Ενώ σε όλη την Ελλάδα αλλά και στις βασικές ελαιοπαραγωγικές χώρες της Μεσογείου οι τιμές του έξτρα παρθένου ελαιολάδου ανεβαίνουν σταθερά το τελευταίο διάστημα, η αγορά της Λέσβου βρίσκεται σε πλήρη στασιμότητα. Το γεγονός ότι την περιοχή μας χωρίζει θάλασσα από την ηπειρωτική Ελλάδα και δεν μπορούν οι αγρότες να απευθυνθούν σε γειτονικές περιοχές για να πουλήσουν το προϊόν τους, σε συνάρτηση με τη δραστηριοποίηση των λίγων εξαγωγικών επιχειρήσεων μετά την κατάρρευση της Ένωσης Συνεταιρισμών, καθιστά τους εμπόρους σε θέση ισχύος αφού δεν υπάρχει ανταγωνισμός.
Η κατάσταση αυτή συνιστά ξεκάθαρη αδικία που βαραίνει τις εξαγωγικές επιχειρήσεις της Λέσβου, οι οποίες καθυστερούν να ερμηνεύσουν το ανοδικό κλίμα στις τιμές παραγωγού και ενώ εκτιμάται ότι τα αποθέματα μπορεί και να υπερβαίνουν και τους 4.000 τόνους από την περσινή ελαιοκομική περίοδο, καθώς λόγω της σημαντικής πτώσης των τιμών όσοι αγρότες μπόρεσαν, κράτησαν τα λάδια τους ελπίζοντας ότι οι τιμές θα ανέβουν για να αντλήσουν ένα καλύτερο εισόδημα, όπως γράφαμε και σε πρόσφατο ρεπορτάζ μας.
Η εικόνα της αγοράς είναι σαφής. Στην Ισπανία, στην περιφέρεια της Ανδαλουσίας, οι μέσες τιμές κυμαίνονται στα 4,20 ευρώ για τα έξτρα παρθένα και για ένα ελαιόλαδο που δεν έχει καμία σχέση ποιοτικά με το ιταλικό και το ελληνικό, ενώ ακόμη και στην Τυνησία οι αγρότες απολαμβάνουν τιμές, όπως στην Ισπανία. Για την Ιταλία ούτε λόγος, η τιμή παραγωγού για το ελαιόλαδο έχει φτάσει στα 10 ευρώ το κιλό. Στην Κρήτη οι τιμές ανέρχονται στα 4,70 ευρώ το κιλό, ενώ στην Πελοπόννησο φτάνουν στα 4,80 ευρώ το κιλό. Η ψαλίδα στις τιμές παραγωγού μεταξύ Λέσβου και υπόλοιπης Ελλάδας είναι αρκετά ανοιγμένη φτάνοντας το 1 ευρώ για τους ελαιοπαραγωγούς, καθώς στην περιοχή μας ισχύει ο τελευταίος τιμοκατάλογος εδώ και μήνες, που προβλέπει για τα 3 δέκατα οι τιμές να είναι μόλις 3,50 ευρώ το κιλό.
Κάνουν λόγο για καρτέλ
Ελαιοπαραγωγοί της περιοχής μας κάνουν λόγο για καρτέλ στις τιμές του ελαιολάδου, με στόχο να απορροφηθεί το περσινό λάδι ως υποβαθμισμένο σε χαμηλότερες τιμές, ενώ στην αγορά θα διατεθεί ως προϊόν πρώτης κατηγορίας, όπως είναι. Το τελευταίο καθώς η Λέσβος φέτος δεν περιμένει παραγωγή, πράγμα που σημαίνει ότι τα περσινά αποθέματα είναι σημαντικά για τις τυποποιητικές επιχειρήσεις και για την εξαγωγική δραστηριότητα, καθώς με αυτές τις ποσότητες θα λειτουργήσει φέτος το εμπόριο στον τόπο μας αφού κατά τα άλλα δεν αναμένεται σημαντική παραγωγή. Οι τιμές που προσφέρονται στους παραγωγούς παραμένουν χαμηλότερες, χωρίς να υπάρχει καμία αντικειμενική βάση.
Η ποιότητα του ελληνικού και συγκεκριμένα του λεσβιακού ελαιολάδου είναι διεθνώς αναγνωρισμένη και πιστοποιημένη, με μοναδικά χαρακτηριστικά που θα έπρεπε να του δίνουν ακόμη μεγαλύτερη υπεραξία. Η φετινή νέα περίοδος 2025 – 2026 αναμένεται με μειωμένη παραγωγή, γεγονός που σε κανονικές συνθήκες θα ενίσχυε τις τιμές. Παράλληλα, υπάρχουν αποθέματα από την προηγούμενη χρονιά, τα οποία οι αγρότες διατηρούν προσδοκώντας πιο δίκαιες απολαβές. Όμως η στάση των εξαγωγικών επιχειρήσεων, που επιμένουν να κρατούν χαμηλά τις τιμές, αναγκάζει τους παραγωγούς να πωλούν κάτω από την πραγματική αξία του προϊόντος τους.
Η τακτική αυτή δεν μπορεί να δικαιολογηθεί. Πρόκειται για εκμετάλλευση της ανάγκης ρευστότητας των αγροτών και για επιλογή που υπονομεύει όχι μόνο τα εισοδήματά τους, αλλά και το ίδιο το μέλλον της ελαιοκομίας στο νησί μας. Αν η αγορά της Λέσβου συνεχίσει να λειτουργεί ως «φθηνή δεξαμενή» για το ελαιόλαδο, το αποτέλεσμα θα είναι η απαξίωση ενός προϊόντος που έχει όλα τα εχέγγυα να σταθεί στις κορυφαίες θέσεις της διεθνούς αγοράς.
Οι εξαγωγικές επιχειρήσεις φέρουν πλέον ξεκάθαρη ευθύνη. Οφείλουν να ευθυγραμμιστούν με τα δεδομένα της εγχώριας και διεθνούς αγοράς και να προχωρήσουν σε άμεσες αυξήσεις στις τιμές που δίνουν στους παραγωγούς. Ο κόπος των ελαιοπαραγωγών δεν μπορεί να πληρώνεται φθηνότερα στη Λέσβο από ό,τι στην Κρήτη, τη Λακωνία ή την Ισπανία. Οι άνθρωποι που εργάζονται αδιάκοπα για να κρατήσουν ζωντανή την ελαιοκομία στο νησί έχουν δικαίωμα σε δίκαιες απολαβές, και κάθε καθυστέρηση στην αναπροσαρμογή των τιμών ισοδυναμεί με κατάφωρη αδικία.
Η περίοδος που έρχεται θα είναι δύσκολη. Με τη μειωμένη παραγωγή, οι ποσότητες ελαιολάδου θα είναι περιορισμένες και η ζήτηση ισχυρή. Αν οι εξαγωγικές επιχειρήσεις συνεχίσουν να πιέζουν προς τα κάτω τις τιμές, οι συνέπειες θα είναι δραματικές: Εγκατάλειψη καλλιεργειών, μείωση του αγροτικού εισοδήματος και πλήγμα στην τοπική οικονομία. Το λεσβιακό ελαιόλαδο αξίζει πολύ περισσότερα και η στάση των επιχειρήσεων που το διαχειρίζονται πρέπει να αλλάξει εδώ και τώρα.
Η αδικαιολόγητη στασιμότητα στη Λέσβο δεν μπορεί να συνεχιστεί. Οι εξαγωγικές εταιρείες έχουν υποχρέωση να αποδώσουν στους παραγωγούς τιμές αντάξιες της πραγματικότητας της αγοράς και της ποιότητας του προϊόντος. Δεν υπάρχει πλέον κανένα περιθώριο για υπεκφυγές. Η Λέσβος δεν μπορεί να παραμένει ουραγός. Το μήνυμα είναι σαφές: Άμεσες αυξήσεις τιμών, σεβασμός στους παραγωγούς, δικαιοσύνη για το λεσβιακό ελαιόλαδο.
