Το όνομά της συνδέεται πάντα με πρωτότυπες ευρηματικές εκδηλώσεις στην πόλη και εκπαιδευτικά προγράμματα σε σχολεία. Μεταμορφώνει τον χαρτοπολτό, μαζί με ένα άχρηστο πλαστικό μπουκάλι, σε ένα πραγματικό έργο τέχνης. Από τη γιγάντια σκακιέρα με τα σωσίβια των προσφύγων, στο λόφο του Πανεπιστημίου, μέχρι τα «Πουλιά της ελευθερίας», η Φερενίκη Τσαμπαρλή ανοίγει νέους δρόμους δημιουργίας μέσα από την ανακύκλωση, ενώ επικεντρώνει πλέον τις δραστηριότητές της με τα παιδιά, που όπως λέει, είναι το «αύριο της κοινωνίας μας».
Μια ζημιά… έκανε την αρχή
Με καταγωγή από τη Χίο και τη Μυτιλήνη η Φερενίκη Τσαμπαρλή εγκαταστάθηκε μόνιμα πριν λίγα χρόνια στη Μυτιλήνη και εργάζεται ως υπάλληλος στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
«Ασχολούμαι με το δημιουργικό κομμάτι από πολύ μικρή ηλικία. Με το χαρτοπολτό συγκεκριμένα ξεκίνησα να ασχολούμαι ενεργά εδώ και 10 χρόνια. Είχα γνωρίσει την τεχνική βέβαια πολλά χρόνια πριν, συμμετέχοντας το 1982 σε ένα βιωματικό σεμινάριο για ανακύκλωση χαρτιού με το Σώμα Ελληνικού Οδηγισμού. Το είχα αφήσει όμως τότε στην άκρη. Το 2009 είχα μια τρομερή ζημιά στο σπίτι μου, έσπασε ο θερμοσίφωνας, αρχίζουν να τρέχουν τα νερά απ’ το πατάρι και πλημμύρισε ένα ντουλάπι που είχα τους παλιούς λογαριασμούς μου. Τότε μου ήρθε η ιδέα, αυτά τα βρεγμένα χαρτιά να τα ανακυκλώσω και να δημιουργήσω κάτι από αυτά. Έτσι ήρθε το 2013 και η πρώτη ανοιχτή έκθεση με τίτλο «Παλιοί λογαριασμοί» στο Χαμάμ στη Μυτιλήνη», μας λέει η Φερενίκη για την πρώτη της επίσημη έκθεση με κατασκευές από ανακυκλώσιμα υλικά με την οποία «συστήθηκε» στο κοινό.
Πριν την ανακύκλωση, όμως, το δημιουργικό κομμάτι ήταν πάντα μέρος της ζωής της, καθώς ασχολούνταν με τη ζωγραφική και τις κατασκευές, έκανε συντήρηση παλαιών επίπλων.
Από τη «Σκακιέρα», στα «Πουλιά της Ελευθερίας»
Ακολούθησε το 2015 το πρώτο Tedxlesvos – που έχει γίνει πλέον θεσμός τα τελευταία χρόνια – η «Σκακιέρα του κόσμου», το 2016, στο λόφο του Πανεπιστημίου που φτιάχτηκε με τα σωσίβια των προσφύγων στη δίνη της προσφυγικής κρίσης, το «Island of Love» το 2017, το Φεστιβάλ που οργανώθηκε για την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου με την δημιουργική ομάδα «Ιδέα». Τότε παρουσιάσθηκαν για πρώτη φορά και τα «πουλιά» φτιαγμένα από σωσίβια και χαρτοπολτό, τα οποία λειτούργησαν ως καμβάς για 14 επώνυμους καλλιτέχνες που έφτασαν στο νησί αποκλειστικά για το σκοπό αυτό από την Αθήνα.
Τα γεγονότα της πλατείας…
Το πιο πρόσφατο μεγάλο πρότζεκτ είναι τα «Πουλιά της ελευθερίας». Ένα συλλογικό έργο τέχνης που, όπως λέει η Φερενίκη Τσαμπαρλή, εμπνεύστηκε από γεγονότα της πλατείας Σαπφούς (τον Απρίλιο του 2018) και είχε σκοπό μέσα από την τέχνη, να φέρει κοντά τους ντόπιους με τους πρόσφυγες. «Η ιδέα ήταν να δημιουργηθούν ομάδες με τη συμμετοχή 7 προσφύγων και 7 Ελλήνων που θα δουλεύουν μαζί κάθε φορά, για να φτιάξει ο καθένας ένα πουλί από χαρτοπολτό. Συνολικά δημιουργήθηκαν 652 πουλιά», λέει η Φερενίκη.
Σχολιάζοντας τα γεγονότα της πλατείας συμπληρώνει: «Αυτό που έγινε στην πλατεία ήταν παράλογο γιατί και οι μεν και οι δε ήθελαν, επί της ουσίας, ακριβώς το ίδιο πράγμα. Διαπληκτίζονταν για το ίδιο αίτημα. «Τα πουλιά της ελευθερίας» είχαν σκοπό να φέρουν κοντά αυτούς τους ανθρώπους. Ιδιαίτερα ως προς τους πρόσφυγες αυτό το εργαστήρι που δημιούργησα ήταν και μια ευκαιρία να μάθουν μια τέχνη που μπορεί να τους δώσει χρήματα, να γίνει επάγγελμά τους».
Τα «Πουλιά της Ελευθερίας» μάλιστα θα «πετάξουν» πολύ σύντομα για την Αθήνα και θα εκτεθούν από 24 Μαΐου μέχρι 9 Ιουνίου στην Τεχνόπολη, στο Γκάζι. Με αυτό το έργο, ”Τα πουλιά της ελευθερίας”, κλείνει ουσιαστικά μια τριλογία έργων της Φερενίκης Τσαμπαρλή που έχει σχέση με το προσφυγικό.
Εκπαιδευτικά προγράμματα
Μια νέα δράση που έχει συνεπάρει αυτή την περίοδο τη δημιουργό έχει σχέση με τα παιδιά, τα οποία όπως λέει «μπορούν ν’ αλλάξουν τον κόσμο». Ήδη έχουν γίνει μικρά θαύματα στο Δημοτικό σχολείο Λουτρόπολης Θερμής σε συνεργασία με το Διευθυντή Αντώνη Βάλεση, όπου έχει δημιουργηθεί ένα μόνιμο εργαστήρι και λειτουργεί κάθε Κυριακή και τα παιδιά δουλεύουν μαζί της στον κόσμο της φαντασίας και της δημιουργίας.
Ανάλογο πρόγραμμα έχει υλοποιηθεί και με το Σύλλογο Ατόμων και οικογενειών ατόμων που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού «ΣΥΝ-εξέλιξη» και την περασμένη Δευτέρα, υλοποίησε πρόγραμμα με το Σύλλογο ΑΜΕΑ Κυψέλη στο Μουσείο Ελαιουργίας στην Αγία Παρασκευή. Έχει συνεργαστεί επίσης με σχολεία στα Λουτρά, το Κάτω Τρίτος και το Χάλικα.
Η πιο πρόσφατη δουλειά με τη συμμετοχή της Φερενίκης Τσαμπαρλή, που έτυχε μεγάλης προβολής, ήταν στο Αρχοντικό Ελύτη στη Σουράδα, όπου μαθητές του Δημοτικού σχολείου Καλλονής έζησαν μια ξεχωριστή εμπειρία με βάση μια ιδέα της Φερενίκης και της ομάδας του Open Lesvos, στην οποία συμμετέχει και η δασκάλα του σχολείου Πωλίνα Σαμαρά. Με τη βοήθεια ηθοποιών ζωντάνεψαν μια σκηνή από την εποχή του 1965 όταν προετοιμάζονταν τα εγκαίνια του Μουσείου Θεοφίλου. Στο σπίτι του Ελύτη υπήρχε κινητικότητα εν όψει των εγκαινίων. Ο γνωστός ψυχίατρος της εποχής Άγγελος Καντακουζηνός, ο Ελύτης και ο Τεριάντ «ζωντάνεψαν» μέσα από τις ερμηνείες ερασιτεχνών ηθοποιών.
«Ήταν μια ιδέα της Ομάδας Open lesvos, της Φερενίκης και του Δημήτρη Πρωτούλη. Έχουμε μελετήσει με τα παιδιά για τον Ελύτη, έχουμε διαβάσει ποιήματα και αποφασίσαμε να κάνουμε αυτό το εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Τα παιδιά ενθουσιάσθηκαν, τους άρεσε πάρα πολύ. Πολλές στιγμές μάλιστα δεν μπορούσαν να ξεχωρίσουν τι ήταν αλήθεια και τι ψέματα. «Μεταφέρθηκαν» τόσο πολύ στην εποχή, που θέλαμε να απεικονισθεί στη δράση. Μάλιστα στη σκηνή που απήγγειλε ο Κλεομένης (Τζανέττος) ως άλλος Ελύτης, τα παιδιά τον πλησίασαν μαγεμένα σαν να ήταν ο ίδιος ο ποιητής», μας λέει η δασκάλα τους Πωλίνα Σαμαρά.
Και για… μεγαλύτερα παιδιά
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα ξεκίνησε αυτή την εβδομάδα η Φερενίκη Τσαμπαρλή και για τους ηλικιωμένους του ΚΑΠΗ Μυτιλήνης, με την υποστήριξη της αρμόδιας Αντιδημάρχου Αναστασίας Αντωνέλλη, που χρηματοδότησε την προμήθεια των υλικών.
«Ο στόχος μου είναι οι άνθρωποι ν’ αρχίσουν να σκέφτονται αλλιώς, να δουλέψουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους που υπάρχει αλλά δεν έχει καλλιεργηθεί», μας είπε η Φερενίκη.
Οι εντυπωσιακές βενετσιάνικες μάσκες
Η Φερενίκη Τσαμπαρλή είναι μια αστείρευτη πηγή δημιουργίας και έμπνευσης. Έδωσε το στίγμα της φέτος και στις αποκριάτικες εκδηλώσεις της Μυτιλήνης με την ομάδα της για τις εντυπωσιακές χειροποίητες βενετσιάνικες μάσκες.
«Έχει τόση ιστορία ο τόπος, που μόνο την ιστορία του να αξιοποιήσεις δημιουργικά μπορείς να κάνεις θαύματα. Το παιχνίδι του χαμένου θησαυρού θα μπορούσε να γίνει στο πλαίσιο της ιστορίας του νησιού. Κάτι τέτοιο θα ήταν μοναδικό. Κάναμε μια κίνηση με τις βενετσιάνικες μάσκες στο καρναβάλι, ακούσαμε πολύ όμορφα σχόλια από τον κόσμο, που μας δήλωσαν ότι θέλουν να συμμετέχουν του χρόνου. Εμείς εδώ είμαστε, αν οι φορείς θέλουν, ας το σκεφτούν και εδώ είμαστε, εξάλλου είμαστε πάντα εθελοντές σε ό,τι κάνουμε».
