Φαύλος κύκλος στη χθεσινή συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου για την ενημέρωση του σώματος για το φετινό πρόγραμμα καταπολέμησης του δάκου, η οποία μάλιστα ήταν έκτακτη και καθορίστηκε μετά από αίτημα της αντιπολίτευσης. Ενώ η συνεδρίαση θα μπορούσε να είχε ολοκληρωθεί σε 1,5 ώρα, ξεκίνησε στις 13:00 και ολοκληρώθηκε πριν τις 17:00, χωρίς να έχει αρχή, μέση και τέλος και, το κυριότερο, χωρίς να οδηγήσει σε κάποια απόφαση.
Επιπλέον δεν αναδείχθηκαν στο μέτρο που θα έπρεπε τα μείζονα ζητήματα της δακοκτονίας, δηλαδή ότι δεν μπορεί να γίνει η δακοκτονία με πρόγραμμα 28 ημερών το χρόνο και 600 άτομα προσωπικό, όταν στο παρελθόν τα μεροκάματα ήταν 50 και το προσωπικό το διπλάσιο. Αυτό που θα περίμενε κανείς από τη χθεσινή συνεδρίαση του κορυφαίου Αυτοδιοικητικού Πολιτικού Οργάνου του Βορείου Αιγαίου ήταν η διαμόρφωση ενός διεκδικητικού πλαισίου από την κυβέρνηση για την αύξηση των πόρων στο πρόγραμμα της δακοκτονίας, αντί της μείωσης που έχουμε τώρα χρόνο με το χρόνο. Και αυτό ενώ, όπως αναφέρθηκε, για άλλες περιοχές όπως είναι η Κρήτη, τα συναρμόδια Υπουργεία έδωσαν και από αυτά που δεν είχαν για να αυξήσουν τους προϋπολογισμούς της δακοκτονίας σε αντίθεση με τη Λέσβο, που την τελευταία 5ετία έχουμε φθίνουσα πορεία.
Σαν να μην έφτανε αυτό, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης δεν είναι συνεπές ούτε στην παράδοση των εντομοκτόνων, καθώς η δακοκτονία κατά ένα μέρος έγινε φέτος με δανεικά φυτοφάρμακα από άλλες περιφέρειες της χώρας λόγω εμπλοκής του διαγωνισμού του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης.
Ενώ λοιπόν θα περίμενε κανείς να τεθούν όλα αυτά τα ζητήματα και να ληφθούν αποφάσεις σε διεκδικητική κατεύθυνση, αυτό που έγινε στη χθεσινή συνεδρίαση ήταν ένας πόλεμος ευθυνών, οι οποίες μετατράπηκαν σε μπαλάκι, με την πλευρά της Περιφέρειας «να τα φορτώνει» σε αδιαφορία των ελαιοπαραγωγών, των Κοινοτήτων και των Αγροτικών Συλλόγων που δεν βοηθούν και στην απέναντι πλευρά οι εκπρόσωποι των φορέων, καθώς και οι Περιφερειακοί Σύμβουλοι της αντιπολίτευσης να επιρρίπτουν τις ευθύνες στην Περιφέρεια για λάθος χειρισμούς. Ένα γαϊτανάκι που δεν οδήγησε σε κάποια κατεύθυνση. Με άλλα λόγια η χθεσινή συνεδρίαση έγινε χωρίς πυξίδα, απλά για να πει η κάθε πλευρά τα δικά της, ενίοτε να διασταυρώσουν τα ξίφη τους και μέχρι εκεί. Εστίασαν στη δακοκτονία και στη δακοπροσβολή από την οποία ΔΕΝ αποζημιώνονται οι αγρότες, ενώ θα μπορούσαν να στραφούν στην ανομβρία που τροφοδοτείται από την κλιματική αλλαγή, καθώς αυτή η εκδοχή τουλάχιστον μπορεί να τρέφει κάποιες ελπίδες να καταβληθεί αποζημίωση στους ελαιοπαραγωγούς.
Η μόνη είδηση της χθεσινής συνεδρίασης είναι η ανακοίνωση που έκανε ο Αντιπεριφερειάρχης Πανάγος Κουφέλος ότι πρόκειται σύντομα να υπογραφεί Προγραμματική Σύμβαση μεταξύ Περιφέρειας – Ελληνικού Γεωργικού Οργανισμού και Ινστιτούτου Υποτροπικών Φυτών Ελιάς και Αμπέλου Χανίων για την εκπόνηση τριετούς μελέτης στη Λέσβο, μέσω της οποίας θα καταγράφονται τα αίτια που οδηγούν τα δέντρα αρκετές χρονιές σε ακαρπία ή και σε καρπόπτωση τις περιόδους που έχουν καρπό.
Με άλλα λόγια για πρώτη φορά θα διερευνηθούν τα ζητήματα που προκύπτουν από την κλιματική αλλαγή, ώστε να υπάρξουν επιστημονικές υποδείξεις, ένας μπούσουλας που θα καθορίσει το τι θα πρέπει να γίνει στη Λέσβο τα επόμενα χρόνια ως προς την καλλιέργεια και την προστασία του ελαιώνα. Ουσιαστικά πρόκειται για τη μελέτη που είχε υποσχεθεί κατά την επίσκεψή του στη Λέσβο ο πρόεδρος του ΕΛΓΑ Ανδρέας Λυκουρέντζος τον Ιούλιο του 2021 και η οποία προφανώς θα δρομολογηθεί με 1,5 χρόνο καθυστέρηση σε προεκλογική χρονιά!
Η συνεδρίαση
Κατά τα άλλα η συνεδρίαση επί τρεις και πλέον ώρες ανακύκλωνε τα ίδια και τα ίδια ήδη γνωστά και χιλιοειπωμένα, που ακούγονται κάθε χρόνο για τα προβλήματα της δακοκτονίας. Πέρα από ένα γαϊτανάκι παρατηρήσεων, επισημάνσεων και πινγκ-πονγκ ευθυνών που δεν οδήγησε πουθενά, σε αρκετά σημεία της συνεδρίασης τροφοδοτήθηκε η αντιπαράθεση μεταξύ της Περιφερειακής Αρχής και εκπροσώπων φορέων που παρακολουθούσαν από το θεωρείο.
Τη συνεδρίαση παρακολούθησαν ο Γραμματέας της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Λέσβου Στρατής Κόμβος, ο Συντονιστής του Δικτύου Κοινοτήτων Δήμου Μυτιλήνης Βασίλης Μαμώλης, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελαιοτριβείων Γιώργος Κατζανός, ο πρόεδρος του Συνεταιρισμού Ακρασίου Χρήστος Κουτλής, ο υπεύθυνος αγροτικού του ΣΥΡΙΖΑ Λέσβου Στρατής Νικολάου και ο Σύμβουλος του Δημάρχου δυτικής Λέσβου Ταξιάρχη Βέρρου, Γιάννης Τσακύρης, καθώς και εκπρόσωποι των Τομεαρχών Γεωπόνων που εργάζονται στη δακοκτονία.
Ο αρμόδιος Αντιπεριφερειάρχης, Πανάγος Κουφέλος και κυρίως ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας, Γιώργος Λαγουτάρης, που απαντούσε συνεχώς στα ερωτήματα των συμμετεχόντων στη συνεδρίαση, σήκωσαν το βάρος της ενημέρωσης του σώματος και των εκπροσώπων φορέων για τα όσα έχουν γίνει μέχρι τώρα για τη δακοκτονία και τα προβλήματα που παρατηρούνται στον ελαιώνα. Καθοριστικής σημασίας ήταν η ενημέρωση από πλευράς της Αντιπεριφερειάρχη Οικονομικών, Αναστασίας Αντωνέλλη, η οποία έδωσε την εικόνα των χρηματοδοτήσεων σε βάθος πενταετίας για τη δακοκτονία, όπου παρατηρείται πως ενώ οι ανάγκες είναι πάντα αυξημένες η χρηματοδότηση μειώνεται από το Υπουργείο και μάλιστα αυτό αισθητά, καθώς για κάποια χρόνια η μείωση κυμαίνεται στα 400.000 ευρώ. Υπογράμμισε, δε, ότι εκεί που υπάρχει ανάγκη η Περιφέρεια συμμετέχει με δικούς της πόρους.
Από τη δική του μεριά ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας, Γιώργος Λαγουτάρης, αναφέρθηκε στις λεπτομέρειες ότι φέτος ψεκάστηκαν 5,6 εκατομμύρια ελαιόδεντρα με τέσσερις ψεκασμούς. Σημείωσε όμως τα προβλήματα, καθώς υπογράμμισε ότι δεν συνεργάζονται να υποβοηθήσουν τη δακοκτονία οι κατά τόπους Αγροτικοί Σύλλογοι και οι Κοινότητες, λέγοντας μάλιστα ως παράδειγμα ότι στην Πλαγιά ο εργολάβος αγοράζει ακόμα και το νερό για την δακοκτονία.
Τόνισε επίσης ότι δεν ψεκάζονται τα βιολογικά χωράφια, ενώ απέδωσε το φετινό πρόβλημα της καρπόπτωσης όχι τόσο στη δακοπροσβολή, όσο σε προσβολή των δέντρων από τον πυρηνοτρήτη, καθώς όπως είπε, τα φυτοφάρμακα που διατίθενται για τη δακοκτονία δεν καλύπτουν πλέον από πυρηνοτρήτη, ενώ στο παρελθόν τα σκευάσματα κάλυπταν εκτός από την εξόντωση του δάκου και για την εξόντωση του πυρηνοτρήτη. Αυτό, όπως εξήγησε ο ίδιος, γίνεται από τις εταιρείες φυτοφαρμάκων ώστε να χρησιμοποιούνται ξεχωριστά φάρμακα για τον πυρηνοτρήτη (με άλλα λόγια να πωλούν περισσότερα φυτοπροστατευτικά προϊόντα για την ελιά).
Το υπηρεσιακό στέλεχος σημείωσε ότι η καρπόπτωση κατά μέσο όρο στη Λέσβο κυμαίνεται στο 5% αναγνωρίζοντας ότι υπάρχουν κάποιες δακόπληκτες περιοχές κυρίως στα ανατολικά και αυτό γιατί γειτνιάζουν με άλλες αγροτικές καλλιέργειες που αρδεύονται, με συνέπεια η υγρασία να τροφοδοτεί το δάκο. Υπέδειξε, δε, ηλεκτρονική εφαρμογή του Πανεπιστημίου Αιγαίου από την οποία φαίνεται ότι η φετινή παρουσία του δάκου είναι μειωμένη σε σχέση με πέρυσι στη Λέσβο. Οι λέξεις-κλειδί που ανέφερε ο κύριος Λαγουτάρης είναι ο μικρός προϋπολογισμός που έχει ως συνέπεια να μην καλύπτονται κάποιες περιοχές επαρκώς!
Ακόμη, όπως είπε, και το προσωπικό σε ένα ποσοστό δεν είναι αυτό που θα έπρεπε για τη δακοκτονία, ενώ δεν βοηθούν και οι ελαιοπαραγωγοί που δεν ανοίγουν τα χωράφια τους για να ψεκάζουν τα συνεργεία. Μάλιστα ο κ. Λαγουτάρης όταν προκλήθηκε ανέφερε ότι σε μια περίπτωση που ένα συνεργείο έσπασε την κλειδαριά για να μπει και να ψεκάσει μέσα σε χωράφι ο ιδιοκτήτης του χωραφιού απειλούσε με μηνύσεις.
Στην δική του τοποθέτηση ο Αντιπεριφερειάρχης Πανάγος Κουφέλος ανέφερε ότι η παρούσα Περιφερειακή Αρχή προχώρησε σε αισθητή βελτίωση του προγράμματος δακοκτονίας κάνοντας τις εργολαβίες τριετείς για να μην υπάρχει κάθε χρόνο η ίδια καθυστέρηση στην έναρξη του έργου και να μπορούν να ξεκινούν στην ώρα τους, πράγμα που γίνεται. Ανέφερε επίσης για τις έξυπνες παγίδες που εφαρμόζονται και πρόκειται για συσκευές που εγκλωβίζουν το δάκο, ενημερώνοντας σε real-time για τους πληθυσμούς του εντόμου την αρμόδια υπηρεσία, όπως επίσης και άλλες παρεμβάσεις που έγιναν με την χρήση gps σε τρακτέρ που ψεκάζουν για να φαίνεται η πορεία τους. Όπως επίσης και το πιλοτικό πρόγραμμα που εφαρμόστηκε με τη χρήση drone για ψεκασμό σε δυσπρόσιτες περιοχές, που η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου ήταν η πρώτη που εφάρμοσε στη χώρα μας, αν και αυτό το πρόγραμμα να υπενθυμίσουμε ότι είχε ξεκινήσει από το 2018.
Οι εκπρόσωποι των φορέων
Οι εκπρόσωποι των φορέων που παρίσταντο στη συνεδρίαση αμφισβήτησαν αυτούς τους ισχυρισμούς, καθώς ο πρόεδρος της Κοινότητας Λουτρών και Συντονιστής του Δικτύου Κοινοτήτων του Δήμου Μυτιλήνης, Βασίλης Μαμώλης, ανέφερε ότι στο χωριό του τα Λουτρά οι ελιές είναι στρώμα κάτω από τα δέντρα. Ο κύριος Μαμώλης έδωσε το περίγραμμα γιατί δεν πάει καλά η δακοκτονία και αυτό δεν είναι ξεκομμένο από τους μειωμένους πόρους που διατίθενται για το πρόγραμμα.
Όπως είπε ο πρόεδρος των Λουτρών, στο παρελθόν στο χωριό του έκαναν ψεκασμούς 8 συνεργεία 8 ατόμων το καθένα, ενώ φέτος στην ίδια περιοχή τους ψεκασμούς έκαναν τρία συνεργεία των τεσσάρων ατόμων το καθένα. Ο ίδιος διαμαρτυρήθηκε για τη μελέτη που είχε εξαγγείλει ο πρόεδρος του ΕΛΓΑ Ανδρέας Λυκουρέντζος κατά την επίσκεψή του στη Λέσβο, ώστε να καταγραφούν τα αίτια της κλιματικής αλλαγής που επηρεάζει τον ελαιώνα της Λέσβου ότι δεν υλοποιήθηκε, όπως επίσης διαμαρτυρήθηκε και για τη μη καταβολή των αποζημιώσεων που είχε υποσχεθεί ο προηγούμενος Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Σπήλιος Λιβανός, γραπτώς μάλιστα προς 30 ευρώ το στρέμμα για όλους τους ελαιοπαραγωγούς οριζόντια. «Ποιου τις ευλογίες περιμένουν και δεν τις καταβάλουν;», διερωτήθηκε με νόημα ο Κοινοτάρχης.
Έντονα διαμαρτυρήθηκε και ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελαιοτριβείων, Γιώργος Κατζανός, σημειώνοντας πως παρά το ενδιαφέρον του Περιφερειάρχη να τους καλεί κάθε χρόνο και να καταγράφει τις προτάσεις τους, οι προτάσεις αυτές δεν έχουν εφαρμοστεί. Όπως είπε ο κ. Κατζανός, βασικές προτάσεις ήταν να εποπτεύουν ελαιοτριβείς σε κάθε περιοχή για την εξέλιξη της δακοκτονίας και να χρησιμοποιείται χρωστική μέσα στο φυτοφάρμακο για να φαίνονται ποια δέντρα έχουν ψεκαστεί.
Ο κ. Λαγουτάρης και ο κ. Κουφέλος ανέφεραν ότι απαγορεύεται η χρωστική στο εντομοκτόνο και για την πρόταση να εποπτεύουν οι ελαιοτριβείς δεν συμφωνούν όλα τα μέλη του συνδέσμου που εκπροσωπεί. Ωστόσο ο κ. Κατζανός συνέχισε καταγγέλλοντας ότι δεν γίνεται δακοκτονία, αναφέροντας ως παράδειγμα το χωριό του το Κάτω Τρίτος, για το οποίο είπε πως πρώτη μέρα περνάει ένα αυτοκίνητο και ψεκάζει τα δέντρα από το δρόμο για τα μάτια του κόσμου.
Ταυτόσημες ήταν οι απόψεις που κατέθεσαν ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων Λέσβου κ. Κόμβος και ο πρόεδρος του Συνεταιρισμού Ακρισίου Χρήστος Κουτλής, σημειώνοντας ότι το πρόβλημα ξεκινά από πάνω από το Υπουργείο, φτάνοντας στους αγρότες που είναι τα θύματα αυτής της κατάστασης. Ο κ. Κόμβος ζήτησε να αναλάβει η Περιφέρεια την εκτέλεση της δακοκτονίας, όπως συνέβαινε κατά το παρελθόν, επισημαίνοντας ότι όσο μεσολαβεί το εργολαβικό κέρδος πάντα θα προκύπτουν ζητήματα, όπως τα χαμηλά μεροκάματα, καθώς όπως αναφέρθηκε προηγουμένως οι εργάτες είναι απρόθυμοι να απασχοληθούν μια και καταβάλλεται ημερομίσθιο 29 ευρώ.
Κριτική άσκησε και ο εκπρόσωπος αγροτικού του ΣΥΡΙΖΑ Λέσβου Στρατής Νικολάου, ενώ η εκπρόσωπος των τομεαρχών Γεωπόνων δεν φώτισε περισσότερο την συζήτηση, καθώς επεσήμανε ότι οι τομεάρχες δεν είναι χωροφύλακες να κυνηγούν τους εργάτες αν δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους. Ταυτόχρονα σημείωσε ότι η ελιά είναι το ψωμί για τους ελαιοπαραγωγούς και πρέπει και εκείνοι με κάποιο τρόπο να συμμετέχουν και να διευκολύνουν όπου μπορούν, ενώ απέδωσε τα προβλήματα «στην έλλειψη παιδείας» υπογραμμίζοντας ότι από την επιτυχία της δακοκτονίας εξαρτάται το εισόδημα των αγροτών.
Από τους 4 παριστάμενους Περιφερειακούς Συμβούλους της Λέσβου στην αίθουσα συνεδριάσεων (!) (εκτός από όσους συμμετείχαν από τα άλλα νησιά μέσω του συστήματος τηλεδιάσκεψης), η Καλλιόπη Πρωτογεράκη-Γόμου κατέθεσε συγκεκριμένες προτάσεις για τη βελτίωση της δακοκτονίας, ο Νίκος Καρασάββας αναγνώρισε ότι η ίδια συζήτηση γίνεται 50 χρόνια τώρα στη Λέσβο και η δακοκτονία δεν έχει αλλάξει, η Αγλαΐα Κυρίτση πρότεινε να διαμορφωθεί χωρίς αναβολή ένα διεκδικητικό πλαίσιο και «να κλείσει» η Περιφέρεια αν χρειαστεί, απαιτώντας από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης να κάνει αυτό που πρέπει και, τέλος, ο Γιάννης Σπιλάνης άσκησε κριτική στην Περιφερειακή Αρχή σημειώνοντας ότι επικαλείται ότι δεν έβρισκε φυτοφάρμακα και πήρε δανεικά από άλλες Περιφέρειες, ενώ η Περιφέρεια της Κρήτης αγόρασε με δικούς της πόρους.
Τόνισε ότι δεν μπορεί η Περιφερειακή Αρχή να «πετάει το μπαλάκι» στο Υπουργείο για μια σειρά από θέματα (νομικό πλαίσιο, χρηματοδότηση, έλλειψη φαρμάκων, ενασχόληση μόνο με δακοκτονία ενώ έχουν αυξηθεί οι άλλες αρρώστιες, αποζημιώσεις κλπ.) και να μην πιέζει για λύσεις, είτε ειδικές (αύξηση προϋπολογισμού της Περιφέρειας), είτε οριζόντιες (αλλαγή θεσμικού πλαισίου). Και αν η Περιφερειακή Αρχή δεν μπορεί ή δεν θέλει να πιέσει, το Περιφερειακό Συμβούλιο μπορεί να παίξει αυτόν τον ρόλο.
