του Καθηγητή Γιάννη Σουβατζή*
Στις μοντέρνες κοινωνίες και στα δημοκρατικά πολιτεύματα κάθε όψιμη πολιτική συμπεριφορά, πρόθεση ή πράξη γίνεται αντικείμενο κριτικής, θέμα ανταλλαγής απόψεων, αντικείμενο εύκολης ερμηνείας και σημείο χλιαρής ή έντονης διαμάχης στο ραδιόφωνο, την τηλεόραση και γενικώς σε όλα τα media.
Οι πολιτικές αναγγελίες σε συνδυασμό με την σωρεία των συζητήσεων που ακολουθούν, δημιουργούν αντεγκλήσεις, αντιπαλότητα, διχογνωμία, διαμάχη και πολιτικό αναβρασμό χωρίς την ύπαρξη ενός πραγματικού γεγονότος ή μιας τετελεσμένης κατάστασης, αφού απλώς διατυπώνεται μια απλή πρόθεση από την εκάστοτε πολιτική πλευρά.
Επιβαλλόμενη επιρροή
Οι καταστάσεις αυτές δεν ωφελούν κανέναν και ειδικά τον απλό πολίτη / ψηφοφόρο που μένει απλά άφωνος, αμέτοχος θεατής, τρωτός στην πολυφωνία και τα επιχειρήματα των συζητητών, επιχειρηματολόγων και δημοσκόπων.
Αυτές οι πλευρές προωθούν τις θέσεις τους αμέσως με την εκδήλωση ενός πολιτικού γεγονότος ή κάποιας πολιτικής πρόθεσης και ενεργοποιούν τις επικείμενες πολιτικές αναλύσεις.
Ο πολίτης ψηφοφόρος σαφώς επηρεασμένος από τα ακούσματα και τις τοποθετήσεις των πολιτικών συζητητών και επιχειρηματολόγων δεν προλαβαίνει να σχηματίσει την δική του γνώμη, αλλά προκαταλαμβάνεται από τις υποκειμενικές απόψεις και τις μαρτυρίες των σχεδόν άνευ ουσίας τις περισσότερες φορές τοποθετήσεών τους.
Στην ουσία οι τηλεοπτικοί συζητητές, επιχειρηματολόγοι και δημοσκόποι δεν δίνουν την ευκαιρία στους πολίτες να σκεφθούν, να αναλύσουν, να χωνέψουν και να αποφασίσουν ανεπηρέαστοι την κάθε πολιτική αναδυόμενη πρόθεση ή πολιτική πράξη που εκδηλώνεται και εκφράζεται αφού αυτοί οι ίδιοι βομβαρδίζουν τους πολίτες ανηλεώς με την υποκειμενική τους σκέψη.
Υποκειμενισμός & δημοσκοπική αστοχία
Οι πολίτες ασταμάτητα βομβαρδίζονται, και χωρίς την δική τους θέληση, τους επιβάλλεται ασυναίσθητα η γνώμη των τηλεοπτικών επιχειρηματολόγων, ραδιοφωνικών συζητητών και των δημοσκόπων για την κάθε πολιτική πράξη, πρόθεση και ενέργεια. Φυσικά θα μπορούσαν οι πολίτες ακροατές να κλείσουν τα αυτιά τους στις υποκειμενικές γνώμες αλλά κάτι τέτοιο δεν ακολουθείται από την πλειοψηφία των πολιτών / ψηφοφόρων για πολλούς και διάφορους λόγους.
Φυσικά στην γένεση του άμετρου αυτού επιχειρηματολογικού υποκειμενισμού, οι πολιτικοί είναι οι κύριοι υπεύθυνοι, διότι οι κατά συνθήκη επιχειρηματολόγοι είναι οι πρώτοι αποδέκτες των πολιτικών συμβάντων και εξαγγελιών, οι οποίοι πλεονεκτούν στην επικοινωνία, ερμηνεία και κριτική των πολιτικών δρώμενων. Κατόπιν οι δημοσκόποι σε μεταγενέστερο χρόνο διατυπώνουν ποσοτικά και διαγραμματικά την γνώμη των πολιτών με μια σωρεία φιλόδοξων αλλά και εξωπραγματικών ερωτήσεων για να λάβουν αστοιχείωτες και άχρηστες χωρίς νόημα απαντήσεις, που δεν βοηθούν στην εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων.
Το προνόμιο
Αναμφίβολα η γένεση της κάθε πολιτικής πρόθεσης και πράξης αποτελεί προνομιακό αντικείμενο κριτικής των καλεσμένων τηλεοπτικών και δημοσιογραφικών συζητητών και δευτερευόντως της δημοσκοπικής αποτύπωσης, που γνωστοποιεί πιθανές ερμηνείες βάσει της γνώμης των πολιτών με την χρήση των δημοσκοπικών ερευνών.
Δυστυχώς ούτε οι συζητήσεις των υποκειμενικών ερμηνειών, αλλά ούτε οι δημοσκοπήσεις με την χρήση ευτελών ερωτήσεων μπορεί να προλέξουν με βεβαιότητα την πιστοποίηση, απόρριψη ή τις συνέπειες μιας πολιτικής εξαγγελίας. Το μόνο που επιτυγχάνουν είναι πυροδότηση της πολιτικής αντιπαλότητας εντός του σώματος των ψηφοφόρων. Παραδείγματος χάριν μέρος της τελευταίας δημοσκόπησης που προτίθεται να διερευνήσει «Μητσοτάκης ή το Χάος» προκαλεί ερωτηματικά για τον σκοπό της ερώτησης, τον συλλογισμό της επιλογής μιας τέτοιας ερώτησης, και την χρησιμότητα μιας τέτοιας ερώτησης με τα αναμενόμενα αποτελέσματα προς εξαγωγή χρήσιμων πολιτικών συμπερασμάτων.
Κάθε φορά που εκφράζεται ένα πολιτικό μήνυμα ή εκδηλώνεται μια πολιτική πρόθεση, οι συνεχείς επιχειρηματολογικές συζητήσεις δημιουργούν πάγια πολιτικά θέματα χωρίς αυτά να αποτελούν πραγματικά γεγονότα.
Η τηλεοπτική ή η ραδιοφωνική βιασύνη να προβάλλουν τις απόψεις της ανεξέλεγκτης επιλογής ορισμένων συζητητών ίσως αποτελεί μέρος του επαγγελματικού μιντιακού (media) μηχανισμού στα πλαίσια της ενημέρωσης, δικαιολογώντας τις επιχειρηματολογικές επίμονες συζητήσεις και αναλύσεις που πάντοτε συνοδεύονται και υποστηρίζονται από τους δημοσκοπικούς κύκλoυς κάτω από την ερμηνευτική υποκειμενικότητα της δημοσκοπικής ελαφρότητας.
Οι συζητητές, επιχειρηματολογικοί και δημοσκοπικοί πειραματισμοί εμφανίζονται, διατυπώνονται, συζητιούνται, ανακατασκευάζονται και ερμηνεύονται ποικιλοτρόπως, σύμφωνα με τις ιδεολογικές τοποθετήσεις και το συμφέρον της κάθε πλευράς. Κάτω από αυτό το πλαίσιο οι αναλύσεις μεταλλάσσονται και υπηρετούν τις εκάστοτε πολιτικές παραταξιακές γραμμές και αντιλήψεις.
Το δικαίωμα του ορθώς σκέπτεσθαι
Το τρίγωνο της πολιτικής φλυαρίας, ανωριμότητας, και επιχειρηματολογικής υποκειμενικότητας μαζί με την δημοσκοπική ελαφρότητα πρέπει να περιοριστεί. Η επιμονή των ατέρμονων επιχειρηματολογικών συζητήσεων διαμορφώνει ένα πολιτικά βεβαρημένο πολιτικό περιβάλλον με ανήμπορους ψηφοφόρους να σχηματίσουν την δική τους αποκλειστικά γνώμη για την κάθε αναδυόμενη πολιτική εξαγγελία η πρόθεση.
Ας αφήσουμε τον πολίτη και ψηφοφόρο να κρίνει τις πολιτικές εξελίξεις μόνος του και ας περιορίσουμε τον υπέρμετρο επιχειρηματολογικό παρεμβατισμό και υποκειμενισμό.
*Δρ. Γιάννης Σουβατζής
Dr. JeanSuvatjis
Professor
Brand Marketing & Corporate Identity Expert
PhD in Brand Marketing & Corporate Identity
MBA in Operations Management
MSc. in Marketing
M.A. in Management
Β. Α. Economics / Finance
