Γρηγόρης Δουμούζης
Θεολόγος, MSc Θεολογίας,
Φοιτητής Κοινωνιολογίας Παν. Αιγαίου
Στο αποστολικό ανάγνωσμα της Κυριακής (Β΄ Κορ. δ΄ 6-15) ο απόστολος Παύλος περιγράφει διάφορα θαυμαστά πράγματα που μπορεί να πετύχει ο άνθρωπος όταν πιστεύει στο πρόσωπο του Χριστού. Μας παραθέτει μια σειρά από αντιθέσεις: «Μας πιέζουν, αλλά δε στενοχωριόμαστε. Βρισκόμαστε σε αδιέξοδο, αλλά δεν απελπιζόμαστε. Μας καταδιώκουν, αλλά δεν είμαστε εγκαταλελειμμένοι. Μας ρίχνουν κάτω, αλλά δεν χάνουμε».
Αυτές οι αντιθέσεις μπορούμε να πούμε πως αποτελούν τη θεμελιώδη διαφορά ανάμεσα στη «ζωή» και στο «θάνατο». Ολόκληρο το ανάγνωσμα προς το τέλος καταλήγει σ’ ένα και μόνο πράγμα: Την «πίστη». Αν κάποιος βιαστεί να βγάλει ένα συμπέρασμα, θα πει: «Άρα, μόνο η πίστη αρκεί για να μπορέσω να σωθώ». Τα πράγματα, όμως, δεν είναι τόσο απλά.
Η σχέση μας με το Θεό δεν είναι φιλοσοφική, αλλά είναι προσωπική σχέση μαζί Του. Σ’ αυτή τη σχέση είναι προσκεκλημένοι όλοι οι άνθρωποι. Πώς γινόμαστε δεκτικοί αυτής της σχέσης; Με την πίστη. Ο Χριστός δίνει την αγάπη του σε όλους, αλλά χρειάζεται και η κατάθεση της δικής μας ελευθερίας. Όχι μόνο το μυαλό μας, αλλά όλη μας η ύπαρξη ν’ αποφασίσει να στραφεί στον Κύριο.
Θα ρωτήσει κάποιος: «Τι είναι πίστη;». Κατ’ αρχάς, η πίστη είναι «δώρο» του Θεού. Εφόσον είναι «δώρο» του Θεού, εμείς τι ευθύνη φέρουμε; Δεν κάνουμε τίποτα; Απαιτείται από εμάς η συναίσθηση της κατάστασής μας, η διάθεση να πιστέψουμε και να παραδεχτούμε ότι δεν είναι γεμάτη η ζωή μας χωρίς τον Χριστό. Έτσι, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις να δεχτούμε το «δώρο» της πίστης. Αυτό το «δώρο» οδηγεί στη θεραπεία. Δηλαδή, ο άνθρωπος οδηγείται στην ειρήνη του Θεού, στην εμπιστοσύνη προς το Θεό.
Ο σκοπός δεν είναι μόνο η θεραπεία, αλλά, κυρίως, η ειρήνη. Όχι η ψυχική ειρήνη και η αίσθηση πως «νοιώθω καλά», αλλά η υπαρξιακή ειρήνη, που σημαίνει ότι ο Θεός είναι παρών στη ζωή μου. Η πίστη, λοιπόν, και η ειρήνη χαρίζονται απ’ τον Χριστό στον άνθρωπο που είναι «χρεωκοπημένος» και «ασθενής». Προσοχή: όχι στον άνθρωπο τον «απογοητευμένο» που τα βάζει κάτω και τα παρατάει, αλλά σ’ εκείνον που μέσα απ’ τον πόνο επιμένει να ψάχνει το Θεό. Σ’ αυτόν που ψάχνει τρόπο «ν’ αγγίξει» το Θεό και να δεχθεί τη χάρη Του.
Μετά απ’ αυτά, όμως, προκύπτει ένα άλλο εύλογο ερώτημα που το έχουμε βιώσει πολλοί: «Αν και πιστεύουμε στο Θεό, βιώνουμε αδιέξοδα και ζούμε στο κενό της απουσίας του Θεού. Γιατί αυτό;». Την απάντηση μας τη δίνει στην αρχή ο απόστολος: «Ο Θεός έλαμψε μέσα στις καρδιές μας και μας φώτισε να γνωρίζουμε τη δόξα του στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού». Αυτό μας αποκαλύπτει κάτι πολύ βαθύ και ουσιαστικό: Αυτό που, τελικά, κάνει τη διαφορά, δεν είναι απλώς η πίστη, αλλά το «άνοιγμα» της καρδιάς μας στον Χριστό.
Δηλαδή, δεν ομολογώ απλώς τον Χριστό, αλλά δημιουργώ χώρο μέσα στην καρδιά μου γι’ Αυτόν. Ουσιαστικά, δεν είναι υπερβολή να πούμε πως η πίστη είναι μόνο η «αρχή του δρόμου». Από εμάς θα κριθεί το κατά πόσο θα επιτρέψουμε στο Θεό να έρθει να «κατοικήσει» μέσα μας και η ζωή Του να γίνει ζωή μας. Αυτό εννοεί όταν αναφέρει ο Χριστός σ’ ένα σημείο του ευαγγελίου: «Όποιος πιστεύει σε μένα θα γίνει ικανός να πράττει θαυμαστά», αλλά αυτό εννοεί και ο Παύλος, όταν λέει: «Δε ζω εγώ, αλλά ζει ο Χριστός αντί για μένα».
Γι’ αυτό, σημειώνει ο απόστολος Παύλος στο σημερινό ανάγνωσμα: «Εμείς οι απόστολοι παντού και πάντοτε θλιβόμαστε, αλλά δε φτάνουμε σε καταθλιπτική στενοχώρια». Είναι ένας περίεργος λόγος, αλλά με βαθύ νόημα. Τι σημαίνει; Ναι θλιβόμαστε με τον πόνο, ναι θλιβόμαστε με την αδικία στον κόσμο, όμως, δεν επιτρέπουμε σ’ αυτές τις καταστάσεις να «κλέψουν» το «θησαυρό» της ύπαρξής μας. Δεν επιτρέπουμε στον πόνο και στη θλίψη να γίνουν η στάση ζωής μας. Εμείς έχουμε έναν άλλο «θησαυρό»: τη σχέση μας με τον Χριστό.
Ο αληθινά πιστός φαίνεται απ’ το αν είναι γεμάτος από ζωή, χαρά και ειρήνη. Αν δεν έχουμε αυτά, κάτι πάει στραβά μέσα μας. Κάποιος θα πει: «Μπορεί η χάρις του Θεού να έχει φύγει απ’ τη ζωή μας». Η αλήθεια είναι πως ακόμη και αν μας έχει εγκαταλείψει η χάρις του Θεού, όταν εμείς την ποθούμε είναι σαν να την έχουμε μ’ άλλο τρόπο. Οι άγιοί μας που έζησαν όλα αυτά, κατάλαβαν πως οι πιο σημαντικές στιγμές ήταν όταν ο Θεός τους είχε εγκαταλείψει και Τον αναζητούσαν. Αυτός ο πόνος της απουσίας του Θεού είναι που αναπτύσσει τον άνθρωπο.
Όταν «σωπαίνει» ο Θεός, εργάζεται εντός μας. Αυτό ας το κρατήσουμε βαθιά μέσα μας, γιατί είναι μια μεγάλη αλήθεια. Ο Θεός όταν σιωπά «εργάζεται» μέσα μας. Στην αναμονή υπάρχει ευλογία. Μια απ’ τις ευλογίες είναι ότι μαθαίνεις περισσότερα για τον εαυτό σου, όταν δεν παίρνεις αμέσως όλα όσα θα ήθελες. Το πρόβλημα είναι πως όταν έχουμε εμείς αυτό το κενό, στρεφόμαστε εγωιστικά στον εαυτό μας και «τρωγόμαστε».
Όμως, όπως είπαμε, αυτές οι στιγμές της απουσίας του Θεού είναι οι πιο ευλογημένες στιγμές, γιατί ταπεινωνόμαστε και ποθούμε το Θεό. Έτσι ξεκινάει σιγά-σιγά η «πνευματική μας γέννα». Όταν αρχίσει αυτή η διαδικασία, μπορούμε και αναπαύουμε τους ανθρώπους που έχουμε γύρω μας. Άρα, έχουμε ευθύνη για το αν οι άνθρωποι γύρω μας έχουν χαρά.
Ποιος μεταδίδει χαρά; Ποιος είναι «ανοιχτός» στη χαρά; Αυτός που είναι «ανοιχτός» στην αναζήτηση του Θεού. Αυτός που «βγαίνει απ’ τον εαυτό του», δεν κατακρίνει και δεν κατηγορεί τους άλλους. Ο Θεός και η Εκκλησία μάς δίνουν τα εφόδια, αλλά είναι προσωπική μας ευθύνη το αν θα μπορέσουμε να «γευτούμε» το Θεό και τη χαρά. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως όταν ζητάμε κάτι απ’ το Θεό, πρέπει να έχουμε την πίστη ότι ήδη μας έχει δοθεί. «Πίστη σημαίνει να προσεύχεσαι για να βρέξει και ήδη εσύ να αισθάνεσαι τα πόδια σου λασπωμένα», όπως λέει ο π. Χαράλαμπος Παπαδόπουλος.
Τα πράγματα, επομένως, είναι πάρα πολύ απλά. Εμείς τα κάνουμε σύνθετα. Αν έχουμε ένα λόγο ζωής και υπάρξεως, όλα φωτίζονται και απλοποιούνται. Δεν κατηγορούμε κανέναν, απολαμβάνουμε τη ζωή και αναλαμβάνουμε την ευθύνη να είμαστε γεμάτοι, ώστε ν’ αναπαύουμε τους ανθρώπους γύρω μας. Με μια προϋπόθεση: να θυμόμαστε το λόγο του Αγίου Πορφυρίου: «Μέσα μας υπάρχει ένα σκοτάδι. Εμείς δεν πρέπει να μείνουμε στο σκοτάδι, αλλά να ανοίξουμε μια τρύπα να μπει το φως, να μπει ο Χριστός».
