Η ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΜΑΡΙΑ ΒΕΡΒΕΡΗ ΑΠΑΝΤΑ ΣΕ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΝ ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΕΣ
Ποιο είναι τελικά το κέρδος που μπορεί να αποκομίσει το παιδί μου από την ενασχόλησή του με τον αθλητισμό; Τι να προτιμήσει, ομαδικό ή ατομικό άθλημα; Μήπως είναι πολύ μικρό το παιδί μου για να ξεκινήσει αθλητισμό; Τι στάση να κρατήσω στην προπόνηση και στους αγώνες του παιδιού μου; Μα καλά, να στείλω το παιδί μου να ασχοληθεί με το ποδόσφαιρο με όλα αυτά που βλέπω να γίνονται στο χώρο; Ερωτήματα που είναι βέβαιο πως περνάνε από το μυαλό κάθε γονέα που το παιδί του είτε αθλείται είτε βρίσκεται ένα βήμα πριν να αθληθεί. Οι απαντήσεις πολλές, όποιον κι αν ρωτήσεις δίπλα σου είναι βέβαιο πως θα έχει και από μια άποψη για το θέμα.
Άλλωστε είναι χαρακτηριστικό μας γνώρισμα να έχουμε γνώμη και άποψη επί παντός επιστητού… Τι καλύτερο όμως από τη συμβουλή ενός ειδικού; Ενός ανθρώπου που είναι άριστος γνώστης του αντικειμένου και που σχεδόν ολόκληρη η ζωή του περιστρέφεται γύρω από την ενασχόλησή του με παιδιά; Μιλώντας στο site Ακαδημιών acadimies.gr και στον δημοσιογράφο Στέφανο Ματζαρίδη, η ψυχολόγος Μαρία Βερβέρη απαντά και μας δίνει χρήσιμες συμβουλές για όλα τα παραπάνω. Η γνώμη της κ. Βερβέρη, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Μυτιλήνη, έχει ιδιαίτερη βαρύτητα καθώς από τον Σεπτέμβριο του 2012 μέχρι και τον Ιούνιο του 2015 ήταν υπεύθυνη για την ψυχολογική στήριξη και ενίσχυση των τμημάτων υποδομής της ομάδας ποδοσφαίρου της Π.Α.Ε. Καλλονής, και πιο συγκεκριμένα των τμημάτων Κ-15, Κ-17 και Κ-20.
Πολλαπλά τα οφέλη από τον αθλητισμό για ένα παιδί…
Ποιο είναι το κέρδος που μπορεί να αποκομίσει ένα παιδί με την ενασχόλησή του με τον αθλητισμό: Ολοένα και περισσότερες έρευνες τα τελευταία χρόνια τονίζουν τη σπουδαιότητα της συμμετοχής των παιδιών στην άθληση. Τα οφέλη της άθλησης αφορούν σε διάφορους τομείς (σωματικά οφέλη, κοινωνικά, συναισθηματικά, ακαδημαϊκά). Πιο αναλυτικά, η συμμετοχή στον αθλητισμό μειώνει τις πιθανότητες παχυσαρκίας, ένα φαινόμενο με ανησυχητικά αυξητικές τάσεις. Επίσης, αν το παιδί συνεχίσει να αθλείται και κατά τη διάρκεια της εφηβείας, τότε έχει λιγότερες πιθανότητες να εμπλακεί στη χρήση ουσιών αλλά και γενικότερα σε παραβατικές συμπεριφορές. Ακόμη, η συμμετοχή στην άθληση βοηθά τους μαθητές και στην ακαδημαϊκή τους πορεία. Αυτό συμβαίνει γιατί μέσα από το άθλημα τα παιδιά μαθαίνουν πώς να είναι πειθαρχημένα και πώς να επικεντρώνουν την προσοχή τους σε κάτι, καθώς και πώς να έχουν υπομονή όταν τα πράγματα δυσκολεύουν.
Επίσης τα αθλήματα καλλιεργούν την εμπιστοσύνη, αυξάνουν τη συγκέντρωση και διδάσκουν στα παιδιά το πώς να ελέγχουν τα συναισθήματά τους. Τέλος, ο αθλητισμός για παιδιά είναι ευκαιρία για κοινωνικοποίηση και εκπαίδευση. Τα παιδιά μαθαίνουν να υπακούν στους κανόνες για το καλό της ομάδας, μαθαίνουν να σέβονται τα δικαιώματα των άλλων. Μαθαίνουν να ανταγωνίζονται σε υγιείς συνθήκες. Η κατάλληλη επιλογή αθλήματος είναι σημαντική, καθώς απ’ αυτό εξαρτάται εάν τελικά το παιδί θα δεσμευτεί σε αυτή την δραστηριότητα. Η επιλογή του αθλήματος καλό είναι, να στηρίζεται στις επιθυμίες και στις δεξιότητες του παιδιού. Για παράδειγμα, ένα παιδί μικρής ηλικίας δεν έχει ακόμη αναπτύξει τις απαραίτητες δεξιότητες για να ασχοληθεί με οργανωμένα αθλήματα. Οι γονείς δεν πρέπει να υποχρεώσουν το παιδί τους να ξεκινήσει τον αθλητισμό. Μπορούν ωστόσο, οι ίδιοι να λειτουργήσουν σαν πρότυπο, οπότε και να πείσουν τα παιδιά μέσα από το δικό τους παράδειγμα. Δηλαδή, οι γονείς μπορούν να αθλούνται μαζί με τα παιδιά τους, μπορούν να παρακολουθούν αθλητικές δραστηριότητες, να συζητούν γι’ αυτές κ.ο.κ. Πριν λοιπόν, εντάξουμε το παιδί σε κάποια αθλητική δραστηριότητα, πρώτα να σκεφτούμε τι είναι αυτό που ταιριάζει περισσότερο στην προσωπικότητά του, αν είναι κλειστό ή ανοιχτό παιδί, αν του αρέσουν τα ομαδικά παιχνίδια ή αν προτιμάει να παίζει μόνο του. Ακόμα χρειάζεται να προσέξουμε αν είναι ώριμο και έτοιμο να ξεκινήσει κάποιο άθλημα ή όχι.
Ποια είναι η καταλληλότερη ηλικία για ένα παιδί για να ξεκινήσει τον αθλητισμό;
Η κατάλληλη ηλικία για να ξεκινήσει είναι όταν το παιδί κατανοεί τις οδηγίες που του δίνονται. Συνήθως, στην προσχολική ηλικία το παιδί κατακτά τις γνωστικές, κοινωνικές αλλά και κινητικές δεξιότητες, που το καθιστούν ικανό να εμπλακεί με κάποιο άθλημα. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο αθλητισμός είναι διασκέδαση. Επομένως, ακόμη και παιδιά μικρότερης ηλικίας μπορούν να εμπλακούν στην άθληση, αρκεί αυτό να γίνει με έναν πιο χαλαρό και παιγνιώδη τρόπο.
Ο ρόλος των γονιών στην κερκίδα
Η στήριξη των αθλητών από τους γονείς τους είναι καθοριστική. Ωστόσο, αρκετά συχνά οι γονείς υιοθετούν κάποιες συμπεριφορές που παρεμποδίζουν την εξέλιξη του παιδιού. Ενδεικτικά, αναφέρουμε κάποιες απ’ αυτές παρακάτω. Δηλαδή, η υπερεμπλοκή (μπλέκονται στις διοικήσεις των συλλόγων για να λειτουργούν σαν ασπίδα στα παιδιά τους) και η τάση των γονιών να υποκαθιστούν τον προπονητή. Αυτή η υπερπροστασία των γονιών συχνά καταλήγει να υπονομεύει την αυτονομία και την ανεξαρτησία του παιδιού. Ακόμη, παρεμβαίνουν στους στόχους που έχει θέσει το παιδί σε συνεργασία με τον προπονητή του. Επίσης, συχνά οι γονείς αποδοκιμάζουν και κρίνουν πολύ αυστηρά την επίδοση του αθλητή – παιδιού τους. Έχουν υψηλές και μη ρεαλιστικές προσδοκίες.
Αθλητισμός ή πρωταθλητισμός;
Το δίλημμα «Αθλητισμός ή Πρωταθλητισμός» σε παιδιά μικρής ηλικίας δεν χρειάζεται καν να τίθεται. Τα μικρά παιδιά δεν έχουν αναπτύξει ακόμη τις δεξιότητες για να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις της συστηματικής προπόνησης. Δεν έχουν φτάσει ακόμα γνωστικά και συναισθηματικά στο επίπεδο εκείνο που τους επιτρέπει να επεξεργαστούν δύσκολες συνθήκες και πιεστικά συναισθήματα. Δυσκολεύονται να διαχειριστούν την ήττα, τις απογοητεύσεις, τις πολλές ώρες προπόνησης. Γι’ αυτό στα μικρά παιδιά η όποια ενασχόληση με τον αθλητισμό χρειάζεται να έχει παιγνιώδη χαρακτήρα και να λαμβάνει πάντα υπόψη την ηλικία του παιδιού. Διαφορετικά, η υπερβολική πίεση και η εντατική προπόνηση από νεαρή ηλικία, μπορεί να οδηγήσει στην διακοπή του αθλήματος.
Η βελτίωση της ποδοσφαιρικής νοοτροπίας
Για την αντιμετώπιση της βίας στα γήπεδα έχουν γίνει πολλές έρευνες αλλά και προσπάθειες για την καταστολή της. Η πολιτεία και οι αρμόδιοι φορείς χρειάζεται ωστόσο, να δώσουν μεγαλύτερη βαρύτητα στην βελτίωση της «ποδοσφαιρικής νοοτροπίας». Εκτός όμως των παραπάνω, η κάθε ακαδημία, το κάθε σωματείο μπορούν από την δική τους πλευρά να βοηθήσουν σε αυτό το εγχείρημα. Προσπαθώντας να εμφυσήσουν στους αθλητές τις αξίες του υγιούς αθλητισμού και του «Ευ Αγωνίζεσθαι». Το «Ευ Αγωνίζεσθαι» αφορά σε σεβασμό στην άποψη του άλλου, σεβασμό στην αθλητική διαδικασία, τήρηση στο ακέραιο των κανόνων του αθλήματος, σεβασμό σε συναθλητές και αντιπάλους, σεβασμό στους φιλάθλους, σταθερή θέση ενάντια στη βία κλπ. Καλλιεργώντας επομένως, τέτοιες αρχές και αξίες στους αθλητές αυξάνονται οι πιθανότητες να περιοριστούν τα φαινόμενα βίας στους αθλητικούς χώρους.
Είναι ευλογία η ενασχόληση με παιδιά και εφήβους…
Η παρουσία ενός ψυχολόγου σε μια ποδοσφαιρική ακαδημία είναι σημαντική. Η συμβολή του έγκειται κυρίως στην εκπαίδευση/εκμάθηση ψυχολογικών δεξιοτήτων, απαραίτητων για τον αθλητισμό. Οι ψυχολογικές δεξιότητες στον αθλητισμό, όπως και οι φυσιολογικές δεξιότητες μπορούν να καλλιεργηθούν έτσι ώστε να βελτιωθεί η επίδοση του αθλητή. Οι δεξιότητες αυτές αφορούν στη διαχείριση του άγχους, στην ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης, ανάπτυξη θετικών συναισθημάτων, εξωτερικών και εσωτερικών κινήτρων, καλλιέργεια του αυτοελέγχου κτλ. Μάλιστα, όσο μικρότερος είναι ο αθλητής τόσο καλύτερα εξασκεί και αφομοιώνει τις ψυχολογικές τεχνικές, ώστε να έχει καλύτερη απόδοση. Η ενασχόληση με τα παιδιά αλλά και τους εφήβους, είναι ευλογία. Η παιδική γαλήνη και αθωότητα σε παρασύρει και εσένα και σου δίνει άλλες αντοχές για να συνεχίζεις. Το να δουλεύεις με παιδιά απαιτεί υπομονή και επιμονή, ωστόσο η αγάπη, η εκτίμηση και το χαμόγελο που σου δίνουν, είναι η καλύτερη ανταμοιβή σε όποιες δυσκολίες συναντάς.
