Του Αριστείδη Καλάργαλη
Ένα σημαντικό θέμα – μερικές φορές μετατρέπεται σε πρόβλημα – είναι η στέγαση. Κάθε τόσο για διάφορους λόγους αναζητούμε στέγη, ως φοιτητές, ως νέα ζευγάρια, λόγω μετακόμισης, για εξοχικό κ.ά.. Το ίδιο θέμα υπάρχει και σε κάθε είδους και μορφής οργανισμούς και υπηρεσίες. Στον χώρο της εκπαίδευσης, όσο κι αν βελτιώθηκαν οι συνθήκες, το πρόβλημα συνεχίζει να υπάρχει. Δεν έχουμε δυο βάρδιες λειτουργίας των σχολείων – πρωί-απόγευμα – μειώθηκε και μειώνεται ο αριθμός των μαθητών, δημιουργήθηκαν νέες ανάγκες στα σχολεία, καταργήθηκε ο Οργανισμός Σχολικών Κτηρίων (ΟΣΚ). Διαπίστωση είναι ότι δεν υπάρχει επαρκής σχεδιασμός και προγραμματισμός αντιμετώπισης της στέγασης των σχολείων.
Το 2015, τις πρώτες μέρες που ανέλαβα περιφερειακός διευθυντής εκπαίδευσης στην περιοχή μας ζήτησα από τις έξι Διευθύνσεις Εκπαίδευσης να αναφέρουν πόσα και ποια σχολεία ή άλλες υπηρεσίες εκπαίδευσης στεγάζονταν σε νοικιασμένα κτήρια και τι ποσά δίνονταν για ενοίκιο. Στα περισσότερα νοικιασμένα κτήρια στεγαζόταν νηπιαγωγεία. Με μεγάλη έκπληξη διαπίστωσα ότι το νηπιαγωγείο της Άγρας στεγαζόταν σε νοικιασμένο κτήριο. Πώς γίνεται ένα σχολείο χωριού να μην έχει δικό του κτήριο ώστε να το στεγάσει; Κοινότητα, σύλλογοι, φορείς, ομογενείς, παράγοντες δεν έκαναν κάτι (ή έκαναν χωρίς αποτέλεσμα) ώστε να βρεθεί ιδιόκτητη στέγη; Η στέγαση των σχολείων είναι αρμοδιότητα των δήμων.
Τις ίδιες μέρες (με καθυστέρηση ενός χρόνου) ξεκίνησε το νέο πρόγραμμα ΕΣΠΑ 2014 – 2020. Για πρώτη φορά είχε εμπλοκή και η εκπαίδευση, μέσω του περιφερειακού διευθυντή. Πέρα από τις προτάσεις θα ιεραρχούσε τις προτάσεις στέγασης σχολείων που θα υπέβαλλαν οι Δήμοι της Περιφέρειας. Γιατί, ως γνωστόν, πέρα από την πραγματικότητα υπάρχει κι ο ανταγωνισμός και τα μαλώματα μεταξύ των δήμων μιας περιοχής. Έτσι συντάχτηκαν οι ιεραρχημένοι Πίνακες των σχολείων – για ανέγερση και επέκταση. Οι προϋποθέσεις συγκεκριμένες, αυστηρές, τεκμηριωμένες. Μεγάλη ήταν η υποστήριξη και βοήθεια της Διαχειριστικής Αρχής ΕΣΠΑ Βορείου Αιγαίου (με τον ακούραστο προϊστάμενο κ. Γιώργο Πλακωτάρη) και της αντίστοιχης υπηρεσίας του υπουργείου Παιδείας. Οι Δήμοι δεν ήταν αρκετά έτοιμοι, δεν υπήρχαν μελέτες, σχέδια, προγραμματισμός (παράδειγμα το Μουσικό Σχολείο Μυτιλήνης). Στη Λήμνο και την Ικαρία ούτε μία μελέτη.
Τα περισσότερα σχολεία δεν είχαν τίτλους, σχέδια, άδειες οικοδόμησης, δηλαδή νομιμοποίηση των κτηρίων. Τι έλειπε από το καθένα, σε όλο το Β. Αιγαίο, το είχε καταγράψει η Διαχειριστική Αρχή και ήταν ενήμεροι οι δήμοι. Περίμεναν και πίστευαν ότι με απλό αίτημα “στέγαση του Τάδε σχολείου” θα εντασσόταν ο δήμος τους στο ΕΣΠΑ, και με την παλιά τακτική της βουλευτικής παράστασης κάτι θα γινόταν. Όμως τα ευρωπαϊκά προγράμματα έγιναν πάρα πολύ απαιτητικά. Πραγματοποιήθηκαν δυο τροποποιήσεις των Πινάκων για να ενταχθούν σχολεία Δήμων (λόγω αδράνειας των αντίστοιχων δήμων), αλλά οι δήμοι δεν έκαναν τίποτα και δεν εντάχτηκε κανένα σχολείο τους στο ΕΣΠΑ. Κάπως έτσι χάνονται τα χρήματα των προγραμμάτων.
Για τον τότε Δήμο Λέσβου περιλήφθηκαν στις ιεραρχημένες προτάσεις, μετά από συγκριτική αξιολόγηση, τα εξής: Δημοτικά σχολεία και Νηπιαγωγεία: Άγρας, Ταξιαρχών, Παναγιούδας, Αρίσβης – Καλλονής, 6ο Μυτιλήνης, Θερμής, Παναγιούδας, Πέτρας, Περάματος, Σκοπέλου, 2ο Πλωμαρίου. Συνολικά περιλήφθηκαν στην πρόταση γύρω στα 40 σχολεία στο Βόρειο Αιγαίο. Δυστυχώς οι Δήμοι δεν ήταν έτοιμοι και έμειναν οι προτάσεις. Παράδειγμα το Μουσικό σχολείο Μυτιλήνης και το Γυμνάσιο Μύρινας. Το Μουσικό παραμένει χωρίς δικό του κτήριο, το Γυμνάσιο Μύρινας είναι κλειστό από το 2012, μετά τις ζημιές που προξένησε τότε ο σεισμός.
Πέρασαν τα χρόνια, έγιναν αλλαγές στις μελέτες, διορθώθηκαν παραλείψεις, υπήρξαν καθυστερήσεις, παραδόθηκαν τα κτήρια των σχολείων κι έγιναν τα εγκαίνια σε κάποια. Όπως τα νηπιαγωγεία Άγρας και Ταξιαρχών, το 6ο Δημοτικό Μυτιλήνης, το νηπιαγωγείο Καλλονής στην Αρίσβη. Παρακολουθήσαμε τα εγκαίνια, στα οποία παραβρέθηκαν εκπρόσωποι φορέων και άλλα δημόσια πρόσωπα. Αρκετοί – πολλοί – απ’ αυτούς δεν συνέβαλλαν στο ελάχιστο για να αναγερθούν αυτά τα σχολεία. Έκοψαν όμως κορδέλες! Από ευγένεια, είθισται, να καλούνται κι όσοι συνέβαλλαν για να υπάρξει το τελικό αποτέλεσμα.
Ας μείνουμε στο θετικό του θέματος, ότι έχουμε νέα σχολεία. Μόνο που τα χρόνια περνάνε και κάποιες ανάγκες συνεχίζουν να υπάρχουν. Όσοι έχουν θέσεις ευθύνης πρέπει να ανασκουμπωθούν, να χάσουν τον ύπνο τους. Αλλιώς θα συνεχίσουμε να μιλάμε για ελλείψεις στη στέγαση των σχολείων.
