Του Γρηγόρη Δουμούζη – Θεολόγου, MSc Θεολογίας, Κοινωνιολόγου
Την Κυριακή μάς προτείνει η Εκκλησία δύο άξονες της πνευματικής ζωής. Ο πρώτος «πηγάζει» απ’ το ευαγγελικό ανάγνωσμα και ο δεύτερος απ’ το τιμώμενο πρόσωπο, που είναι η οσία Μαρία η Αιγυπτία.
Αρχικά, στο ευαγγελικό ανάγνωσμα διαβάζουμε μια κουβέντα πολύ ουσιαστική και πρακτική. Πιο ειδικά, όταν ήρθαν σε φιλονικία οι μαθητές για το ποιος θα έχει την πρωτοκαθεδρία και τα πρωτεία ενώπιον του Κυρίου, ποιος θα είναι, δηλαδή, στα δεξιά Του και ποιος στα αριστερά Του, ο Χριστός τους λέει: «Όποιος θέλει να είναι πρώτος, οφείλει να είναι διάκονος όλων». Αυτό το ακούμε πιο ωραία και τη Μ. Εβδομάδα, όπου ο Χριστός αναφέρει: «Εάν θέλετε να είστε φίλοι μου, να με μιμηθείτε».
Ο Χριστός είναι ξεκάθαρος: Μας θέλει φίλους Του. Πώς μπορούμε να γίνουμε φίλοι Του; Με το να Τον μιμηθούμε. Ποιος είναι ο τρόπος αυτής της μίμησης; Ο λόγος που λέει: «Αυτός που θέλει να είναι πρώτος, να είναι δούλος και υπηρέτης όλων». Οπότε, εμείς είμαστε σε θέση ν’ αποφασίσουμε αν θέλουμε να είμαστε φίλοι του κόσμου ή φίλοι του Χριστού. Βεβαίως, λέει και κάτι άλλο στο ευαγγέλιο: «Οι ισχυροί του κόσμου θέλουν να εξουσιάζουν τα έθνη». Χρησιμοποιεί αυτή την φράση ο Κύριος για να τη μεταφέρει στον «κόσμο» των μαθητών του.
Εμείς σίγουρα μπορεί να μην έχουμε εξουσία και δύναμη στον κόσμο, αλλά ο καθένας μας έχει μια δυνατότητα εξουσίας στο χώρο που βρίσκεται, που εκδηλώνεται με το να κυριαρχώ πάνω στον άλλον και να απαιτώ αναγνώριση και τιμές. Όταν δεν γίνεται αυτό τρελαινόμαστε. Η βάση των προβλημάτων μας, κατά κύριο λόγο, είναι διότι δεν έγινε το δικό μας και έγινε του άλλου. Η θεραπεία αυτού του πράγματος είναι ο απλός λόγος του Κυρίου: «Αν θέλετε να είστε φίλοι μου, κάντε ένα απλό πράγμα: Να με μιμηθείτε. Πώς; Να γίνετε υπηρέτες των άλλων».
Θα πει κάποιος: «Εγώ δεν θα ικανοποιήσω ποτέ την ανάγκη μου; Δεν θα με καταλάβει εμένα ο άλλος ποτέ;». Η αλήθεια είναι πως αν είναι κανείς πλήρης και γεμάτος, δεν έχει αυτή την απαίτηση. Η πληρότητά του τον ωθεί στο ν’ αναπαύσει τον άλλον. Αν είμαστε κενοί, απαιτούμε απ’ τον άλλον να μας υπηρετήσει. Άρα, τα λόγια του Κυρίου είναι ξεκάθαρα. Το τι έχουμε μέσα μας φανερώνεται απ’ αυτή την κατάσταση. Ας θέσουμε ένα απλό ερώτημα: «Ακόμη και αν μας τιμούν οι άλλοι, μας καταλαβαίνουν και μας υπηρετούν, άραγε, θα είμαστε καλά και χαρούμενοι;».
Ο μεγάλος φόβος και το μεγάλο πρόβλημα του σύγχρονου ανθρώπου «κρύβεται» αλλού: Δεν έχουμε νόημα ζωής. Έχουμε μπροστά μας την απειλή του θανάτου και δεν μπορούμε να τη διαχειριστούμε. Η ζωή μας είναι σε σκοτασμό. Όλα τα καλά να μας γίνουν, πάλι δεν θα βρούμε χαρά αν δεν βρούμε το λόγο ύπαρξής μας. Αυτό το μυστικό νόημα ζωής που μας αποκαλύπτεται στο πρόσωπο του Χριστού. Οπότε, η αρρώστια μας ή η υγεία μας φανερώνεται απ’ αυτό το πράγμα: Κατά πόσο είμαστε ικανοί να καταλαβαίνουμε τον άλλον και να τον διακονούμε. Ή, για να το πούμε καλύτερα, κατά πόσο αυτό είναι χαρά μας να το κάνουμε.
Θα ρωτήσει κάποιος: «Μα, είναι χαρά μας να υπηρετούμε τον άλλον;». Βεβαίως. Πώς φαίνεται αυτό; Υπάρχει ένα κίνητρο μέσα μας και ένας λόγος. Υπάρχει μια «φλόγα» μέσα μας που μας κινεί σ’ αυτή την κατεύθυνση. Είναι ο έρωτας της ζωής.Τι είναι η ζωή; Όχι μια αφηρημένη έννοια, αλλά ο Χριστός. Όσο είμαστε στραμμένοι στον Χριστό, εμπνεόμαστε περισσότερο και αποκτούμε τη δύναμη αυτό να το διοχετεύσουμε και στους άλλους. Αλλιώς, θα μιλούμε σε λογική βάση και με διάφορα φιλοσοφικά λόγια. Βεβαίως είναι χρήσιμα και αυτά. Αν, όμως, έχουμε άλλο λόγο ύπαρξης και μας εμπνέει κάτι άλλο, τότε, πάμε σε μια άλλη κατάσταση ζωής.
Πιθανότατα, κάποιος θα πει πως αυτά που λέμε ακούγονται πολύ ρομαντικά, ουτοπικά και εξωπραγματικά. Δεν είναι, όμως, έτσι, διότι αυτά τα λόγια ενσαρκώνονται στην οσία Μαρία την Αιγυπτία. Μια πρώην πόρνη. Πού ήξερε την «τέχνη» να γοητεύει τον εραστή; Πρώτα κατάφερνε και έριχνε αυτούς και μετά μπόρεσε να «ρίξει» τον Χριστό. Πώς το κατάφερε αυτό; Είχε πάθος στη ζωή της, κάτι που λείπει απ’ τις μέρες μας. Δεν είναι κακό το πάθος. Η διαστροφή του πάθους είναι το πρόβλημα. Άνθρωπος χωρίς πάθος δεν είναι άνθρωπος.
Εφόσον έχουμε την «πνοή» του Θεού, έχουμε άπειρο πάθος για τον Άπειρο. Είμαστε ανήσυχοι και αχόρταγοι. Αυτό το πάθος ή το καταλαγιάζουμε μέσα μας, «νεκρώνοντας» την ύπαρξή μας με το εκκλησιαστικό ή κοσμικό σύστημα, είτε το «ενεργοποιούμε» προς την αμαρτία ή προς το Θεό. Η οσία Μαρία η Αιγυπτία ήταν απόλυτη σε όλα. Με τον απόλυτο τρόπο που αμάρτανε, με την ίδια ορμή στράφηκε στον Χριστό. Επομένως, είναι υπόθεση διάθεσης ψυχής. Να καταλάβουμε την αποτυχία και να στραφούμε σ’ Αυτόν που είναι η επιτυχία.
Το θέμα, ως επί το πλείστον, είναι να αποφασίσουμε το εξής: Ή να «κλειστούμε» στον εαυτό μας ή να καταθέσουμε τα πάντα στον Χριστό και ν’ «ανοίξουμε» την καρδιά μας σε Αυτόν. Τότε, Αυτός θα μας δώσει ένα άλλο ήθος και μια άλλη στάση ζωής, που ακούει στο λόγο: «Εάν θέλετε να είστε φίλοι μου, να με μιμηθείτε. Αυτός που θέλει να είναι πρώτος, να είναι δούλος και υπηρέτης όλων». Στην αντίπερα όχθη, θα «τρωγόμαστε» ποιος είναι ο πρώτος και ο δεύτερος, ποιος είναι ο καλύτερος και ο χειρότερος, ο δικαιωμένος και ο αδικημένος, θα τρελαινόμαστε στους λογισμούς και τέλος το πράγμα.
Όλη η ιστορία είναι άλλη: Αν είμαστε ολοκληρωτικά στραμμένοι στον Χριστό, τότε, δεν έχουμε διάθεση φιλονικίας, γιατί η φιλονικία προκύπτει απ’ τη μειονεξία μας που προσπαθούμε να καταξιωθούμε έναντι των άλλων. Η πραγματική δικαίωση υπάρχει εντός της καρδιάς μας. Το σημαντικό είναι να συνειδητοποιήσουμε τι βιώνει η καρδιά μας, ποιος είναι ο θησαυρός της, ποιο λόγο και ποιο πρόσωπο κυριαρχεί μέσα μας.
Όταν έχουμε αυτή τη δικαίωση, δεν μας νοιάζει ν’ αποδείξουμε ότι έχουμε δίκιο και να τρελαινόμαστε. Έχουμε, πλέον, μια άλλη κατάσταση: Θέλουμε να γίνουμε η ανάπαυση του καθενός αφού μας ανάπαυσε και εμάς ο Θεός και δίνουμε απ’ την ανάπαυση του Θεού και στους άλλους.
