του Καθηγητή Γιάννη Σουβατζή*
Σε περιόδους διαθρωτικών, κοινωνικών και πολιτικών αλλαγών η ανάπτυξη του εκπαιδευτικού συστήματος διαμέσου των στρατηγικών εκπαιδευτικών συμμαχιών αποτελούν μέρος μιας ολικής εθνικής διαθρωτικής στρατηγικής, αλλά και στρατηγική επιλογή ανάπτυξης και διασφάλισης ενός μοντέλου πανεπιστημιακής δημόσιας και ιδιωτικής εκπαίδευσης με στόχο την ανάπτυξη της γνώσης και της καινοτομίας στο περιβάλλον της εκπαίδευσης.
Οι εκπαιδευτικές συνεργασίες αποτελούν ορθολογιστική κίνηση και συνάμα στρατηγική επιλογή για την δημιουργία ενός εκπαιδευτικού συστήματος ισχυρότερου και ανθεκτικότερου έναντι των απαιτήσεων, αντιξοοτήτων και προκλήσεων της κοινωνίας για ανάπτυξη και ευημερία.
Οι κάθε είδους συνεργασίες μεταξύ εκπαιδευτικών ιδρυμάτων ενισχύουν τη φήμη των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, εμπλουτίζουν την εκπαιδευτική πρακτική, αυξάνουν τον αριθμό των σπουδαστών, αναπτύσουν οικονομίες κλίμακας, προσφέρουν καλύτερες εκπαιδευτικές υπηρεσίες, τείνουν να ασχολούνται περισσότερο με την ερευνητική δραστηριότητα και, τέλος, μπορούν να προσφέρουν καλύτερες υπηρεσίες για την αποκατάσταση και απορρόφηση των σπουδαστών τους στην αγορά εργασίας.
Τα οφέλη της εκπαιδευτικής συνεργασίας
Τα οφέλη για τα συνεργαζόμενα εκπαιδευτικά ιδρύματα είναι σημαντικά.
Μια συνεργασία εκπαιδευτικών ιδρυμάτων υπέρ-εμπλουτίζει το ήδη υπάρχον εκπαιδευτικό τους περιβάλλον. Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα που συνεργάζονται συνενώνουν τους εξοπλισμούς τους και παρουσιάζουν αρτιότερη οργάνωση και λειτουργία χρησιμοποιώντας state of the art τεχνολογίες. Επίσης αυτά παρουσιάζουν πολυμορφικό διδακτικό προσωπικό με επαγγελματική, ερευνητική και πανεπιστημιακή ιδιότητα. Οι βιβλιογραφικές βάσεις δεδομένων των συνεργαζόμενων ιδρυμάτων γίνονται πλουσιότερες και διαθέσιμες σε ένα μεγαλύτερο εύρος σπουδαστών. Συνεργασίες εκπαιδευτικών ιδρυμάτων δημιουργούν μια ισχυρότερη εκπαιδευτική ταυτότητα και ένα δυνατό εκπαιδευτικό brand.
Τα εκπαιδευτικά αυτά ιδρύματα πέραν της ενίσχυσής τους εσωτερικώς, ενδυναμώνονται καταλλήλως να προσφέρουν τις εκπαιδευτικές τους υπηρεσίες διεθνώς και δημιουργούν ισχυρό momentum στο περιβάλλον της διεθνούς και εγχώριας εκπαίδευσης. Επίσης, διευκολύνεται η διεύρυνση των διεθνών συνεργασιών με διάφορους επαγγελματικούς και ακαδημαϊκούς φορείς.
Όσον αφορά τα οφέλη των εκπαιδευτικών συνεργασιών για τους σπουδαστές είναι εξίσου σημαντικά.
Οι συνεργασίες των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων δίνει την δυνατότητα στους σπουδαστές αλλά και στις επιχειρήσεις των οποίων τα στελέχη φοιτούν, να επικοινωνούν μεταξύ τους ανταλλάσσοντας ιδέες και απόψεις στα πλαίσια της κοινής τους φοίτησης, δημιουργώντας καινοτομικά επιτεύγματα. Επίσης ενδυναμώνει τους ήδη υπάρχοντες μηχανισμούς του «networking» μεταξύ των στελεχών στον επαγγελματικό χώρο για την επαγγελματική τους ανάπτυξη, εξέλιξη και αποκατάσταση.
Η αύξηση του αριθμού αποφοίτων των συνεργαζόμενων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων ισχυροποιεί την αίσθηση της «συναδελφικής αλληλεγγύης» και της «επαγγελματικής εμπιστοσύνης», αφού όλοι γνωρίζουν πόσο πολλά οφέλη και δεξιότητες απεκόμισαν από την φοίτησή τους σε έναν πολυμορφικό εκπαιδευτικό οργανισμό, γεγονός που πιστοποιεί την ικανότητα και γνώσεις του στελέχους. Με την διεύρυνση των διεθνών συνεργασιών με επαγγελαμτικούς και ακαδημαϊκούς φορείς αυξάνονται οι ευκαιρίες σε ερευνητικό και επαγγελματικό επίπεδο για τους σπουδαστές.
Τα μη Κρατικά Πανεπιστήμια
Επί των ημερών μας η ίδρυση των μη κρατικών πανεπιστημίων αποτελεί μια σημαντική εκπαιδευτική αλλαγή πολύ σημαντική εάν επιτηρηθεί σωστά από το κράτος.
Τέσσερις αποφάσεις έγκρισης άδειας εγκατάστασης και λειτουργίας για την ακαδημαϊκή χρονιά 2025-2026 μη – κρατικών Πανεπιστημίων υπό τη νομική μορφή Νομικού Προσώπου Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (Ν.Π.Π.Ε.), κατόπιν λήψης σύμφωνης γνώμης από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘ.Α.Α.Ε.) και τον Εθνικό Οργανισμό Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.) αποτελεί εναλλακτική εκπαιδευτική λύση για μελλοντικούς εγχώριους φοιτητές και επιλογή ξένων υποψήφιων φοιτητών με ένα πλήθος προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων.
Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας αδειοδότησης των Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (Ν.Π.Π.Ε.) στη χώρα μας, εισερχόμεθα στην διεθνή αρένα της ιδιωτικής Ανώτατης Εκπαίδευσης. Πρόκειται για μία ιστορική μεταρρύθμιση, η οποία δίνει στους νέους περισσότερες ευκαιρίες, και περισσότερες επιλογές.
Ο στόχος αυτής της εκπαιδευτικής στρατηγικής είναι να καταστεί η Ελλάδα κόμβος γνώσης και πανεπιστημιακής/εκπαιδευτικής επιλογής στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, προσελκύοντας φοιτητές και επιστήμονες από όλο τον κόσμο.
Φυσικά οι αντιδράσεις είναι ποικίλες τόσο από τα Ελληνικά Δημόσια Πανεπιστήμια, πολιτικές παρατάξεις και από τα διάφορα κολέγια που δεν συμμετείχαν στην διαδικασία αξιολόγησης διότι δεν μπορούσαν να ευθυγραμμιστούν με τις προδιαγραφές και τις απαιτήσεις της αδειοδότησης.
Οι αντιδράσεις από τα Δημόσια Ελληνικά Πανεπιστήμια μερικές φορές είναι έντονες και άλλοτε υποτονικές. Προσωπικά θεωρώ ότι δεν υπάρχει και δεν θα υπάρξει εκπαιδευτικός ανταγωνισμός μεταξύ των δημόσιων Ελληνικών πανεπιστημίων και των μη – κρατικών Πανεπιστημίων (Ν.Π.Π.Ε.) διότι όχι μόνο εστιάζονται σε διαφορετικό φοιτητικό κοινό (target), αλλά και σε πλήθος άλλων κριτηρίων επιλογής και εισαγωγής το κάθε ένα από αυτά.
Τα Δημόσια Ελληνικά Πανεπιστήμια θα συνεχίσουν να στηρίζονται οικονομικά και θα εμπλουτίζονται συνεχώς με νέες προσλήψεις ικανών μελών ΔΕΠ, με ενίσχυση της χρηματοδότησής τους από το Δημόσιο για ερευνητικά προγράμματα, συνεργασίες με άλλα διεθνή εκπαιδευτικά πανεπιστημιακά δημόσια ή ιδιωτικά ιδρύματα αλλά και με αναβάθμιση των υποδομών τους. Το μόνο που πρέπει να εφαρμόσει η πολιτεία στα δημόσια πανεπιστήμια είναι την αυστηρή αξιολόγηση του μόνιμου διδακτικού προσωπικού κάτω από ένα δομημένο πλαίσιο.
Όσον αφορά τα μη – κρατικά Πανεπιστήμια (Ν.Π.Π.Ε.) για να λειτουργήσουν αποτελεσματικά με ποιοτική διδασκαλία, η επιτήρηση από πλευράς πολιτείας είναι επιτακτική έτσι ώστε να διασφαλιστεί η ποιότητα της προσφερόμενης εκπαίδευσης. Φυσικά δεν υφίσταται ανησυχία όσον αφορά τα εκπαιδευτικά προγράμματα της συνεργασίας των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων λόγω της ευρωπαϊκής φύσης και των εγκεκριμένων προδιαγραφών των προγραμμάτων αυτών.
Εκπαιδευτικές δικλείδες ποιότητας
Η επιτήρηση και ο έλεγχος της πολιτείας όμως πρέπει να εστιαστεί στα εξής:
- Διδακτικό προσωπικό που να φέρει διδακτορικούς τίτλους μόνο από έγκριτα πανεπιστημιακά ιδρύματα.
- Εξάμηνη αξιολόγηση του διδακτικού προσωπικού και της διδακτικής προσέγγισης όλων των γνωστικών αντικειμένων από τρίτο Ευρωπαϊκό οργανισμό αξιολόγησης εντός της αιθούσης και κατά την διάρκεια της πραγματικής διδασκαλίας.
- Μια δημοσίευση ανά διδάσκοντα σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά την διετία.
- Μονοετή συμβόλαια διδακτικού προσωπικού με ανανέωση κατόπιν άριστης διδασκαλικής επίδοσης.
- Υποχρεωτική ανταλλαγή διδακτικού προσωπικού με το μητρικό συνεργαζόμενο πανεπιστήμιο του εξωτερικού.
- Υποχρεωτική ανταλλαγή φοιτητών για ένα εξάμηνο κατά την διάρκεια των σπουδών (τέσσερα μαθήματα του προγράμματος να διδάσκονται στο μητρικό ή θυγατρικό πανεπιστημιακό ίδρυμα).
Η Παιδεία αποτελεί το πιο ισχυρό εργαλείο ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής. Για πολλά χρόνια η χώρα περιορίστηκε στην δημόσια πανεπιστημιακή εκπαίδευση και αμφισβήτησε έντονα την ιδιωτική πανεπιστημιακή εκπαίδευση, με αποτέλεσμα χιλιάδες νέοι να αναζητούν ευκαιρίες σπουδών στο εξωτερικό, δαπανώντας οικογενειακούς πόρους και ταλέντο.
Η υπό διαμόρφωση πανεπιστημιακή εκπαίδευση δίνει τη δυνατότητα σε κάθε νέο να σπουδάσει σε ένα περιβάλλον προσωπικής επιλογής, διεθνώς ανταγωνιστικό, χωρίς να χρειάζεται να μεταναστεύσει στο εξωτερικό.
Η παρούσα εκπαιδευτική πολιτική εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική για ένα ισχυρό εκπαιδευτικό σύστημα που βασίζεται στις εκπαιδευτικές συνεργασίες από όλο τον κόσμο. Είναι αλήθεια ότι δεν νοείται εθνική πρόοδος χωρίς την συνεισφορά της εκπαίδευσης, γνώσης, και καινοτομίας που συμβάλλουν στην ανάπτυξη και δημιουργία ισχυρών οικονομιών.
Η επιτήρηση της πολιτείας στο μεικτό αυτό εκπαιδευτικό σύστημα είναι επιτακτική και θα βοηθήσει αφάνταστα στην εφαρμογή του για την δημιουργία ποιοτικής εκπαίδευσης.
Δρ. Γιάννης Σουβατζής
Καθηγητής/Σύμβουλος Μάρκετινγκ
Brand Marketing & Corporate Identity Expert
PhD in Brand Marketing & Corporate Identity
MBA in Operations Management
MSc. in Marketing
M.A. in Management
Β. Α. Economics / Finance
