- Η καθυστέρηση στην εξέταση των ενστάσεων αφήνει αγρότες και κτηματίες χωρίς επιδοτήσεις και με ακίνητα ανεκμετάλλευτα
Σαν να μην έφταναν τα προβλήματα του κτηματολογίου στη Λέσβο, χιλιάδες είναι οι ιδιοκτήτες που παραμένουν για παρατεταμένο διάστημα “όμηροι” των δασικών χαρτών, καθώς μέσα σε μία νύχτα ενημερώθηκαν ότι οι εκτάσεις που κληρονόμησαν από τους παππούδες τους ως ελαιώνες είναι δασικές και βρέθηκαν να χάνουν επιδοτήσεις και να έχουν στα χέρια τους χωράφια που δεν μπορούν ούτε να τα πουλήσουν γιατί θεωρητικά δεν τους ανήκουν!
Όσοι από τους πολίτες που κατέθεσαν ενστάσεις στις Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων για τους Δασικούς Χάρτες δικαιώθηκαν, θα πρέπει να περιμένουν «στο ακουστικό τους» καθώς δεν προβλέπεται η επικαιροποίηση (κύρωση) των δασικών χαρτών σταδιακά με τις ενστάσεις που δικαιώνονται, αλλά θα πρέπει να ολοκληρωθεί ο κύκλος της εξέτασης των ενστάσεων για να ενσωματωθούν όλες μαζί! Ουσιαστικά η διαδικασία που ακολουθείται είναι η «μερική κύρωση» και δεν απελευθερώνει τις περιουσίες, την ώρα που στη Λέσβο και τη Λήμνο περισσότεροι από 3.500 ιδιοκτήτες αγροτεμαχίων και άλλων εκτάσεων ζουν σε ομηρία. Οι εκτάσεις τους εμφανίζονται στους δασικούς χάρτες ως δασικές, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για καλλιεργούμενα χωράφια, ελαιώνες ή οικοπεδικούς χώρους.
Από τον Σεπτέμβριο του 2024, οι Τριμελείς Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων στη Λέσβο προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τον τεράστιο όγκο των υποθέσεων. Τρεις επιτροπές συνεδριάζουν τέσσερις φορές τον μήνα και η κάθε συνεδρίαση εξετάζει περίπου 25 ενστάσεις. Ωστόσο, το ηλεκτρονικό σύστημα ήταν για μήνες προβληματικό και το έργο έχει καθυστερήσει σημαντικά. Ένα χρόνο μετά, οι περισσότεροι ιδιοκτήτες συνεχίζουν να περιμένουν τη δικαίωσή τους, με αποτέλεσμα οι δασικοί χάρτες να μην μπορούν να ενσωματώσουν τις διορθώσεις.
Χωρίς επιδοτήσεις
Οι επιπτώσεις δεν είναι μόνο γραφειοκρατικές. Η αβεβαιότητα για τον χαρακτήρα της γης οδηγεί σε απώλεια ευρωπαϊκών επιδοτήσεων. Αγρότες που καλλιεργούν ελαιώνες ή άλλες καλλιέργειες αποκλείονται από τις ενισχύσεις, καθώς οι εκτάσεις τους θεωρούνται δασικές.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση πρώην Κοινοτάρχη και ελαιοπαραγωγού, ο οποίος βρέθηκε σε μία νύχτα να χάνει όλες τις επιδοτήσεις για χωράφι στο Τάρτι της Γέρας, το οποίο κληρονόμησε από τους προγόνους του ως ελαιώνα, αλλά του λένε ότι είναι δασικό. «Μας πέταξαν έξω από τις επιδοτήσεις. Μου λένε ότι το χωράφι είναι δασικό και τους λέω βρε παιδιά τα δέντρα είναι χρονών απ’ τους παππούδες μας, πώς είναι δυνατόν να υπήρχε δάσος εκεί;», είπε ο ελαιοπαραγωγός στα Νέα της Λέσβου.
Και συνέχισε: «Δεν μας έδωσαν απάντηση. Κάναμε την ένσταση και περιμένουμε, όμως, τα χρόνια περνούν και εμείς αυτή τη στιγμή χάνουμε επιδοτήσεις, ενώ δεν μπορούμε ούτε να το πουλήσουμε. Πραγματικά δεν μπορείς να καταλάβεις τι θέλει το Κράτος. Δηλαδή θα αφήσει χωράφια, ελαιώνες τα οποία θα τα παρουσιάζει στο μέλλον ως δασικές εκτάσεις και θα έχουν μέσα ελιές;;;Ή μήπως θα κόψουν τα ελαιόδεντρα και θα φυτέψουν πεύκα;;;» διερωτήθηκε, εμφανώς αγανακτισμένος ο πρώην Κοινοτάρχης.
Όπως γίνεται αντιληπτό από τα παραπάνω, η αργοπορία στην διευθέτηση των δασικών χαρτών έχει σοβαρές οικονομικές συνέπειες ιδιαίτερα στις απομακρυσμένες περιοχές της Ελλάδας, όπως η ακριτική Λέσβος και η Λήμνος.
Άντε να βρεις το δίκιο σου
Το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στην αγροτική δραστηριότητα. Ιδιοκτήτες εκτάσεων που ήθελαν να επενδύσουν στην ανέγερση καταλυμάτων ή άλλων τουριστικών εγκαταστάσεων βρίσκονται επίσης «παγωμένοι». Η αβεβαιότητα για τον χαρακτήρα της γης τους, τους εμποδίζει να αξιοποιήσουν την περιουσία τους, ενώ όσοι έχουν ήδη δικαιωθεί βλέπουν τις αποφάσεις να μην ενσωματώνονται στους χάρτες, καθιστώντας αδύνατη κάθε περαιτέρω ενέργεια.
Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με πληροφορίες, ένα σημαντικό ποσοστό ενστάσεων έχει δικαιωθεί από τις Επιτροπές, οι οποίες αγωνίζονται να ολοκληρώσουν το έργο τους το συντομότερο δυνατόν, είναι προφανές όμως ότι «δεν φτάνουν» και το βάρος που σηκώνουν είναι πολύ μεγάλο.
Η συνέχιση μέσα στο 2026 θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη και για άγνωστο πόσους μήνες μέσα στο νέο έτος μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία, να αναρτηθούν και να ενσωματωθούν οι ενστάσεις, ώστε να εκδοθούν οι αποφάσεις και να απελευθερωθούν οι περιουσίες.
Πανελλαδικό το πρόβλημα
Η Λέσβος και η Λήμνος δεν είναι οι μόνες περιοχές με προβλήματα. Πανελλαδικά, χιλιάδες ενστάσεις παραμένουν σε εκκρεμότητα, από τα Δωδεκάνησα μέχρι τη Μακεδονία. Οι πολίτες καταγγέλλουν ότι η διαδικασία εξέτασης είναι αργή, οι αποφάσεις ασαφείς και το ηλεκτρονικό σύστημα ανεπαρκές για τον όγκο των υποθέσεων.
Η αναμονή αυτή οδηγεί σε απογοήτευση και διαμαρτυρίες, καθώς οι πολίτες βλέπουν τις περιουσίες τους να παραμένουν αδρανείς και τα χρήματα που δικαιούνται να χάνονται. Είναι προφανές ότι θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα η ενίσχυση των επιτροπών, η βελτίωση του ηλεκτρονικού συστήματος και η ταχύτερη ενσωμάτωση των δικαιωμένων ενστάσεων στους δασικούς χάρτες. Η καθυστέρηση όχι μόνο στερεί από τους πολίτες τις οικονομικές τους ενισχύσεις, αλλά δημιουργεί μια αίσθηση αδικίας και αβεβαιότητας που πλήττει ολόκληρες περιοχές. Σε διαφορετική περίπτωση θα πρέπει να βρεθεί τρόπος για σταδιακή ενσωμάτωση των ενστάσεων που δικαιώνονται στους δασικούς χάρτες και όχι όλες μαζί μετά το τέλος της διαδικασίας, καθώς μέχρι τότε οι ιδιοκτήτες της Λέσβου και της Λήμνου θα συνεχίσουν να παραμένουν σε «ομηρία» με σοβαρές συνέπειες για την οικονομία, την ανάπτυξη και την καθημερινή ζωή.
Την ίδια ώρα, πάντως, προκαλεί εντύπωση ότι το θέμα αυτό δεν έχει αναδειχθεί σε ζήτημα πρώτου μεγέθους ούτε από τους Δημάρχους και τον Περιφερειάρχη – αν και αφορά τους δημότες τους – ούτε από τους τοπικούς βουλευτές.
