Στο “Ελ Ντοράντο” του κόλπου Καλλονής, το αλιευτικό εργαλείο λαγκάμνα, αυτό το τεράστιο αλέτρι που οργώνει παρασέρνοντας ό,τι βρει στο πέρασμά του από τον πυθμένα του κόλπου αποτελούσε χρόνια τώρα εργαλείο άντλησης μεγάλων εισοδημάτων για τους ψαράδες της ευρύτερης περιοχής. Ουσιαστικά η λαγκάμνα έβαλε και τους αλιείς στο «παιχνίδι» της οστρακαλιείας σε εντατικό επίπεδο, καθώς μέχρι τότε μόνο οι οστρακαλιείς (δηλαδή οι δύτες που κατέβαιναν από αλιευτικά σκάφη και μάζευαν ένα-ένα τα όστρακα) ήταν οι μόνοι που διαχειρίζονταν πλούτο.
Η λαγκάμνα έφερε νέα δεδομένα εντατικοποίησης της αλιείας των οστράκων και μπορεί μ’ αυτό το εργαλείο να έγιναν περιουσίες, ωστόσο δεν έπαψε ποτέ να υπάρχει μια μερίδα οστρακαλιέων που τάσσονταν κατά του συγκεκριμένου εργαλείου, δημοσιεύοντας, όπως έγινε πρώτα από τα Νέα της Λέσβου, οπτικό υλικό από τις συνέπειες της χρήσης του στον πυθμένα. Μια μεγάλη τσουγκράνα που τη σέρνει το αλιευτικό σκάφος στον πυθμένα και έχοντας ένα δίχτυ γεμίζει με ό,τι ξεσηκώνει. Αυτός είναι και ο λόγος που – μέσω διάφορων φορέων – οι ίδιοι οι οστρακαλιείς, που αντιδρούν, έχουν ζητήσει από τα συναρμόδια Υπουργεία την κατάργηση της λαγκάμνας, φτάνοντας μέχρι και τα ευρωπαϊκά όργανα και όπως φαίνεται αυτό επιτυγχάνεται. Μάλιστα οι συνέπειες του αλιευτικού εργαλείου τέθηκαν πρόσφατα με παρέμβαση της Νέας Αριστεράς τροφοδοτώντας εξελίξεις.
Συγκεκριμένα φαίνεται πως έχει σημάνει η αρχή του τέλους για τη χρήση της λαγκάμνας για την αλιεία των οστράκων, καθώς η χρήση της δεν προβλέπεται στην Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (ΕΠΜ), αναφορικά με τις προστατευόμενες περιοχές Natura 2000, των Περιφερειακών Ενοτήτων Λέσβου, Σάμου, Λήμνου, Ικαρίας και Χίου, την οποία έχει θέσει σε διαβούλευση από τις 5 Δεκεμβρίου, με διάρκεια έως τις 15 Ιανουαρίου 2025, το Υπουργείο Περιβάλλοντος. Στο πλαίσιο της διαβούλευσης αναμένεται να γίνει παρουσίαση του σχεδίου την ερχόμενη Δευτέρα, στις 11:00 το πρωί, σε ημερίδα στο αμφιθέατρο του Επιμελητηρίου Λέσβου από τους μελετητές, με ευθύνη του Υπουργείου Περιβάλλοντος.
Η Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (ΕΠΜ), που αφορά στις προστατευόμενες περιοχές «Natura 2000», της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, η οποία διενεργείται από τους μελετητές των ΕΠΜ (Περιοχές Natura των Περιφερειακών Ενοτήτων Λέσβου, Σάμου, Λήμνου, Ικαρίας και Χίου) φιλοξενείται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος https://ypen.gov.gr/diavouleusi, ενώ μετά τη διαβούλευση αναμένεται να ακολουθήσει η εκπόνηση των σχεδίων Προεδρικών Διαταγμάτων και των Υπουργικών Αποφάσεων για τα σχέδια διαχείρισης.
Η συγκεκριμένη μελέτη δεν είναι παρά ο οδικός χάρτης που θα καθορίζει δραστηριότητες που θα είναι ανεκτές σε περιοχές που είναι ενταγμένες στο δίκτυο Νatura 2000, μεταξύ των οποίων και ο κόλπος Καλλονής. Ουσιαστικά αν διαβάσει κανείς τη μελέτη προβλέπονται ήπιες δραστηριότητες, πράγμα που σημαίνει ότι η εντατικοποίηση, όπως εν προκειμένω της αλιείας με τη χρήση της λαγκάμνας, έχει μείνει εκτός των σχεδιασμών. Ωστόσο πρόκειται για σχέδιο που βρίσκεται ακόμα σε διαβούλευση, που σημαίνει ότι πολλά μπορούν να αλλάξουν ή να βελτιωθούν, αν και κύκλοι του Υπουργείου Περιβάλλοντος σε σχετική ερώτησή μας εξέφραζαν χθες την αμφιβολία τους για το κατά πόσο μπορεί να επανέλθει η χρήση της λαγκάμνος εντός οικοσυστημάτων που είναι ενταγμένα στο δίκτυο Νatura 2000, κάνοντας εμφανή μάλιστα την απορία τους πώς η χρήση του συγκεκριμένου εργαλείου στον κόλπο Καλλονής διέφευγε της αντίληψης του εν λόγω Υπουργείου!
Η Νέα Αριστερά
Ήδη για το θέμα έχει κάνει από το προηγούμενο διάστημα παρέμβαση η Νέα Αριστερά προς τους Υπουργούς Περιβάλλοντος και Αγροτικής Ανάπτυξης ζητώντας να απαγορευτεί άμεσα η χρήση της λαγκάμνας στον κόλπο της Καλλονής, που είναι ενταγμένος στο δίκτυο Νatura 2000.
Η Νέα Αριστερά κάνει λόγο για τεράστια, μη αναστρέψιμη οικολογική καταστροφή με την οποία απειλείται ο κόλπος της Καλλονής, ένας οικότοπος με μεγάλη και σπάνια βιοποικιλότητα ενταγμένη στο δίκτυο Natura 2000, λόγω της υπεραλίευσης μυδιών και άλλων οστράκων με παράνομο τρόπο (χρήση συρόμενου εργαλείου «δράγα/αργαλειός/λαγκάμνα») σύμφωνα με καταγγελίες και δημοσιεύματα στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο.
«Για την αλίευση κυρίως του συγκεκριμένου είδους μυδιών (χάβαρα), περίπου 110.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα του κόλπου της Καλλονής ουσιαστικά οργώνονται κάθε χρόνο από Νοέμβρη έως Μάρτη από σκάφη που χρησιμοποιούν συρόμενο αλιευτικό μεταλλικό εργαλείο, το λεγόμενο «αργαλειό»», τονίζει η Νέα Αριστερά. Και συνεχίζει: «Το εργαλείο αυτό αποτελείται από ένα τριγωνικό σίδερο με διχτυωτό σάκο στη βάση του, το οποίο σέρνεται στο βυθό από μία βάση με οδόντωση. Η αλιευτική του χρήση έχει ως αποτέλεσμα στο πέρασμά του την καταστροφή του βυθού του κόλπου της Καλλονής (την χλωρίδα, την πανίδα του, καθώς και τους ιδιαίτερους ασβεστοφυτικούς σχηματισμούς του και όλα τα κοραλλιογενή ενδιαιτήματά του, όπως κοραλλιογενή ροδοφύκη, καπαλιές, ατραγάνες – Υβώματα, φανερόγαμα και επίσης τις φωλιές και τα αυγά των ψαριών, οι Λειμώνες Ποσειδωνίας κ.ά.). Δηλαδή με τη χρήση του επέρχεται πλήρης καταστροφή του συνόλου των έμβιων οργανισμών που ζουν στον κόλπο και σημαντική και μη αναστρέψιμη υποβάθμιση του οικοσυστήματός του, καθώς και ακύρωση κάθε δυνατότητας αναγέννησής του».
Η Νέα Αριστερά προχωράει ένα βήμα πιο μπροστά σημειώνοντας ότι το συγκεκριμένο αλιευτικό εργαλείο χρησιμοποιείται επί δεκαετίες (παράνομα και καταχρηστικά από τότε που ο κόλπος αυτός εντάχθηκε στο δίκτυο Νatura 2000) για την αλίευση οστράκων στον κόλπο της Καλλονής, όμως παλαιότερα η αλίευση γινόταν υποχρεωτικά με το σκάφος αγκυροβολημένο σε ένα σημείο και η όποια καταστροφή ήταν περιορισμένη στα 50 με 100 μέτρα περιμετρικά του σκάφους. Σήμερα, τα αλιευτικά σκάφη έχουν γίνει ανεμότρατες με πολύ μεγαλύτερη ιπποδύναμη και μπορούν να σέρνουν το μεταλλικό οδοντωτό εργαλείο για πολλά χιλιόμετρα δημιουργώντας πολύ μεγαλύτερη καταστροφή στο βυθό του κόλπου, εξαφανίζοντας κάθε μορφή ζωής σε μεγάλες εκτάσεις. Προσθέτει ακόμα ότι τα τελευταία χρόνια η υπεραλίευση αυτή με το συγκεκριμένο εργαλείο έχει οδηγήσει σε τραγική μείωση του πληθυσμού των ψαριών στον κόλπο της Καλλονής (με κυριότερο την περίφημη σαρδέλα της) και η αλίευσή τους έχει μειωθεί δραματικά με σοβαρές επιπτώσεις για την αγροτική οικονομία της περιοχής και τους παραδοσιακούς αλιείς.
Συγχρόνως, η αλίευση με το συγκεκριμένο εργαλείο απειλεί προστατευόμενα είδη που υποστηρίζονται από το οικοσύστημα της περιοχής, όπως η μεσογειακή φώκια, η θαλάσσια χελώνα caretta – carreta και υδρόβια πτηνά αλλά και απειλούμενα με εξαφάνιση είδη (όπως το δίθυρο πίνα), καθώς και εκτάσεις θαλάσσιας βλάστησης, Λειμώνες Ποσειδωνίας και ασβεστοφυτικούς βυθούς με κοραλλιογενείς υφάλους μεγάλης οικολογικής αξίας.
Η Νέα Αριστερά, τέλος, επισημαίνει ότι μέχρι τώρα αναφέρεται ως άλλοθι το γεγονός ότι δεν υπάρχει ένα πλαίσιο που να καθορίζει τις δραστηριότητες αυτές, ζητώντας από τους Υπουργούς να πάρουν πρωτοβουλίες ώστε να σταματήσει άμεσα η χρήση του εργαλείου.
