Αντίστροφα έχει αρχίσει να μετρά ο χρόνος για το Πάσχα το καλοκαιριού, τον Δεκαπενταύγουστο, την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου που ιδιαίτερα στον τόπο γίνεται με θρησκευτική κατάνυξη από άκρη σε άκρη στις εκκλησίες της Λέσβου. Σημείο αναφοράς είναι η Παναγία στις Αγιάσου όπου βρίσκεται η τέταρτη εικόνα που κατά την παράδοση αγιογράφησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς, καθώς και η Γλυκοφιλούσα της Πέτρας χτισμένη πάνω στο μετέωρο της ορθοδοξίας για το Αιγαίο ένα θαύμα της φύσης.
Ο Επιτάφιος της Παναγίας στο Πλωμάρι της Λέσβου, όπως αποτυπώνεται χαρακτηριστικά από εικόνες, αποπνέει σεβασμό, ευλάβεια και βαθιά θρησκευτική κατάνυξη. Πρόκειται για ένα σημείο αναφοράς στις τοπικές εκκλησιαστικές τελετές, με κυρίαρχα στοιχεία τον πλούσιο στολισμό και την ατμόσφαιρα προσευχής και περισυλλογής.
Η παράδοση της περιφοράς του Επιταφίου της Παναγίας είναι ευρέως διαδεδομένη στην Ελλάδα· αντλεί επιρροές από τα Ιεροσόλυμα και συνδέεται με το αίσθημα προσμονής και ίσως με την εικόνα της Παναγίας που μεταβαίνει ειρηνικά στην άλλη ζωή, παρά το γεγονός ότι κατά τον θεολογικό στοχασμό δεν φέρει τον βαθύ πένθος της Μεγάλης Παρασκευής.
Ήδη στο ναό του Αγίου Νικολάου στο Πλωμάρι ο επιτάφιος είναι έτοιμος όπως και σε άλλους ναούς της Λέσβου γίνονται περιφορές. Ιδιαίτερη είναι βραδινή περιφορά που γίνεται στο ξωκλήσι της «Παναγιούδας» στο Πλιγώνι ενώ με λαμπρότητα και η λιτανεία της εικόνας στα Μιστεγνά. Ξεχωριστός για όλη τη Λέσβο είναι ο εορτασμός της Παναγίας στο Πυργί με τον πατέρα Θεόδωρο κάθε χρόνο να προσπαθεί να αναβαθμίσει το πανηγύρι καθώς εκτός από τον πανηγυρικό εσπερινό, ανήμερα μετά τη Θεία Λειτουργία του Δεκαπενταύγουστου γίνεται περιφορά της εικόνας της Παναγίας εν πλω στη θάλασσα σε ανάμνηση της ανεύρεσης της εικόνας που σύμφωνα με τις παραδόσεις βρέθηκε μέσα στη θάλασσα από ψαράδες.
