Ήταν στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1970 όταν συναντήθηκα με αυτούς τους δυο ανθρώπους. Καθηγητές θεολόγοι και οι δυο ήθελαν να κάνουν όλους εμάς τα ανήμερα θεριά των πρώτων χρόνων της Μεταπολίτευσης να ακούσουμε, να κρίνουμε, να μάθουμε, να απορρίψουμε ίσως, αλλά να σκεφτούμε…
Ο ένας στις μικρές καμαρούλες του κέντρου νεότητας του Εθνικού ιδρύματος «Βασιλεύς Παύλος» όπου είχε μεταφερθεί το παράρτημα του Α’ Γυμνασίου Αρρένων. Όταν το αρχοντικό στην οδό Π. Βοστάνη όπου στεγαζόταν εκρίθη επικινδύνως ετοιμόρροπο και εγκαταλείφτηκε εν μια νυκτί. Για να κατεδαφιστεί την επομένη κιόλας και να χτισθεί άρπα-κόλλα μια από αυτές τις γνωστές άθλιες πολυκατοικίες που πληγώνουν την πόλη μας… Λύθηκαν όμως πολλά προβλήματα και προπάντων εκείνα τα οικονομικά των ιδιοκτητών του αρχοντόσπιτου που ανήκε λέει στο Δήμαρχο Καβέτσο, που το έδωσε προικώο στην κόρη του… Αρχοντοϊστορίες της πόλης μας.
Επιστρέφω στην καμαρούλα του κτιρίου στο γήπεδο που συνέχισε επί χρόνια την πορεία του ως σχολείο για να στεγάζει σήμερα τα αποδυτήρια του προ τριών ετών ανακαινισμένου γηπέδου… Εκεί το λοιπόν ο ένας από τους δυο θεολόγους της ιστορίας μας υπό το συνεχή «χαβαλέ» της επαναστατικής μερίδας της εποχής μας διάβαζε αποσπάσματα των λόγων των Πατέρων της Εκκλησίας. Μέγα Βασίλειο, Ιωάννη το Χρυσόστομο… «Χμ… Κάνετε τους επαναστάτες ρε και τους αναρχικούς… Χμ… Ανοίξτε ρε τα στραβά σας και διαβάστε πραγματικούς αναρχικούς. Πραγματικούς επαναστάτες. Χμ…. Βάλτε φωτιά στη νύχτα σας ρε, ανοίξτε τα στραβά σας…. Χμ….». Κι εμείς γελούσαμε γιατί είχαμε δίκιο λέει και γιατί εμείς μοναχά μπορούσαμε να αλλάξουμε τον κόσμο, ξέραμε τον τρόπο και κάθε μας φράση δεν τη συμπληρώναμε με αυτό το «Χμ…».
Αργότερα σαν μεγαλώσαμε γνώρισα τον άλλο θεολόγο. «Κλείστε τα βιβλία…» προέτρεψε εμάς τους 15χρονους την πρώτη κιόλας μέρα στο παράρτημα του κεντρικού σχολικού συγκροτήματος των εξατάξιων Γυμνασίων Αρρένων στην αρχή της Αγοράς. «Κλείστε τα βιβλία κι ελάτε να κουβεντιάσουμε…», μας είπε ανοίγοντας σε πολλούς από εμάς τα μάτια και σπρώχνοντάς μας σε δρόμους σκέψης δύσβατους για την εποχή εκείνη αλλά αληθινούς. «Ο Χριστός ήρθε για να απελευθερώσει τον άνθρωπο, ήρθε για αυτόν που δεν έχει, όχι για εκείνον που έχει, αγαπά αυτόν που είναι σε ανάγκη κι όχι εκείνον που τα έχει όλα, προστρέχει στο σκλάβο και όχι στον ελεύθερο…».
Κάπως έτσι άρχισαν να κυκλοφορούν ανάμεσά μας, ανάμεσα σε εμάς της θεωρητικής κατεύθυνσης αλλά και στους άλλους της θετικής τα λογοτεχνήματα της υπαρξιστικής λογοτεχνίας, Αλμπέρ Καμύ, Σαρτ… Κι ύστερα οι κουβέντες εκείνες επί ώρες. «Cogito ergo sum» και η θεολογία της απελευθέρωσης, οι λατινοαμερικάνοι κληρικοί, ο Χριστός δίπλα μας, ένας από εμάς αλλά για όλους εμάς… Όχι για τον κόσμο που θέλαμε να αλλάξουμε αλλά για το δικό μας εφηβικό κόσμο. Ο Χριστός που ήθελε να τα αλλάξουμε όλα…
Κάπως έτσι μεγαλώσαμε…
Δεν αλλάξαμε τον κόσμο, αλλά αλλάξαμε εμείς. Τα βράδια της Ανάστασης ξανασυναντηθήκαμε με τον Αναρχικό Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο. Θυμηθήκαμε το Μεγάλο Βασίλειο σαν μας μίλησε στο αυτί ο αναγκεμένος. Και σκεφτήκαμε αποδεικνύοντας ότι υπάρχουμε. Αυτοί ήταν οι δικοί μας θεολόγοι, οι θεολόγοι της γενιάς μου, αυτοί που μας γνώρισαν με το δικό μας Χριστό. Με το μεγάλο Ρωμέϊκο. Αυτοί που σήκωσαν το χέρι μας στο σημείο του σταυρού σαν συναντηθήκαμε με την έννοια της παράδοσης, όταν μάθαμε την αξία της ορθοδοξίας, όταν δυσφορήσαμε για τη φτώχεια και αποφασίσαμε πως ετούτος είναι ο κόσμος που θέλει φωτιά. Θέλει το Χριστό που τα αναποδογυρίζει όλα στο Ναό του Σολομώντα. Και στέκεται περήφανος μπροστά σε Γραμματείς και Φαρισαίους και προπάντων Πόντους Πιλάτους. «Συ είπας…».
Τι σας λέω σήμερα ε;
Σας λέω πως ετούτοι οι θεολόγοι της νιότης μου δεν έχουν να κάνουν τίποτα με ετούτα τα στριμωγμένα σε κοστούμια φερέφωνα του κάθε Γραμματέα και Φαρισαίου που υπερασπίζονται τον κόσμο που σταύρωσε το Χριστό κι όλους όσους ακολούθησαν. Ετούτοι οι προστρέχοντες κάθε λίγο και λιγάκι στον Πόντιο Πιλάτο ζητώντας να τους σώσει το μαγαζάκι τους.
Οι δικοί μου θεολόγοι με μάθανε να σκέφτομαι και να αγαπώ. Τον δικό μου κόσμο όχι το δικό τους.
«Ο Χριστός ρε απελευθερώνει… Χμ… Ανοίξτε τα στραβά σας ρε…». Η φωνή επανήλθε χθες στα αυτιά μου.
Διαβάζοντας ότι το προφανώς ελέω Θεού Συμβούλιο (τα ίδια ονόματα έχουν πάντα όσοι αποφασίζουν τη Σταύρωση), το Συμβούλιο των Συμβούλων της Επικρατείας, αποφάσισε πως το νέο πρόγραμμα σπουδών στα θρησκευτικά του υπουργείου παιδείας παρουσιάζει σοβαρές ελλείψεις ως προς το περιεχόμενο της ορθόδοξης χριστιανικής διδασκαλίας, καθώς δεν γίνεται αναφορά στην Αγία Ομοούσιο και Αδιαίρετο Τριάδα την οποία επικαλούνται στην επικεφαλίδα τους όλα τα Ελληνικά Συντάγματα. Ενώ στην Γ’ τάξη του δημοτικού ο Ιησούς Χριστός παρουσιάζεται ως ξένος, ως προσδοκώμενος Μεσσίας, ως δάσκαλος που όλοι θαυμάζουν, ως αγαπημένος φίλος, όχι όμως… ως Σωτήρας του κόσμου!
«Ο Ιησούς Χριστός παρουσιάζεται ως ξένος» και θυμήθηκα εκεί στο παράρτημα το θεολόγο μου να μας απαγγέλει τον ύμνο της Μεγάλης Παρασκευής «Τον ήλιον κρύψαντα» κι εμείς από κάτω να γελάμε. Άργησα αλλά κατάλαβα πως ο ύμνος ετούτος μιλάει για τον Χριστό, τον… ξένο.
«δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, τὸν ἐκ βρέφους ὡς ξένον ξενωθέντα ἐν κόσμῳ
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ὁμόφυλοι μισοῦντες θανατοῦσιν ὡς ξένον
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ξενίζομαι βλέπειν τοῦ θανάτου τὸ ξένον
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὅστις οἶδεν ξενίζειν τοὺς πτωχούς τε καὶ ξένους
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν Ἑβραῖοι τῷ φθόνῳ ἀπεξένωσαν κόσμῳ
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ἵνα κρύψω ἐν τάφῳ, ὃς ὡς ξένος οὐκ ἔχει τὴν κεφαλὴν ποῦ κλῖναι».
Σε πόσες μέρες είναι Μεγάλη Παρασκευή Δάσκαλε; Που θα σταυρωθεί ο δικός μας ξένος Χριστός Δάσκαλε σε ετούτο τον ξένο κόσμο που θέλαμε να τον αλλάξουμε; Συγχώρεσε από εκεί που είσαι αυτούς που με ξαναγέμισαν αμφιβολίες.
