινότητά τους. Είναι αυτή μια προσέγγιση που θεωρείτε πως πρέπει γενικότερα να ακολουθηθεί;
«Τα έργα πολιτισμού εκτός από το να τονώσουν την πολιτιστική φυσιογνωμία του νησιού τοποθετούνται στον πυρήνα των πολιτικών για τη βιώσιμη ανάπτυξη του τόπου, οικονομική, περιβαλλοντική, κοινωνική, καθώς ο πολιτισμός προσφέρει μια ολιστική αναπτυξιακή και, παράλληλα, ανθρωπιστική προσέγγιση. Όταν τα μνημεία «κοινωνικοποιούνται» προστατεύονται καλύτερα. Γίνονται μέρος της καθημερινότητας των κατοίκων και την αναβαθμίζουν ποιοτικά. Ένας τόπος μπορεί να αναμορφωθεί με επίκεντρο το πολιτιστικό του κεφάλαιο και το παράδειγμα είναι μπροστά μας, αρκεί κανείς να ανακαλέσει στη μνήμη του την πρότερη όψη του Κάτω Κάστρου. Ξεκινώντας, λοιπόν, από μια ολιστική και ισόρροπη θεώρηση του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, είναι πολιτική μας προτεραιότητα το συγκεκριμένο βιώσιμο αναπτυξιακό πρότυπο. Η περίπτωση του Κάτω Κάστρου αποτυπώνει πιστά ακριβώς αυτή τη συνδυαστική προσέγγισή μας με εμφανές θετικό αντίκτυπο στην τοπική κοινωνία και οικονομία».
–Πολύ σημαντικό και διαχρονικό ζήτημα για τη Λέσβο είναι εκείνο του Σάρλιτζα. Πόσο αισιόδοξη είστε για την πρόοδο που σημειώθηκε το τελευταίο διάστημα για τη διάσωση και αξιοποίηση του μνημείου;
«Το εμβληματικό ξενοδοχείο Σάρλιτζα Παλλάς αποτελεί έναν πραγματικό θησαυρό για τον τόπο, που όχι μόνο πρέπει να διασωθεί, αλλά να αποτελέσει και έναν μοναδικό πόλο τουριστικής ανάπτυξης για το νησί με επίκεντρο τον ιαματικό και θερμαλιστικό τουρισμό. Όπως πιθανότητα γνωρίζετε ήδη, στον σχεδιασμό της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου υπάρχει η διάσωση του ιστορικού διατηρητέου κτιρίου στη Λουτρόπολη της Θερμής. Όπως ενημερώθηκα από τον Περιφερειάρχη Βορείου Αιγαίου, έχουν προχωρήσει σημαντικά οι διαδικασίες για την ανάδειξη του αναδόχου μέσω διεθνούς διαγωνισμού ιδεών για την δημιουργία του νέου θερμαλιστικού κτιρίου και την αποκατάσταση του κτιρίου-μνημείου. Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, στο βαθμό που του αναλογεί, είναι στην διάθεση των αρμοδίων για την ταχύτερη εξέλιξη των διαδικασιών».
-Ποιες πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις θα πρέπει να περιμένουμε το επόμενο διάστημα και τι περιλαμβάνει ο σχεδιασμός του Υπουργείου Πολιτισμού για το νησί μας;
«Το Υπουργείο Πολιτισμού ενισχύει με νέα έργα, συνολικού προϋπολογισμού 17 εκατ. ευρώ την Περιφερειακή Ενότητα Λέσβου. Όπως, όμως γνωρίζετε, οι αρμόδιες υπηρεσίες μας εκτελούν 28 έργα στο τρέχον ΕΣΠΑ 2014-2021. Επίσης, ήδη έχουμε προχωρήσει με τον Περιφερειάρχη και την Διαχειριστική Αρχή την συνεργασία μας για τα έργα πολιτισμού στην επόμενη προγραμματική περίοδο του ΕΣΠΑ 2021-2027, για το σύνολο της Περιφέρειας. Εκτός από τα ήδη εν εξελίξει έργα στο Κάστρο, στον Άγιο Θεράποντα και στο Βαλιδέ Τζαμί, ξεκινούν οι διαδικασίες για το έργο της στερέωσης των βραχωδών πρανών στο Κάστρο του Μολύβου, της αποκατάστασης του Αγίου Θεράποντα, αλλά και για το οθωμανικό ιεροδιδασκαλείο, τον Μενδρεσέ, εντός του Κάστρου της Μυτιλήνης. Τις επόμενες εβδομάδες εκτελούνται τα σωστικά μέτρα στο Υδραγωγείο της Μόριας και ακολουθεί η ανάθεση από το ΥΠΠΟΑ της πλήρους μελέτης αποκατάστασης του μνημείου. Επίσης, για το ΕΣΠΑ 2021-2027 έχουμε προγραμματίσει το έργο της αποκατάστασης του σεισμόπληκτου, από το 2017, ναού της Ζωοδόχου Πηγής στην Βρίσα».
-Ποια είναι η άποψη που έχετε γενικά για το πολιτιστικό «κεφάλαιο» της Λέσβου, πώς μπορεί να συμβάλλει στην αναπτυξιακή πορεία του τόπου και πώς μπορεί και το Υπουργείο Πολιτισμού να παίξει ρόλο σε αυτό;
«Η Λέσβος έχει να επιδείξει ένα μοναδικό πολιτιστικό απόθεμα με μεγάλες αναπτυξιακές δυνατότητες. Το Υπουργείο Πολιτισμού και συνολικά η Κυβέρνηση έχουμε αποδείξει ότι η Λέσβος βρίσκεται στις προτεραιότητές μας. Το Ταμείο Ανάκαμψης και το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 αποτελούν δύο σημαντικά χρηματοδοτικά εργαλεία, που αξιοποιούμε για έργα πολιτισμού στο νησί και στην ευρύτερη Περιφέρεια. Η βούλησή μας είναι δεδομένη. Το έργο των Υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ και κυρίως της τοπικής Εφορείας Αρχαιοτήτων είναι φανερό. Υπάρχει εξαιρετική συνεργασία των υπηρεσιών μας με την Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου. Το ίδιο αισιοδοξούμε και για τη συνεργασία μας με την τοπική αυτοδιοίκηση για την προώθηση σημαντικών έργων που θα αναβαθμίσουν την σύγχρονη πολιτιστική φυσιογνωμία του νησιού».
