Ήταν η τελευταία κατοικία του Χρήστου Παπαδόπουλου, ενός καλλιτέχνη που άφησε τ’ αποτύπωμά του στην πόλη της Μυτιλήνης και μέσα από τις καλλιτεχνικές δημιουργίες του, αλλά και ενασχολούμενος με τη νυχτερινή διασκέδαση (το Εν Τεχνών ήταν το τελευταίο του κατάστημα). Όμως τα τελευταία χρόνια της ζωής του έζησε βαριά άρρωστος και εγκαταλελειμμένος από όσους τον περιτριγύριζαν και φωτογραφίζονταν μαζί του τότε που η ζωή ήταν «στα πάνω της».
Ο Χρήστος έζησε σε έναν χώρο περιπτέρου λίγων τετραγωνικών τα τελευταία του χρόνια, χωρίς αποχέτευση, τρεχούμενο νερό, συνεχίζοντας όμως με τα σπινθηροβόλα μάτια του, που έβγαζαν το χρώμα της ψυχής του, να ζωγραφίζει ακατάπαυστα. Μέχρι που ένα απόγευμα Απρίλη μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο και κάπου εκεί η ψυχή του πέταξε για άλλους κόσμους.
Από το 2020 ο χώρος παρέμενε βουβός, κλειστός, σκοτεινός, θαρρείς πως ήταν το μαυσωλείο αυτού του ανθρώπου που έζησε μεγάλες δόξες, αλλά στο τέλος βρέθηκε μόνος του. Και να που η Παλιά Αγορά της Μυτιλήνης, μπορεί να γίνει η αγορά των θαυμάτων, ένα παλιό περίπτερο ξαναγεννιέται ως μικρή γκαλερί και δίαυλος ψυχικής σύνδεσης με τον τόπο.
Εκεί που κάποτε έσφυζε η ζωή, στην Παλιά Αγορά της Μυτιλήνης, τις τελευταίες δεκαετίες βασιλεύει μια γλυκιά σιωπή, καθώς είναι πολλά τα κλειστά μαγαζιά, αν και το τελευταίο διάστημα τέσσερις νέες επιχειρήσεις σχεδόν ταυτόχρονα άρχισαν να λειτουργούν και μαζί με ένα καινούργιο καφέ που προηγήθηκε και τις υπόλοιπες επιχειρήσεις ο χώρος άρχισε να αποκτά ξανά φώτα. Να, λοιπόν, που μέσα σ’ αυτή τη σιωπή, κάτι αρχίζει ξανά να ανασαίνει. Και ξαφνικά, μπροστά από το Γενί Τζαμί, εκεί που η πέτρα κουβαλά ιστορία και η ενέργεια των αιώνων διαποτίζει τον αέρα, ένα μικρό περίπτερο ανοίγει ξανά, δίνοντας φως σε μια νέα εποχή, χωρίς να ξεχνά την παλιά.
Το ταξίδι
Για χρόνια έστεκε εκεί, κουρασμένο, σχεδόν ξεχασμένο. Μα αυτό το περίπτερο είχε ψυχή κι αυτή ήταν του Χρήστου Παπαδόπουλου που περνούσε τις μέρες του μέσα σε αυτό τον μικρό χώρο, ζωγραφίζοντας, συλλογιζόμενος, ακούγοντας μουσικές. Ήταν το ατελιέ του, το καταφύγιό του, το προσωπικό του σύμπαν. Οι τοίχοι του έχουν απορροφήσει αναπνοές, σιωπές και χρώματα. Δεν είναι απλώς ξύλο. Είναι μνήμη.
Σήμερα, ο χώρος αυτός μετατρέπεται σε pocket gallery. Το τιμόνι κρατά η Βάσω, μια γυναίκα που δεν έχει ρίζες στο νησί μας, αλλά έχει βρει εκεί κάτι που πολλοί ντόπιοι ίσως έχουν ξεχάσει: Την ψυχική σύνδεση με την τέχνη, την ιστορία, και τον άνθρωπο. Στο περίπτερο της Βάσως εκτίθενται χειροποίητα έργα – κοσμήματα, μικροαντικείμενα, δημιουργίες λαϊκής τέχνης από ντόπιους καλλιτέχνες γνωστούς, από τον Κατσαρό και το Συκομυτέλλη και άγνωστους. Πρόκειται για μια προσπάθεια που φέρνει στον ίδιο χώρο κεραμικά από το Μανταμάδο και δημιουργίες από το Μεσότοπο από τις δύο άκρες της Λέσβου, πέτρες από τη Γέρα και ξύλα σε υπέροχα σχήματα, μαζεμένα από τις παραλίες σε όλες τις άκρες του νησιού μας που θα βρει κανείς μπροστά του. Πολλοί εκθέτουν για πρώτη φορά. Και η στιγμή αυτή δεν είναι μικρή· είναι σχεδόν τελετουργική.
Οι αισθήσεις
Το πιο μαγικό όμως δεν είναι αυτό που βλέπεις, αλλά αυτό που νιώθεις. Ο χώρος αυτός πάλλεται. Οι ήχοι του αργεντίνικου τάνγκο πλημμυρίζουν το μικρό εσωτερικό, και μοιάζει σαν οι νότες να χορεύουν μαζί με τις σκιές του Χρήστου, του Τζαμιού, των περασμένων εποχών. Βγαίνεις από την είσοδο του μικρού μαγαζιού, κοντοστέκεσαι και θαρρείς ότι ακούς τον ήχο από τους αραμπάδες που περνούσαν το 1900 από την Παλιά Αγορά. Η μουσική δεν συνοδεύει απλώς τα εκθέματα. Είναι μέρος του αφηγήματος. Είναι αυτή που δένει το παλιό με το καινούργιο, τη σκόνη της αγοράς με την ποιότητα και την ενέργεια του χειροποίητου.
Η Παλιά Αγορά, που σήμερα μετρά τα μαγαζιά της στα δάχτυλα, βρίσκει μέσα από αυτό το μικρό περίπτερο μια φλόγα να ανάψει ξανά. Είναι ένα παράθυρο στο χρόνο, μια υπενθύμιση ότι η τέχνη, ακόμα κι όταν χωρά σε λίγα τετραγωνικά, μπορεί να γεμίσει ολόκληρες ζωές.
Εδώ, τίποτα δεν είναι απλό. Ούτε οι πέτρες, ούτε η μουσική, ούτε τα χέρια που έφτιαξαν ό,τι βλέπει ο επισκέπτης. Όλα κουβαλούν αγάπη, ιστορία, και την ανάγκη του ανθρώπου να αφήσει ένα σημάδι. Και στο μικρό αυτό σημείο της Μυτιλήνης, το σημάδι αυτό χτυπά σαν καρδιά.
Επίλογος
Ένας πίνακας ζωγραφικής στον ανατολικό τοίχο του μικρού περιπτέρου – αν και δεν είναι το πρώτο που βλέπει κανείς μπαίνοντας – είναι ίσως το πιο σημαντικό έκθεμα και αυτό διατίθεται μόνο για θέαση, όχι για αγορά! Είναι ένα έργο του Χρήστου Παπαδόπουλου που δώρισε η κάτοχός του στην Βάσω μόλις πληροφορήθηκε για την επαναλειτουργία του περιπτέρου. Ένα έργο που θαρρείς πως μέσα του βλέπεις τα μάτια του Χρήστου να σε κοιτάζουν…
