του Καθηγητή Γιάννη Σουβατζή
Η παγκόσμια πολιτική και διαχειριστική θολούρα
Είναι πλέον πασιφανές ότι η νέα οικονομική και πολιτική πραγματικότητα διαμορφώνεται κάτω από συνεχείς χρηματοοικονομικές μεταλλάξεις με τον επιχειρηματικό κίνδυνο να ελλοχεύει συνεχώς δημιουργώντας αβεβαιότητα και οικονομικό πανικό, αλλά και πολιτική αστάθεια σε εθνικό και διεθνές περιβάλλον.
Οι αγορές, οι επιχειρήσεις, τα επιχειρηματικά σενάρια και οι δημοσιοοικονομικές μεταβολές ασκούν μια πρωτοφανή πίεση τόσο στους οργανισμούς, στα στελέχη των οργανισμών, αλλά και στους πολίτες με απέραντες προεκτάσεις.
Η πληθώρα των διαχειριστικών αλλά και πολιτικών μοντέλων αδυνατεί να παράσχει τις λύσεις αυτές που θα χειραγωγήσουν τους ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες εντός των αγορών, με αποτέλεσμα την σταδιακή κατάρρευση οικονομιών αλλά και της παγκόσμιας οικονομικής και πολιτικής ισορροπίας.
Το φαινόμενο της τεχνητής νοημοσύνης αποτελεί αίνιγμα, αλλά και πιθανή διέξοδο λύσεων. Εγείρονται όμως τα εξής ερωτήματα: Σε ποιο βαθμό θα ωφελήσει η τεχνητή νοημοσύνη; Ποιες είναι οι συνέπειες σε μακροπρόθεσμο και βραχυπρόθεσμο επίπεδο; Πόσο έμμεσα ή άμεσα θα επηρεάσει την γνώση και την πρακτική της εφαρμογής, τον τρόπο λειτουργίας της ανθρώπινης σκέψης, την εργασιακή πρακτική, την πνευματική καλλιέργεια, την ανθρώπινη εφευρετικότητα, και δημιουργικότητα; Πώς η τεχνητή νοημοσύνη θα συνεργαστεί με την υπάρχουσα γνώση προς όφελος της κοινωνίας και της αναγκαίας ανάπτυξης, που αποτελεί απαίτηση των ακόρεστων επιθυμιών των καταναλωτών;
Στον σημερινό κυκεώνα των συνεχών αλλαγών, της ρευστότητας, των υψηλών κινδύνων, των πολιτικών μεταρρυθμίσεων και των μεγάλων ερωτηματικών, αναζητείται ο παράγοντας αυτός που θα ανασυντάξει τις πηγές γνώσης και θα διαμορφώσει την διαχειριστική λογική χαράσσοντας την στρατηγική της μελλοντικής οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής, πολιτισμικής και περιβαλλοντικής ανάπτυξης εντός ενός εξισορροπημένου πλαισίου.
Η διάσταση της αναθεωρημένης εκπαίδευσης
Το αντίδοτο στην πολυπλοκότητα του περιβάλλοντος και στην διαχείριση της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, αποτελεί ο ανασχεδιασμός του εκπαιδευτικού μοντέλου, διεθνώς και φυσικά σε εθνικό επίπεδο. Η εκπαίδευση και η σωστή κατάρτιση οδηγεί στην ορθολογιστική θεώρηση των πραγμάτων, στην σωστή λήψη αποφάσεων και στην ολική διαχείριση των πόρων που διασφαλίζει την πολιτική, οικονομική κοινωνική και περιβαλλοντική ισορροπία και ηρεμία.
Αυτή η αναθεώρηση πρέπει να «αναβλύσει» μέσα από την τεκμηριωμένη γνώση, την έρευνα, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, τα νέα εκπαιδευτικά προγράμματα και από την υιοθέτηση μιας νέας «εκπαιδευτικής προσέγγισης» και κουλτούρας.
Ο τομέας της εκπαίδευσης πρέπει να ηγηθεί αυτής της προσπάθειας, συνεπικουρούμενης από την εκπαιδευτική κοινότητα, τους επιχειρηματικούς οργανισμούς και την πολιτική εξουσία.
Η κάθε πλευρά πρέπει να επιτελέσει συγκεκριμένο έργο αλλά και να επιδείξει σοβαρότητα και πνεύμα συνεργασίας. Η εκπαιδευτική κοινότητα πρέπει να παράγει συνεχώς γνώση, η πολιτική διοίκηση να παρέχει οικονομική ενίσχυση και ο επιχειρηματικός κόσμος σωστή διαχείριση των πόρων που θα ενισχύει την έρευνα και ανάπτυξη σε όλους τους τομείς.
Η εκπαίδευση πρέπει να μονταριστεί κάτω από έναν εκπαιδευτικό φιλελευθερισμό, να εξαλείψει τον δογματισμό που πιθανόν φέρει κάθε γνωστικό αντικείμενο και πεδίο, να προωθήσει την σύζευξη ετερόκλητων αλλά και ομοιογενών γνωστικών αντικειμένων στο βαθμό που χρειάζεται για να δημιουργήσει μια πολυδιάστατη γνώση και εμπειρία.
Είναι γεγονός ότι πρέπει να ενεργοποιηθεί ο γνωστικός πολλαπλασιαστής, που θα αποτελέσει πηγή λύσεων των προβλημάτων και κρίσεων.
Το νέο μοντέλο της εκπαίδευσης πρέπει να προαγάγει, εφαρμόσει και δραστηριοποιήσει την πρακτική εφαρμογή θεωριών σε συστήματα εφαρμόσιμων λύσεων διαμέσου του «δανεισμού γνώσης» από τα διάφορα γνωστικά πεδία σε άλλα συναφή για την καλύτερη κατανόηση των αντικειμένων, έτσι ώστε να καλυφθούν οι προσδοκίες για θετικά αποτελέσματα.
Η εκπαίδευση του 21ου αιώνα πρέπει να δημιουργήσει ένα νέο πολυδιάστατο μείγμα εκπαιδευτικής κατάρτισης προς όφελος της επιχείρησης, του στελέχους αλλά και ολόκληρης της κοινωνίας.
Η εκ του μηδενός θεώρηση της διαχείρισης των εκπαιδευτικών πόρων είναι επιτακτική ανάγκη έτσι ώστε να δημιουργηθούν οι ανάλογες προϋποθέσεις ανάπτυξης νέας γνώσης, καταρτισμένων επιστημόνων και όχι εξαρτώμενων ολικά από την τεχνητή νοημοσύνη.
Επίσης όλοι οι οργανισμοί πρέπει να βοηθήσουν στην εκπαιδευτική αναδόμηση, συμβάλλοντας γενναιόδωρα στην «νέα, ορθολογιστική εκπαιδευτική προσέγγιση» που θα βασίζεται στην έρευνα και ανάπτυξη κάτω από ένα αυστηρό ερευνητικό πλαίσιο.
Η νέα εκπαιδευτική φιλοσοφία πρέπει να στηριχτεί στην «γνώση» που θα παράγεται από κάθε γνωστικό αντικείμενο ξεχωριστά, αλλά σε συνδυασμό με την συμπληρωματική γνώση που θα είναι διαθέσιμη από τα άλλα συναφή γνωστικά αντικείμενα με σκοπό την δημιουργία πολυδιάστατων και χρηστικών θεωριών για εφαρμογή.
Από την άλλη πλευρά ο εκπαιδευόμενος, το στέλεχος και η ίδια η επιχείρηση πρέπει να επιδείξει μια αληθινή πρόθεση συνεργικής αλληλεγγύης για την δημιουργία, αφομοίωση, εφαρμογή και υλοποίηση της επιστημονικής γνώσης.
Η άνευ δισταγμού “στρατηγική συμφωνία” μεταξύ της εφαρμογής των νέων γνωστικών αντικειμένων και τεχνολογιών, των κατηρτισμένων στελεχών και της συνεισφοράς των ζώντων μοντέρνων οργανισμών κάτω από μια συντονισμένη προσπάθεια θα αποτελεί την πλέον ενδεικτική και εφικτή προσπάθεια αντιμετώπισης των διαχειριστικών αναγκών του μέλλοντος.
Ρηξικέλευθες λύσεις και αποφάσεις
Μια τέτοια προσπάθεια απαιτεί την αναδιαμόρφωση των διδακτικών μηχανισμών, την διαρκή εκπαίδευση των στελεχών, την υιοθέτηση τεχνολογικών εφαρμογών, την συνεργασία γνωστικών αντικειμένων, την ωριμότητα και διάθεση του στελέχους να ενημερωθεί για την υιοθέτηση του νέου «προτύπου εργασίας», την μεγιστοποίηση της ατομικής απόδοσης σε συνδυασμό με την αρωγή της επιχείρησης / οργανισμού που θα συμβάλλει στη δημιουργία ευκαιριών, με στόχο την αειφόρο ανάπτυξη και την ευρωστία της επιχείρησης.
Η αναγκαιότητα περί ενός συμβιβαστικού αλλά και ορθολογιστικού μοντέλου «κοινής στρατηγικής συμφωνίας» μεταξύ μιας νεωτεριστικής εκπαίδευσης, ορθολογιστικά σκεπτόμενων στελεχών / επαγγελματιών, οργανωμένων επιχειρήσεων και γενναιόδωρης συμμετοχής της πολιτείας στην νέα εκπαιδευτική πραγματικότητα θα δώσει την λύση στην σωρεία των οικονομικών και πολιτικών κρίσεων, αφού η κοινωνία θα απελευθερωθεί από τα μακροχρόνια προβλήματα και τους αναπάντεχους πολιτικούς και οικονομικούς κραδασμούς.
Στην νέα οικονομική και πολιτική τάξη πραγμάτων, η συνεισφορά μιας νέας εκπαιδευτικής θεώρησης για την δημιουργία «high caliber» στελεχών αλλά και ειδικευμένων εργαζόμενων «πρώτης γραμμής» πρέπει να αποτελέσει πρωταρχικό μέλημα, όχι μόνο των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων αλλά και της ίδιας της πολιτείας.
Η εκπαίδευση για να γίνει πιο αποτελεσματική πρέπει να γίνει πιο θαρραλέα αλλά και πιο πολυδιάστατη με την συνεισφορά των διαφορετικών γνωστικών αντικειμένων στην επίλυση των αναδυόμενων προβλημάτων.
Η εκπαίδευση και όλες εν γένει οι σπουδές, το στελεχιακό δυναμικό, οι επιχειρήσεις και η συνεισφορά της πολιτείας πρέπει να ανασυνταχθούν για μια νέα «προοδευτική διαχείριση της εκπαίδευσης».
Η εκπαίδευση έχει μόνο ένα όνομα
Δεν υπάρχει δημόσια και ιδιωτική εκπαίδευση. Υπάρχει μόνο η «ουσία» εκπαίδευσης, που είναι η επιστημονική εκπαίδευση.
Η δημόσια καθώς και η ιδιωτική εκπαίδευση πρέπει να εστιάζονται στην παραγωγή νέας γνώσης, όχι μόνο στην θεωρητική αλλά και στην πρακτική της εφαρμογής. Αυτό όμως δεν είναι αρκετό ελλείψει ελέγχου από πλευράς πολιτείας για την αποτελεσματική εφαρμογή των εκπαιδευτικών και παιδαγωγικών μοντέλων.
Η αξιολόγηση των προγραμμάτων εκπαίδευσης αλλά και του εκπαιδευτικού δυναμικού από πλευράς της πολιτείας αποτελεί αναγκαιότητα που θα θεμελιώσει τις ποιοτικές βάσεις της εκπαίδευσης.
Επίσης, τα πανεπιστήμια πρέπει να θεσπίσουν αυστηρούς κανόνες εισδοχής, παρακολούθησης, προόδου και αποφοίτησης προς όφελος των σπουδαστών, των ιδίων πανεπιστημίων αλλά και της κοινωνίας.
Πρέπει επιτέλους να σταματήσει η εμπορευματοποίηση και βιομηχανοποίηση της παιδείας καθώς και της παραγωγής πανεπιστημιακών πτυχίων, μεταπτυχιακών και διδακτορικών τίτλων χωρίς αξία. Μια υπεύθυνη αρχή έλεγχου και αξιολόγησης πρέπει να συσταθεί που θα επιβλέπει την εκπαίδευση στην κάθε πτυχή της. Κάτω από αυτή τη λογική πρέπει να υποστηριχθεί η δημόσια εκπαίδευση, αλλά και να δοθεί η δυνατότητα στη ιδιωτική τριτοβάθμια εκπαίδευση να αποτελέσει μέρος του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος. Η πιθανή σύγκριση και των δύο θα συμβάλλει στην ποιοτική παρεχόμενη εκπαίδευση.
Σημαντικές αποφάσεις πρέπει να ληφθούν για την υιοθέτηση ενός νέου εκπαιδευτικού μοντέλου που εκτός των προκλήσεων που πρέπει να αντιμετωπίσει, θα πρέπει επίσης να γεφυροποιήσει την σχέση του με το τεχνολογικό φαινόμενο της τεχνητής νοημοσύνης. Επ’ ουδενί λόγω η εκπαίδευση δεν πρέπει να παραδοθεί στην τεχνολογική και μηχανική εξάρτηση καθ’ ολοκληρία. Η εκπαίδευση πρέπει να στηρίζεται στην επιστημονική γνώση, στην ανθρώπινη δημιουργικότητα, στην αντικειμενική θεώρηση των πραγμάτων συνεπικουρούμενη από τα τεχνολογικά επιτεύγματα.
