Γράφει ο Στρατής Σαμιώτης
38,4 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ ΣΤΟ ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ 
-Επίσημα από τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, Βαγγέλη Αποστόλου, τα ποσά των προϋπολογισμών για κάθε πρόγραμμα και η κατανομή στις Περιφέρειες, οι οποίες θα κάνουν τις προκηρύξεις για τα βασικά Μέτρα
Τα οριστικά στοιχεία με τους προϋπολογισμούς, όπως επίσης και την μεταφορά των αρμοδιοτήτων για το 37% του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης που θα υλοποιηθεί με προκηρύξεις από τις Περιφέρειες και όχι από το Υπουργείο των Αθηνών, όπως συνέβαινε στο προηγούμενο πρόγραμμα (κάτι που είχε γίνει γνωστό ούτως ή άλλως από την προηγούμενη κυβέρνηση κι έχουν γράψει τα “Νέα της Λέσβου”) ανακοίνωσε το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, καθώς βρισκόμαστε προ των πυλών για τις διαδοχικές προκηρύξεις των αγροτικών προγραμμάτων που αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και στην περιοχή μας.
Το πρώτο από αυτά τα προγράμματα (Μέτρα) είναι των Νέων Αγροτών, για το οποίο ενώ η προκήρυξη αναμένεται να δημοσιευτεί εντός του Σεπτεμβρίου, φαίνεται αρκετά πιθανό να μετατεθεί προς τα πίσω, καθώς το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης κάνει λόγο για προκηρύξεις που θα γίνουν μέχρι το τέλος του έτους, αν και αναφέρεται σε όλα τα προγράμματα μαζί. Μάλιστα πρέπει να σημειωθεί ότι για κάποια από τα προγράμματα, όπως είναι τα Σχέδια Βελτίωσης, παρότι το Υπουργείο αναφέρει ότι θα προκηρυχθούν μέχρι το τέλος του έτους, το πιθανότερο είναι η προκήρυξη να γίνει μέσα στο 2017, δεδομένου πως τα Σχέδια Βελτίωσης ακολουθούν την ένταξη των Νέων Αγροτών για τους οποίους ωστόσο το πρόγραμμα ακόμα δεν έχει προκηρυχθεί!
Μέτρα και προϋπολογισμοί
Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Βαγγέλης Αποστόλου και ο Γενικός Γραμματέας Αγροτικής Πολιτικής και Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων, Χαράλαμπος Κασίμης, επεσήμαναν ότι «μέχρι τέλους του χρόνου θα πραγματοποιηθούν προκηρύξεις σε σημαντικής χρηματοδοτικής βαρύτητας μέτρα του νέου Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014 – 2020, κινητοποιώντας πόρους της τάξης των 1,5 δις ευρώ που μπορούν να αποτελέσουν την ατμομηχανή για μια νέα αναπτυξιακή ώθηση στην ελληνική ύπαιθρο και ειδικά στον αγροτικό τομέα».
Τα μέτρα που αναμένεται να προκηρυχθούν για τον αγροτικό τομέα είναι:
–Πρόγραμμα Νέων Αγροτών το οποίο στοχεύει να συμβάλλει στη δημογραφική ανανέωση του πληθυσμού της υπαίθρου, προϋπολογισμού 300 εκατ. ευρώ περίπου και αναμένεται να ενταχθούν 24.000 άτομα. Για το μέτρο έχει ήδη γίνει προδημοσίευση και θα αναφερθούμε αναλυτικότερα σε επόμενο ρεπορτάζ μας, αξίζει όμως να σημειωθεί ότι το ποσό του πριμ πρώτης εγκατάστασης για κάθε νέο αγρότη διαμορφώνεται από 17.000 ευρώ έως 22.000 ευρώ και με την πρώτη δόση άμεσα μετά την ένταξή του θα πάρει και το μεγαλύτερο ποσοστό, ενώ δικαιούχοι είναι νέοι γεωργοί, ηλικίας κάτω των 40 ετών.
– Μεταποίηση, που στοχεύει να ενισχύσει την προστιθέμενη αξία των γεωργικών προϊόντων καθώς και τον εξαγωγικό τους προσανατολισμό. Ο διαθέσιμος προϋπολογισμός του Μέτρου ανέρχεται σε 170 εκατ. ευρώ και αναμένεται να ενισχυθούν 400 περίπου νέα επενδυτικά σχέδια.
Το μέτρο αφορά στην ενίσχυση όλων των τομέων μεταποίησης και εμπορίας γεωργοκτηνοτροφικών προϊόντων και για πρώτη φορά περιλαμβάνει ξεχωριστή δράση για δικαιούχους επαγγελματίες αγρότες που επιθυμούν να επενδύσουν στη μεταποίηση – καθετοποίηση της παραγωγής τους.
Οι αιτήσεις στήριξης μπορούν να ανέλθουν έως 10 εκατ. ευρώ, ενώ τα ποσοστά ενίσχυσης κλιμακώνονται από 40% – 75% ανάλογα με την περιοχή υλοποίησης της επένδυσης.
-Βιολογικής Γεωργίας και Κτηνοτροφίας που στοχεύει να ενθαρρύνει τη στροφή σε βιολογικά ποιοτικά προϊόντα προς όφελος τόσο των παραγωγών όσο και του περιβάλλοντος. Ο διαθέσιμος προϋπολογισμός του Μέτρου ανέρχεται σε 555 εκατ. ευρώ.
Οι ενισχύσεις χορηγούνται ετησίως, ανά εκτάριο γεωργικής έκτασης για να αποζημιώνουν τους δικαιούχους για το διαφυγόν εισόδημα και τις πρόσθετες δαπάνες ως αποτέλεσμα των δεσμεύσεων που ανελήφθησαν.
–Σχέδια Βελτίωσης (τα οποία ως γνωστόν ακολουθούν την ένταξη των νέων αγροτών και γι’ αυτό όπως σημειώσαμε παραπάνω η προκήρυξή τους δεν αναμένεται πριν το 2017), που στοχεύουν στην ενίσχυση των επενδύσεων νέων προσπαθειών στον πρωτογενή τομέα. Ο διαθέσιμος προϋπολογισμός του Μέτρου ανέρχεται σε 360 εκατ. ευρώ και αναμένεται να ενισχυθούν 5.000 περίπου νέα επενδυτικά σχέδια.
Το μέτρο αφορά στην ενίσχυση επενδύσεων για τον εκσυγχρονισμό γεωργικών εκμεταλλεύσεων (κτιριακές εγκαταστάσεις, μηχανολογικό εξοπλισμό, άρδευση, ΑΠΕ, κλπ.). Το ύψος του επενδυτικού σχεδίου μπορεί να ανέλθει έως 500.000 ευρώ, ενώ για συλλογικές επενδύσεις από ομάδες παραγωγών έως 2 εκατ. ευρώ.
Τα ποσοστά ενίσχυσης κυμαίνονται από 40% – 75% ανάλογα με την περιοχή υλοποίησης της επένδυσης και προσαυξάνονται κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες (και έως το 75%) στις περιπτώσεις που δικαιούχοι των επενδύσεων είναι νέοι γεωργοί ή ομάδες παραγωγών.
Τελευταία ανακοίνωσε το Υπουργείο τη δράση Κατάρτισης των Νέων Γεωργών, ώστε να διασφαλιστεί η επαγγελματική ικανότητα και επάρκεια των νέων απασχολούμενων στον πρωτογενή τομέα. Ο διαθέσιμος προϋπολογισμός του Μέτρου ανέρχεται σε 70 εκατ. ευρώ και θα διατεθούν κατά προτεραιότητα στην κατάρτιση των ενταγμένων στο πρόγραμμα των νέων γεωργών δικαιούχων, που εκτιμάται ότι θα φτάσουν τους 24.000 καταρτιζόμενους.
Κατανομή στις Περιφέρειες
Ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης ανακοίνωσε την κατανομή ανά Περιφέρεια των πόρων που έχουν εκχωρηθεί στην Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση που φτάνει το 37% των συνολικών πόρων του προγράμματος. Για το Βόρειο Αιγαίο η κατανομή προβλέπεται στα 38,4 εκατ. ευρώ. Το κατά πόσο αυτό το ποσό θα προσαυξηθεί κατά την πορεία των επόμενων κύκλων των προκηρύξεων θα φανεί από το ενδιαφέρον και το ποσοστό της απορρόφησης των πόρων, καθώς όποιες Περιφέρειες δεν εξαντλούν τους προϋπολογισμούς τους, οι πόροι που δεν θα απορροφούνται θα κατανέμονται σε άλλες στις οποίες θα υπάρχει πιο θερμό ενδιαφέρον.
Όπως τόνισε ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 ύψους 4,7 δις, Κοινοτικής συμμετοχής, που μαζί με την εθνική και την ιδιωτική συμμετοχή θα κινητοποιήσει συνολικούς πόρους της τάξης των 6 δις ευρώ, είναι το βασικό εργαλείο για την υλοποίηση του στρατηγικού σχεδίου ανασυγκρότησης της αγροτικής οικονομίας και αναζωογόνησης της Περιφέρειας και της υπαίθρου.
Το πρόγραμμα έχει καθυστερήσει σημαντικά στην υλοποίησή του και μάλιστα αυτό ενώ έπρεπε να είχε συμβεί το ακριβώς αντίθετο λόγω της οικονομικής κρίσης. Η καθυστέρηση οφείλεται στο γεγονός πως η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ “πήρε πίσω” το πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης που είχε υποβάλει η κυβέρνηση Σαμαρά τον Ιούλιο του 2014, προκειμένου να κάνει αλλαγές και το υπέβαλε εκ νέου παίρνοντας έγκριση τον Δεκέμβριο του 2015 αφού προηγήθηκαν διαβουλεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης υποστήριξε ότι έχουν δρομολογηθεί όλες οι απαιτούμενες προπαρασκευαστικές διοικητικές ενέργειες, αφενός μεν για την ένταξη και πληρωμή των ανειλημμένων υποχρεώσεων στη νέα προγραμματική περίοδο, αφετέρου δε για την διαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου εφαρμογής των μέτρων και δράσεων του νέου προγράμματος.
Οι προκηρύξεις των Περιφερειών
Σύμφωνα με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, στις Περιφέρειες εκχωρούνται αρμοδιότητες που αντιστοιχούν περίπου στο 37% των πόρων του νέου Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης, για ένα σύνολο αναπτυξιακών παρεμβάσεων, δημόσιων και ιδιωτικών, μέσω των οποίων καλούνται να υλοποιήσουν τις χωρικές στρατηγικές τους επιλογές σχετικά με τον αγροδιατροφικό τομέα, οι οποίες θα συνεργούν και θα συμπληρώνουν τις εθνικές στρατηγικές επιλογές, με στόχο την αποκέντρωση και τη μείωση της γραφειοκρατίας.
Η πρώτη φάση της εκχώρησης, ύψους 800 εκατ. ευρώ αφορά τις παρακάτω παρεμβάσεις:
- Υπομέτρο 4.1: Επενδύσεις που βελτιώνουν τις συνολικές επιδόσεις του ενεργητικού (Σχέδια Βελτίωσης), στο 100% των νέων δαπανών (εξαιρούνται οι ανειλημμένες υποχρεώσεις του ΠΑΑ 2007-2013)
- Δράση 4.3.3: Δασική οδοποιία, στο 100% των νέων δαπανών του έργου (εξαιρούνται οι ανειλημμένες υποχρεώσεις του ΠΑΑ 2007-2013)
- Δράση 4.3.4: Αγροτική οδοποιία, στο 100% των νέων δαπανών του έργου (εξαιρούνται οι ανειλημμένες υποχρεώσεις του ΠΑΑ 2007-2013)
- Δράση 4.3.5: Κτηνοτροφικά Πάρκα & Ζώνες, στο 100% του συνόλου του προϋπολογισμού της δράσης
- Υπομέτρο 6.1: Ενισχύσεις εκκίνησης επιχείρησης για νέους γεωργούς, στο 100% των νέων δαπανών (εξαιρούνται οι ανειλημμένες υποχρεώσεις του ΠΑΑ 2007-2013)
- Υπομέτρο 6.2: Ενισχύσεις εκκίνησης επιχείρησης για μη γεωργικές δραστηριότητες σε αγροτικές περιοχές, στο 100% του προϋπολογισμού του υπομέτρου
- Υπομέτρο 6.3: Ενισχύσεις για την ανάπτυξη μικρών εκμεταλλεύσεων, στο 100% του προϋπολογισμού του υπομέτρου
- Υπομέτρο 16.1: Ίδρυση και λειτουργία επιχειρησιακών ομάδων της Ευρωπαϊκής Σύμπραξης Καινοτομίας για την παραγωγικότητα και τη βιωσιμότητα της γεωργίας, συμπεριλαμβανομένων των δικτύων και συμπλεγμάτων φορέων (clusters), στο 40% του προϋπολογισμού του υπομέτρου για προϊόντα περιφερειακής εμβέλειας ή συνεργασίες με φορείς εντός της συγκεκριμένης περιφέρειας
- 16.4: Ενίσχυση οριζόντιας και κάθετης συνεργασίας μεταξύ φορέων της αλυσίδας εφοδιασμού για τη δημιουργία και την ανάπτυξη των βραχέων αλυσίδων εφοδιασμού και των τοπικών αγορών συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων προώθησης σε τοπικό επίπεδο, στο 100% του προϋπολογισμού του υπομέτρου.
Η δεύτερη φάση ύψους 530 εκατ. ευρώ θα περιλαμβάνει:
-Τους πόρους του Μέτρου 19: LEADER/CLLD (εξαιρούνται οι ανειλημμένες υποχρεώσεις του ΠΑΑ 2007-2013) που θα πραγματοποιηθεί μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας επιλογής των τοπικών προγραμμάτων.
-Πόρους του Υπομέτρου 4.2: Επενδύσεις που αφορούν τη μεταποίηση, εμπορία και/ή ανάπτυξη των γεωργικών προϊόντων, ανεξάρτητα αν το παραγόμενο προϊόν είναι ή όχι γεωργικό για έργα με προϋπολογισμό έως 600.000 € και με χωροθέτηση εκτός των περιοχών LEADER (εξαιρούνται οι ανειλημμένες υποχρεώσεις του ΠΑΑ 2007-2013).
-Πόρους των δράσεων 4.3.1: Εγγειοβελτιωτικά, για έργα έως 2,2 εκατ. € και 4.3.2: Αναδασμοί (εξαιρούνται οι ανειλημμένες υποχρεώσεις του ΠΑΑ 2007-2013).
