του Παράσχου (Πάρη) Μανιάτη
Οι Ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου 2024 ανέδειξαν μια σημαντική μετατόπιση στην πολιτική σκηνή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την άνοδο της ακροδεξιάς και των συντηρητικών κομμάτων να προκαλεί πολιτικές αναταραχές σε πολλές χώρες. Η άνοδος αυτή επηρεάστηκε από ποικίλους παράγοντες, όπως η ακρίβεια, τα ψηφίσματα για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ, η βοήθεια προς την Ουκρανία, η κλιματική αλλαγή και η μετανάστευση, μεταξύ άλλων. Κάθε χώρα παρουσίασε μοναδικές πολιτικές και κοινωνικές δυναμικές που διαμόρφωσαν τα εκλογικά αποτελέσματα.
Αυστρία
Το Κόμμα της Ελευθερίας (FPÖ) σημείωσε σημαντική επιτυχία, κερδίζοντας το 25,5% των ψήφων και ξεπερνώντας τα κυρίαρχα κόμματα (ÖVP και SPÖ). Η άνοδος του FPÖ αποδίδεται στην αυξημένη ανησυχία των πολιτών για τη μετανάστευση και την οικονομική αβεβαιότητα. Η στροφή προς το FPÖ αντανακλά τις ανησυχίες για την οικονομική ασφάλεια και την εθνική ταυτότητα.
Βέλγιο
Η άνοδος της ακροδεξιάς και των εθνικιστικών κομμάτων οδήγησε σε παραίτηση του Πρωθυπουργού, υπογραμμίζοντας την πολιτική αστάθεια και την αυξανόμενη δυσαρέσκεια με την οικονομική κατάσταση και τις κοινωνικές αλλαγές. Οι ψηφοφόροι αντιδρούν στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα, όπως η οικονομική ανισότητα και η μετανάστευση, αναζητώντας πιο ριζοσπαστικές λύσεις.
Βουλγαρία
Το κεντροδεξιό κόμμα GERB διατήρησε την πρώτη θέση, ενώ η άνοδος της ακροδεξιάς ήταν περιορισμένη. Οι ψηφοφόροι εκφράζουν ανησυχίες για τη διαφθορά και την οικονομική ανισότητα. Οι πολίτες της Βουλγαρίας επικεντρώθηκαν στα χρόνια προβλήματα διαφθοράς που ταλανίζουν τη χώρα, αναζητώντας σταθερότητα και διαφάνεια στη διακυβέρνηση.
Γαλλία
Η Εθνική Συσπείρωση της Marine Le Pen κατέκτησε την πρώτη θέση με 31,5% των ψήφων. Αυτή η νίκη οδήγησε τον Πρόεδρο Emmanuel Macron να διαλύσει το κοινοβούλιο και να προκηρύξει νέες βουλευτικές εκλογές. Οι ψηφοφόροι της Le Pen ανησυχούν για τη μετανάστευση, την οικονομία και την εθνική ταυτότητα. Επίσης, τα επεισόδια στη Νέα Καληδονία με σκοπό τη διατήρηση της γαλλικής αποικιοκρατίας στη χώρα έπαιξαν αρνητικό ρόλο στην κυβέρνηση του Μακρόν. Η άνοδος της ακροδεξιάς στη Γαλλία αντικατοπτρίζει την επιθυμία για μια πιο αυστηρή πολιτική στο μεταναστευτικό και την προστασία της εθνικής ταυτότητας.
Δανία
Το κεντροδεξιό κόμμα Venstre κέρδισε τις περισσότερες έδρες, ενώ η ακροδεξιά σημείωσε μικρή άνοδο. Τα ζητήματα της μετανάστευσης και της οικονομικής σταθερότητας ήταν κεντρικά στην εκστρατεία. Η πολιτική ατζέντα των εκλογών επικεντρώθηκε στη διαχείριση των οικονομικών πόρων και στη διασφάλιση της κοινωνικής σταθερότητας.
Ελλάδα
Η Νέα Δημοκρατία (ΝΔ) κατέκτησε την πρώτη θέση, με τα ακροδεξιά κόμματα να σημειώνουν αξιόλογη άνοδο. Η Νέα Δημοκρατία έλαβε το ποσοστό του 28,31%, το οποίο, αν και μπορεί να θεωρηθεί ήττα σε σχέση με το ποσοστό των προηγούμενων βουλευτικών εκλογών (40,79%), εντούτοις θεωρείται πύρρειος νίκη. Οι ψηφοφόροι εξέφρασαν ανησυχίες για την ακρίβεια, την ανεργία και τα κοινωνικά θέματα. Η οικονομική κρίση και τα μέτρα λιτότητας εξακολουθούν να επηρεάζουν την πολιτική σκηνή, οδηγώντας σε αυξημένη υποστήριξη για κόμματα που υπόσχονται αλλαγή και ασφάλεια.
Εσθονία
Το Reform Party κέρδισε την πρώτη θέση, με περιορισμένη άνοδο της ακροδεξιάς. Τα οικονομικά ζητήματα και η ασφάλεια αποτέλεσαν κύρια θέματα στις εκλογές. Οι ψηφοφόροι επικεντρώθηκαν στην ανάγκη για οικονομική σταθερότητα και την ενίσχυση της εθνικής ασφάλειας σε μια εποχή που η περιοχή αντιμετωπίζει αυξημένες γεωπολιτικές προκλήσεις.
Ιρλανδία
Το κεντροδεξιό κόμμα Fine Gael κέρδισε τις περισσότερες έδρες, ενώ η ακροδεξιά σημείωσε περιορισμένη άνοδο. Οι ψηφοφόροι εστίασαν στην οικονομία και τα κοινωνικά θέματα. Η Ιρλανδία συνεχίζει να αντιμετωπίζει προκλήσεις στον τομέα της στέγασης και της υγειονομικής περίθαλψης, οδηγώντας σε αυξημένη στήριξη για πολιτικές που προωθούν την κοινωνική ευημερία.
Ισπανία
Το Λαϊκό Κόμμα (PP) κέρδισε τις περισσότερες έδρες, με το ακροδεξιό Vox να κερδίζει έξι έδρες. Οι ανησυχίες για την ανεργία και την οικονομική ανάπτυξη ήταν κεντρικά θέματα στην εκστρατεία. Η πολιτική σκηνή της Ισπανίας αντικατοπτρίζει τις ευρύτερες κοινωνικές ανησυχίες για την οικονομική σταθερότητα και την ενσωμάτωση των μεταναστών.
Ιταλία
Το Αδελφοί της Ιταλίας της Giorgia Meloni κατέκτησε την πρώτη θέση, ενισχύοντας την παρουσία της ακροδεξιάς στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι ψηφοφόροι ανησυχούν για την οικονομία και την εθνική κυριαρχία. Η στήριξη προς την ακροδεξιά στην Ιταλία εκφράζει την επιθυμία για ισχυρή ηγεσία που θα προστατεύει την εθνική ταυτότητα και θα ενισχύει την οικονομική ανάπτυξη.
Κροατία
Το κεντροδεξιό κόμμα HDZ κέρδισε τις περισσότερες έδρες, με μικρή άνοδο της ακροδεξιάς. Τα ζητήματα της οικονομικής ανάπτυξης και της ασφάλειας κυριάρχησαν στην εκστρατεία. Οι ψηφοφόροι επικεντρώθηκαν στις προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης και στα μέτρα για τη βελτίωση της εθνικής ασφάλειας.
Κύπρος
Το ΔΗΣΥ κατέκτησε την πρώτη θέση, με περιορισμένη άνοδο της ακροδεξιάς. Η οικονομία και η εθνική ασφάλεια ήταν σημαντικά θέματα για τους ψηφοφόρους. Η πολιτική σκηνή της Κύπρου αντανακλά την ανησυχία για την οικονομική ευημερία και τις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό ζήτημα.
Λετονία
Το Unity κατέκτησε την πρώτη θέση, με μικρή άνοδο της ακροδεξιάς. Οι ανησυχίες για την οικονομική σταθερότητα και την ασφάλεια κυριάρχησαν. Η πολιτική συζήτηση επικεντρώθηκε στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα σε επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης και εθνικής ασφάλειας.
Λιθουανία
Το Homeland Union κατέκτησε τις περισσότερες έδρες, με άνοδο της ακροδεξιάς. Η οικονομία και η μετανάστευση ήταν κεντρικά θέματα στις εκλογές. Οι ψηφοφόροι εξέφρασαν την ανάγκη για σταθερότητα και προστασία των εθνικών συμφερόντων σε μια περίοδο αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων.
Λουξεμβούργο
Το Christian Social People’s Party κατέκτησε την πρώτη θέση, με περιορισμένη άνοδο της ακροδεξιάς. Η οικονομική ανάπτυξη και η κοινωνική ευημερία ήταν βασικά ζητήματα. Η χώρα συνεχίζει να επικεντρώνεται στην προώθηση της οικονομικής ευημερίας και της κοινωνικής συνοχής.
Μάλτα
Το Nationalist Party κατέκτησε τις περισσότερες έδρες, με περιορισμένη άνοδο της ακροδεξιάς. Οι ανησυχίες για την οικονομία και τη μετανάστευση κυριάρχησαν. Η Μάλτα αντιμετωπίζει προκλήσεις στον τομέα της μετανάστευσης, επηρεάζοντας την πολιτική της ατζέντα και την εκλογική συμπεριφορά των ψηφοφόρων.
Ολλανδία
Το Φόρουμ για τη Δημοκρατία κατέκτησε πέντε έδρες περισσότερες από τις προηγούμενες εκλογές. Η μετανάστευση και η εθνική ταυτότητα ήταν κεντρικά θέματα. Οι πολιτικές διαμάχες επικεντρώθηκαν στην αντιμετώπιση της μετανάστευσης και στη διαφύλαξη της ολλανδικής πολιτιστικής κληρονομιάς.
Ουγγαρία
Το Fidesz του Πρωθυπουργού Viktor Orbán σημείωσε εντυπωσιακή νίκη, ενισχύοντας την κυριαρχία του. Οι ψηφοφόροι εξέφρασαν ανησυχίες για τη μετανάστευση και την εθνική κυριαρχία. Η νίκη του Fidesz αντικατοπτρίζει την υποστήριξη των ψηφοφόρων για μια πολιτική που δίνει έμφαση στην εθνική ασφάλεια και τη διατήρηση της εθνικής κυριαρχίας.
Πολωνία
Το Πολιτική Πλατφόρμα (PO) κέρδισε τις περισσότερες ψήφους, με το ακροδεξιό Συμμαχία να καταλαμβάνει την τρίτη θέση. Η οικονομική ανάπτυξη και η εθνική ασφάλεια ήταν βασικά θέματα. Οι εκλογές ανέδειξαν τις ανησυχίες των πολιτών για την οικονομική ευημερία και την προστασία των εθνικών συμφερόντων.
Πορτογαλία
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) διατήρησε την κυριαρχία του, με μικρή άνοδο του ακροδεξιού Chega. Οι ανησυχίες για την οικονομία και την κοινωνική ευημερία κυριάρχησαν. Οι πολίτες της Πορτογαλίας συνεχίζουν να στηρίζουν πολιτικές που προωθούν την κοινωνική ευημερία και την οικονομική σταθερότητα.
Ρουμανία
Το Εθνικό Φιλελεύθερο Κόμμα (PNL) κέρδισε τις περισσότερες έδρες, με περιορισμένη άνοδο της ακροδεξιάς. Η οικονομική σταθερότητα και η διαφθορά ήταν κεντρικά θέματα. Η πολιτική ατζέντα επικεντρώθηκε στη βελτίωση της οικονομικής διαχείρισης και στην καταπολέμηση της διαφθοράς.
Σουηδία
Το ακροδεξιό κόμμα Σουηδοί Δημοκράτες ενίσχυσε την παρουσία του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η μετανάστευση και η ασφάλεια ήταν βασικά ζητήματα για τους ψηφοφόρους. Η άνοδος των Σουηδών Δημοκρατών αντικατοπτρίζει τις ανησυχίες των πολιτών για την κοινωνική συνοχή και την ασφάλεια.
Φινλανδία
Το National Coalition Party κέρδισε τις περισσότερες έδρες, με άνοδο του ακροδεξιού Finns Party. Οι ανησυχίες για την οικονομία και τη μετανάστευση κυριάρχησαν. Οι ψηφοφόροι εξέφρασαν την επιθυμία για σταθερότητα και έλεγχο των μεταναστευτικών ροών σε συνδυασμό με την προστασία της εθνικής ταυτότητας.
Συμπεράσματα
Η άνοδος της δεξιάς και ακροδεξιάς στις ευρωεκλογές του 2024 αποδίδεται σε πολλούς παράγοντες, όπως η οικονομική ανασφάλεια, η αυξανόμενη ανησυχία για τη μετανάστευση, οι κοινωνικές αλλαγές, όπως τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ και η βοήθεια προς την Ουκρανία. Οι πολίτες εκφράζουν αυξημένες ανησυχίες για την οικονομική σταθερότητα και την εθνική κυριαρχία, οδηγώντας σε σημαντικές πολιτικές αλλαγές σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Η ανάλυση των αποτελεσμάτων δείχνει ότι οι ψηφοφόροι σε όλη την Ευρώπη αναζητούν αλλαγές στις πολιτικές που θεωρούν ότι έχουν αποτύχει να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις προκλήσεις της εποχής. Η αύξηση της υποστήριξης για τα δεξιά και ακροδεξιά κόμματα αποτελεί ένδειξη της αυξανόμενης απογοήτευσης και ανησυχίας των πολιτών για θέματα, όπως η μετανάστευση, η οικονομική αστάθεια και η κοινωνική ανασφάλεια.
Αυτές οι αλλαγές μπορεί να έχουν άμεσα σημαντικές επιπτώσεις για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο Παράσχος Μανιάτης είναι Καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, κάτοχος 5 διδακτορικών διπλωμάτων από Σουηδικά και Αμερικανικά Πανεπιστήμια στους κλάδους: Logistics για Μηχανικούς, Μάνατζμεντ για Μηχανικούς, Οικονομικά & Χρηματοοικονομικά, Πολιτικές Επιστήμες & Δημόσιες Σχέσεις και Μαέστρος Μουσικής. Δίδαξε 41 χρόνια σε 9 δημόσια Πανεπιστήμια και 3 ιδιωτικά Πανεπιστήμια ανά τον κόσμο
