Άρθρο του Καθηγητή, Δημήτρη Κρεμαστινού
Αποτελεί ιατρικό δόγμα ότι το να προλαμβάνεις είναι προτιμότερο από το να θεραπεύεις. Πρόκειται για ιπποκρατικό δόγμα που ισχύει μέχρι σήμερα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υποστηρίζει ότι η πρόληψη πέτυχε τα τελευταία 50 χρόνια να ελαττωθούν οι θάνατοι από τις καρδιοπάθειες από 700 ανά 100 χιλιάδες του γενικού πληθυσμού ετησίως σε 250. Πρόκειται για ένα αποτέλεσμα που δεν έχουν επιτύχει όλες οι θεραπευτικές μέθοδοι, φαρμακευτικές και επεμβατικές μαζί.
Όμως, το ερώτημα που προκύπτει είναι το εάν οι επεμβάσεις προληπτικά, προτού αρχίσουν τα συμπτώματα μιας καρδιολογικής πάθησης, μπορεί να ωφελήσουν ή να βλάψουν. Κλασικό παράδειγμα είναι η στεφανιαία νόσος. Πιο συγκεκριμένα, εάν όταν διαπιστωθεί η ύπαρξη στενώσεων στις στεφανιαίες αρτηρίες της καρδιάς επιχειρηθεί η παράκαμψη των στενώσεων με εγχείρηση bypass ή η εξάλειψή τους με αγγειοπλαστική (μπαλονάκι) και εμφύτευση stents, οι επιπλοκές που ίσως προκύψουν από αυτές καθαυτές τις επεμβάσεις μπορεί να δημιουργήσουν έμφραγμα του μυοκαρδίου.
Εκείνο που έχει αποδειχτεί ύστερα από εκατοντάδες μελέτες τις τελευταίες δεκαετίες είναι ότι γενικά οι προληπτικές επεμβάσεις ούτε τα εμφράγματα ελάττωσαν, ούτε τους αιφνίδιους θανάτους. Αυτό συμβαίνει γιατί μετά την επέμβαση η νόσος εξακολουθεί να εξελίσσεται και οι επιπλοκές της νόσου πολλές φορές συνδέονται με την ίδια την εγχείρηση ή το stent που έγιναν προληπτικά προτού εκδηλωθεί οποιοδήποτε σύμπτωμα. Με απλά λόγια, μπορεί να ακολουθήσει ένα έμφραγμα μετά την επέμβαση.
Υπάρχει όμως μια εξαίρεση που αφορά την καρδιοχειρουργική των συγγενών καρδιοπαθειών, δηλαδή των παθήσεων της καρδιάς που υπάρχουν από την πρώτη στιγμή που γεννιέται το παιδί. Στις περιπτώσεις αυτές, όταν διαπιστωθεί η βλάβη και μπορεί να αντιμετωπιστεί επεμβατικά, δεν περιμένουμε να εκδηλωθούν συμπτώματα. Παραδείγματα αποτελούν η μεσοκολπική και η μεσοκοιλιακή επικοινωνία, η τετραλογία Fallot κ.λπ. Σε όλες τις υπόλοιπες καρδιοπάθειες παρακολουθούμε την εξέλιξη της πάθησης και επεμβαίνουμε στον ενδεδειγμένο χρόνο.
Για τους λόγους, άλλωστε, αυτούς στη βιβλιογραφία της καρδιολογίας, ενώ υπάρχουν οι όροι πρόληψη, προληπτική καρδιολογία, πρωτογενής και δευτερογενής πρόληψη, είναι ανύπαρκτος ο όρος προληπτική επεμβατική καρδιολογία γιατί στην πραγματικότητα η επεμβατική καρδιολογία σαν πρόληψη όχι μόνο δεν ωφελεί, αλλά αντίθετα μπορεί και να βλάψει.
