Του Γρηγόρη Δουμούζη – Θεολόγου, MSc Θεολογίας, Κοινωνιολόγου
Στο ευαγγέλιο της Κυριακής (Λκ. η΄ 27-39) ο Κύριος θεραπεύει τον δαιμονισμένο στη χώρα των Γαδαρηνών. Μάλιστα, επιτρέπει στα δαιμόνια, μετά από παράκλησή τους και εφόσον απελευθερώθηκε ο άνθρωπος, να εισέλθουν στους χοίρους. Όταν εισήλθαν στους χοίρους, αυτοί έπεσαν απ’ τον γκρεμό και πνίγηκαν. Τότε, οι κάτοικοι της γης των Γαδαρηνών ζήτησαν απ’ τον Κύριο να φύγει από κοντά τους, γιατί τους κατέλαβε φόβος.
Για να δούμε: Ποιος είναι αυτός ο φόβος; Υπάρχει ο φόβος ο «καλός», ο φόβος της «μετάνοιας», ο φόβος της «αίσθησης πως ό,τι μας δίνει ο Θεός δεν το αξίζουμε και νιώθουμε συντετριμμένοι». Ο άνθρωπος ο ταπεινός, όταν λαμβάνει δωρεές απ’ το Θεό, ταράσσεται και λέει: «Μα σ’ εμένα; Δεν το αξίζω». Δηλαδή, θεωρεί τη δωρεά του Θεού ένα εκπληκτικό γεγονός που δεν ήταν άξιος να το λάβει. Αυτή η συναίσθηση της αναξιότητας «γεννά» τον «καλό φόβο».
Υπάρχει, όμως, κι ο άλλος φόβος. Αυτόν που είχαν οι κάτοικοι της περιοχής των Γαδαρηνών: Ο φόβος της «ενοχής». Ενώ θα μπορούσαν μ’ αυτό το θαυμαστό γεγονός του Χριστού να Τον προσκυνήσουν, να Τον φιλοξενήσουν και ν’ αλλάξει η ζωή τους, μιας και μέσα απ’ αυτή την πράξη ο Χριστός αποκάλυψε τη θεότητά Του και τη χάρη Του, αντιθέτως, αυτή η ενέργεια τους τρόμαξε γιατί το φως του Χριστού θ’ αποκάλυπτε τα «σκοτεινά τους έργα» απ’ τα οποία δεν ήθελαν να απομακρυνθούν.
Δεν μας συμβαίνει αυτό; Νομίζουμε πολλές φορές ότι ο Θεός θα μας στερήσει αυτό που επιθυμούμε, με αποτέλεσμα να τρομάζουμε, να αγχωνόμαστε και να μην Τον εμπιστευόμαστε. Υπάρχει, λοιπόν, και αυτός ο φόβος που είναι αναμεμειγμένος με την ενοχή. Λέω: «Δεν θέλω ν’ αλλάξω ζωή, δεν θέλω να φύγω απ’ τα σκοτάδια μου. Ήρθε τώρα Αυτός με το Φως Του να μας βάλει σε μπελάδες. Καλά είμαστε που ακολουθούμε τα θελήματά μας και που βόσκουμε τους χοίρους μας (οι Πατέρες τονίζουν πως οι χοίροι της περικοπής συμβολίζουν τα «πάθη»). Τι ήρθε τώρα Αυτός να μας χαλάσει τη βόλεψή μας;».
Αυτός ο φόβος των κατοίκων ήταν που τους έκανε να θελήσουν να φύγει από κοντά τους ο Χριστός. Έτσι, ο Κύριος μέσα απ’ τον «πλούτο» της αγάπης Του και της ελευθερίας Του, μιας και δεν υπάρχει αγάπη χωρίς ελευθερία, φεύγει. Όμως, τους αφήνει ένα «ενθύμιο» στη ζωή τους. Τι ενθύμιο; Τον θεραπευμένο άνθρωπο. Ο Χριστός του είπε να πάει στη χώρα του ν’ αναγγείλει και να κηρύξει τα θαυμαστά που του έκανε ο Ίδιος.
Το Θεό, χωρίς αμφιβολία, συχνά, Τον διώχνουμε και εμείς απ’ τη ζωή μας. Εκείνος απομακρύνεται γιατί δεν μας στερεί την ελευθερία και σέβεται τις επιλογές μας. Όμως, όπως κάνει στο ευαγγέλιο, μας αφήνει πάντα κάτι, ώστε να συνειδητοποιήσουμε το πρόβλημά μας και να επανέλθουμε. Όλη η ζωή μας τι είναι; Είναι ευκαιρίες που βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την αλήθεια και τον Χριστό. Αν θα Τον αποδεχτούμε ή όχι. Δεν μας εκβιάζει ο Κύριος. Είναι αλήθεια πως εμείς οι άνθρωποι, καμιά φορά, όταν έχουμε κάτι, το καταστρέφουμε για να το ψάχνουμε αιώνια. Λέει ένας Γάλλος θεολόγος: «Στην Ορθόδοξη Εκκλησία υπάρχει αυτή η παράδοξη ελευθερία: Πιστεύω και ταυτόχρονα αμφιβάλλω. Βάζω, δηλαδή, ένα «γιατί»».
Οι συγκρούσεις που έχουμε μέσα μας προέρχονται απ’ το ότι δεν αποφασίσαμε οριστικά να στραφούμε στον Χριστό. Όσο τα πράγματα είναι σε μια μετριότητα και δεν μας ενοχλεί κάτι, είμαστε του Θεού. Όταν έρθει κάτι με το οποίο θα κριθούμε ενώπιον της αλήθειας, τότε, έρχεται η ταραχή και το πρόβλημα. Μάλιστα, συνήθως, μας βολεύει να μην διεισδύουμε στην πραγματικότητά μας. Ζούμε επιδερμικά, στην επιφάνεια και στην εικόνα. Δε θέλουμε ν’ ασχοληθούμε πραγματικά με τον εαυτό μας και να δούμε ποιοι είμαστε και πού είναι στραμμένη η ελευθερία μας. Θέλουμε να βρίσκονται σ’ ένα θολό τοπίο τα πράγματα.
Δεν είναι τυχαίο πως, γι’ αυτό το λόγο, μας βολεύει μια θρησκευτικότητα θολή, ένας ηθικός τρόπος ζωής στα μέτρα μας, αλλά την στιγμή εκείνη που είναι οριακή και οφείλουμε ν’ αποφασίσουμε πού θα πάμε, την αποφεύγουμε. Είναι αυτό που έλεγε ο γέροντας Αιμιλιανός ο Σιμωνοπετρίτης: «Με το Θεό παίζουμε ένα διαρκές, αέναο και ατελεύτητο κρυφτούλι». Θέλουμε να ξεμπερδεύουμε απ’ το Θεό, λέγοντάς Του: «Καλά έκανες, αλλά φύγε τώρα. Άσε μας στην ησυχία μας». Αυτό είναι το όλο πρόβλημά μας. Δεν είναι η σκληροκαρδία μας απλά. Η σκληροκαρδία μας είναι αποτέλεσμα ότι δεν θέλουμε να δούμε τίμια τον εαυτό μας, ποια είναι η πραγματικότητά μας, να την παραδεχτούμε και ν’ ασχοληθούμε μαζί της.
Γι’ αυτό το λόγο, είμαστε περίεργοι οι άνθρωποι. Με ποια έννοια; Υπάρχουν στιγμές που λέμε φιλοσοφικά και πνευματικά πράγματα του τύπου «εμείς είμαστε του Θεού», αλλά όταν φτάσει η κρίσιμη στιγμή να πούμε ένα «ναι» ή ένα «όχι» που θα μας βγάλει απ’ τη βόλεψη, εκεί αντιδρούμε. Δεν ανεχόμαστε αυτά τα πράγματα. Είναι πολύ βολικό για μας να μην έχουμε επαφή με τον εαυτό μας. Είναι πάρα πολύ βολικό να μην ξέρουμε ποιοι είμαστε. Όμως, υπάρχουν στιγμές που ξεβολευόμαστε. Έρχεται ένας πειρασμός ή μια δοκιμασία ή ένας πόνος και γκρεμίζεται αυτός ο «ψεύτικος θεός» που είχαμε χτίσει.Εκείνη την στιγμή πρέπει να αποφασίσουμε προς τα πού θα στραφούμε.
Επομένως, το μεγάλο μας πρόβλημα είναι ο εγωισμός μας. Θέλουμε εμείς να γίνουμε «θεοί», εμείς να ρυθμίσουμε τα πάντα, να ορίζουμε ακόμη και το Θεό, να κρίνουμε τα πάντα και δεν «αφηνόμαστε». Είναι πολύ συγκλονιστικό αυτό το γεγονός του θαύματος του δαιμονισμένου στη χώρα των Γαδαρηνών. Ο δαιμονισμένος θεραπεύτηκε. Δυστυχώς, όμως, τα δαιμόνια απ’ τη χώρα αυτή δεν έφυγαν, γιατί οι κάτοικοι απαίτησαν να φύγει Αυτός ο ενοχλητικός που έκανε το θαύμα, προτιμώντας την άγνοιά τους.
Σήμερα λέμε πολλές φορές: «Θέλω να μάθω την αλήθεια». Είμαστε σίγουροι; Δεν είναι υπερβολή να πούμε πως, πιθανότατα, προτιμούμε την άγνοιά μας, μιας και είναι ευθύνη να γνωρίζουμε την αλήθεια, είναι ευθύνη μέσα απ’ την αλήθεια να γνωρίσουμε τον ίδιο μας τον εαυτό.
