Του Κωνσταντίνου Π. Πλούκου*
Ο βήχας έκανε την εμφάνισή του, η μύτη μπούκωσε και άρχισε να τρέχει, οι αρθρώσεις και οι μύες πονάνε και υπάρχει έντονη αδυναμία και καταβολή. Τι είναι όμως, ένα απλό κοινό κρυολόγημα ή γρίπη; Πώς τα ξεχωρίζουμε, πώς τα αντιμετωπίζουμε, ποιοι είναι οι κίνδυνοι σε κάθε περίπτωση και ποιος ο ρόλος των εμβολίων;
Το κοινό κρυολόγημα είναι η πιο συνηθισμένη ιογενής λοίμωξη του αναπνευστικού, προσβάλλει ενήλικες, παιδιά και βρέφη και είναι εξαιρετικά μεταδοτική. Οφείλεται σε περισσότερους από 200 ιούς (κυρίως ρινοϊοί). Η μετάδοση γίνεται με τα σταγονίδια που εκπέμπει ο άρρωστος (τις 2 με 4 πρώτες μέρες νόσησης) όταν μιλάει, βήχει ή φτερνίζεται αλλά και μέσω των χεριών μας. Είναι πιο εύκολη σε συνθήκες συγχρωτισμού όπως σε παιδικούς σταθμούς, σχολεία, γυμναστήρια κλπ. Η συμπτωματολογία περιλαμβάνει πονόλαιμο, μπουκωμένη μύτη με καταρροή, ήπιο βήχα, ήπιο αίσθημα κόπωσης και πόνου στις αρθρώσεις και στους μυς, αλλά και πονοκέφαλο. Πυρετός μπορεί να υπάρχει, συνήθως πρόκειται για δεκατική πυρετική κίνηση αλλά στα βρέφη και στα μικρά παιδιά μπορεί να είναι υψηλός. Η πορεία της νόσου είναι συνήθως αυτοϊούμενη έπειτα από 3 με 7 μέρες περίπου. Επιπλοκές μπορεί να προκύψουν σε σπάνιες περιπτώσεις, όπως οξεία μέση ωτίτιδα, λαρυγγίτιδα και ρινοκολπίτιδα (ιγμορίτιδα κλπ).
Η γρίπη είναι κι αυτή ιογενής λοίμωξη του αναπνευστικού που οφείλεται στους διαφόρους τύπους του ιού της γρίπης. Είναι λιγότερο συχνή από το κρυολόγημα αλλά είναι κι αυτή ιδιαίτερα μεταδοτική και ο τρόπος μετάδοσης είναι ίδιος με αυτόν του κοινού κρυολογήματος. Η συμπτωματολογία της είναι αιφνίδια και έντονη και έχει διαφορές από αυτή του κρυολογήματος, καθώς περιλαμβάνει υψηλό πυρετό συνήθως, έντονο πονοκέφαλο, αδυναμία, κόπωση και πόνο σε μυς και αρθρώσεις. Ο πονόλαιμος και η μπουκωμένη μύτη παρουσιάζονται σε πιο ήπιο βαθμό αλλά ο βήχας είναι έντονος και πολλές φορές εξαντλητικός. Η πορεία της νόσου μπορεί να είναι επίσης αυτοϊούμενη αλλά εδώ οι επιπλοκές είναι περισσότερες, συχνότερες και πιο σοβαρές (ιδίως στις ομάδες υψηλού κινδύνου) και εκτός από ωτίτιδα και ρινοκολπίτιδα, περιλαμβάνουν πνευμονία, βρογχίτιδα, ακόμα και θάνατο.
Η αντιμετώπιση και των δυο αυτών καταστάσεων είναι κατά βάση συμπτωματική και περιλαμβάνει ανάπαυση, ενυδάτωση με άφθονα υγρά, καλή διατροφή, αναλγητικά και αντιπυρετικά, αποσυμφορητικά. Στη γρίπη όμως και ειδικά σε ομάδες υψηλού κινδύνου, έχουν θέση και τα αντιϊικά φάρμακα. Τα αντιβιοτικά δεν έχουν καμία θέση σε καμία από τις δυο περιπτώσεις, παρά μόνο σε επιβεβαιωμένες επιπλοκές.
Η πρόληψη είναι πολύ σημαντική και περιλαμβάνει συχνό αερισμό των χώρων, αποφυγή κλειστών χώρων με παρουσία πολλών ατόμων, καπνό και υγρασία, συχνό πλύσιμο των χεριών αλλά και περιορισμό των ασθενών τις πρώτες μέρες νόσησής τους που η μεταδοτικότητα είναι υψηλή. Πολύ σημαντικό κομμάτι στην πρόληψη έχουν τα εμβόλια. Αυτά δεν έχουν καμία θέση όσον αφορά το κοινό κρυολόγημα αλλά είναι ζωτικής σημασίας στη γρίπη. Ο εμβολιασμός για τη γρίπη κάθε χρόνο είναι απαραίτητος για τις ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως ασθενείς με καρδιόπαθειες και πνευμονοπάθειες, έγκυες, θηλάζουσες και λεχωΐδες, άτομα που έρχονται σε επαφή με παιδιά <6 μηνών, ανοσοκατασταλμένοι και μεταμοσχευμένοι ασθενείς, διαβητικοί, νεφροπαθείς, εργαζόμενοι σε χώρους υγείας και κλειστούς χώρους κλπ.
Συμπερασματικά, το κοινό κρυολόγημα και η γρίπη είναι από τις πιο συχνές λοιμώξεις που έχουμε να αντιμετωπίσουμε κάθε χρόνο. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα απλά συντηρητικά μέτρα είναι αρκετά, αλλά αν η συμπτωματολογία παραμένει ή διαφοροποιείται πέραν της εβδομάδος, ο ασθενής πρέπει να εκτιμηθεί από κλινικό ιατρό. Τέλος, σημαντικότατο είναι το κομμάτι της πρόληψης καθώς η τήρηση των συνθηκών υγιεινής αλλά και ο προληπτικός εμβολιασμός για τη γρίπη μπορούν να προλάβουν από καταστάσεις, όπως η απλή ταλαιπωρία και αποχή από τη δουλειά και το σχολείο για κάποιες μέρες, μέχρι και σοβαρές επιπλοκές που μπορούν να αποβούν και θανατηφόρες.
*Ο Κωνσταντίνος Π. Πλούκος είναι Ωτορινολαρυγγολόγος Ενηλίκων και Παίδων, Χειρουργός Κεφαλής και Τραχήλου
Αγίας Ειρήνης 1, 4ος όροφος, Μυτιλήνη. Τηλέφωνο 2251302304-6936634586
