Του Γρηγόρη Δουμούζη – Θεολόγου, MSc Θεολογίας, Φοιτητή Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου
Το νησί μας έχει την ευλογία να απαριθμεί μια πλειάδα αγίων, οι οποίοι με το βίο τους μας δείχνουν πως η αγιότητα είναι πολύ κοντά και σ’ εμάς. Το θέμα είναι πώς τοποθετούμαστε. Είναι αυτό που διαβάζουμε: «Εαυτούς και αλλήλους και πάσα τη ζωή ημών Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα». Αυτό το άφημα στο Θεό. Έτσι, γίνεται η αρχή του προσωπικού μας «πνευματικού τοκετού». Όταν ησυχάσουμε και έχουμε αυτή την ησυχία, τότε, θ’ ακούσουμε το Θεό. Οι άγιοι του νησιού μας είναι στο σύνολο 40. Δεν μας καλούν να τους μιμηθούμε. Κάτι τέτοιο είναι αδύνατο, αφού ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός, με τις αρετές και τα μειονεκτήματά του. Άλλωστε, και στο άγιο Πνεύμα δεν αρέσει η επανάληψη, αλλά η πρωτοτυπία και το καινούργιο. Επομένως, οι άγιοί μας με το βίο τους μας «ενεργοποιούν» αυτό τον πόθο που έχουμε για το Θεό και μας εξασκούν στην εν Χριστώ ζωή.
Άγιος Αλέξανδρος – Επίσκοπος Μηθύμνης (30 Νοεμβρίου)
Ο Άγιος Αλέξανδρος ήταν, πιθανότατα, ο πρώτος επίσκοπος της Μητροπόλεως Μηθύμνης. Έλαβε μέρος στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο το έτος 325 μ.Χ. Λέγεται ότι ίδρυσε μοναστήρι στην περιφέρεια της κοινότητας Λαφιώνας, όπου πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Σε αρκετή απόσταση απ’ το χωριό και κοντά σε ερείπια, που υποτίθεται ήταν το μοναστήρι του Αγίου, βρίσκεται μεγάλη πέτρινη σαρκοφάγος, στην οποία πιστεύεται ότι ετάφη ο Άγιος. Για το έργο του Αγίου Αλεξάνδρου δεν έχουμε πολλές πληροφορίες, εκτός απ’ αυτές που παρέχει η ακολουθία που ψάλλεται την ημέρα της εορτής του, στις 30 Νοεμβρίου. Εκεί εγκωμιάζεται ο Άγιος ως «φωστήρ ακοίμητος», «ποιμήν ο πραότατος» κ.λπ.
Άγιος Ανδρέας – Επίσκοπος Κρήτης (4 Ιουλίου ή την πρώτη Κυριακή μετά απ’ αυτή την ημέρα)
Ο Άγιος Ανδρέας, επίσκοπος Κρήτης, είναι ένας απ’ τους μεγαλύτερους υμνογράφους της Εκκλησίας. Ετάφη στην Ερεσό της Λέσβου και συμπεριλαμβάνεται και συνεορτάζεται με τους Λεσβίους αγίους. Καταγόταν απ’ τη Δαμασκό της Συρίας. Ένας απ’ τους ύμνους του είναι ο γνωστός «Μέγας Κανών», που ψάλλεται την Ε΄ εβδομάδα της Μ. Σαρακοστής.
Κάποια στιγμή, όντας επίσκοπος Κρήτης, χρειάστηκε να μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη για κάποιες ανάγκες της επαρχίας του. Όταν επέστρεφε στην Κρήτη, αρρώστησε μέσα στο πλοίο, ενώ βρισκότανε στ’ ανοιχτά της Ερεσού. Ο πλοίαρχος αναγκάστηκε να διακόψει το ταξίδι και να έλθει στο λιμάνι της Ερεσού. Ο Άγιος ρώτησε, τότε, σε ποιο τόπο έφτασαν. Όταν του είπαν πως βρίσκονται στην Ερεσό της Λέσβου, είπε: «Εδώ πρέπει να παραδώσω την ψυχή μου στο Θεό». Αμέσως κοιμήθηκε, ήταν το έτος 740 μ.Χ. Υπάρχει μαρτυρία, η οποία αναφέρει πως ο Άγιος παρέμεινε ασθενής στην Ερεσό και εκεί έγραψε το μεγάλο κανόνα.
Το λείψανό του το έθαψαν στην Ερεσό, πίσω απ’ το ιερό βήμα μιας μεγάλης βασιλικής, γνωστής σήμερα με το όνομα «βασιλική του Αγίου Ανδρέα». Μετά από χρόνια, ήρθαν χριστιανοί απ’ την Κρήτη και παρέλαβαν τα λείψανα του Αγίου, αφήνοντας μόνο τεμάχια οστών που φυλάσσονται σήμερα στα μοναστήρια του Υψηλού και του Λειμώνος. Οι χριστιανοί της Ερεσού διατήρησαν τον τάφο του Αγίου και όταν ανακηρύχθηκε Άγιος απ’ την Εκκλησία, έχτισαν ένα ναΰδριο προς τιμήν του. Το 1938 χτίστηκε σε τύπο παλαιοχριστιανικού μαρτυρίου το ναΰδριο, που υπάρχει σήμερα με τον τάφο του, ενώ το ίδιο έτος στη Σκάλα της Ερεσού χτίστηκε λαμπρός ναός του Αγίου Ανδρέα.
Άγιος Γεώργιος – Αρχιεπίσκοπος Μυτιλήνης ο Σημειοφόρος (7 Απριλίου)
Ο Άγιος Γεώργιος γεννήθηκε στα Μικρασιατικά παράλια κατά το έτος 776 μ.Χ. από γονείς επιφανείς και πλούσιους. Σε ηλικία 18 ετών έφυγε σε μοναστήρι, όπου παρέμεινε δύο χρόνια. Επιθυμώντας μεγαλύτερη άσκηση, ήρθε στη Μυτιλήνη, άγνωστος μεταξύ αγνώστων. Ζούσε μια ασκητική ζωή σ’ ένα σπήλαιο με απόλυτη εγκράτεια, προσευχή και νηστεία. Η φήμη του σταδιακά άρχισε να διαδίδεται. Όταν πέθανε ο επίσκοπος Μυτιλήνης, όλος ο λαός ζήτησε να γίνει επίσκοπος ο Γεώργιος. Έτσι, σε ηλικία 28 ετών χειροτονήθηκε επίσκοπος το έτος 804.
Όταν στον αυτοκρατορικό θρόνο ανέβηκε ο Λέων ο Ε΄ ο Αρμένιος που ήταν εικονομάχος, κήρυξε το διωγμό κατά των εικονόφιλων. Αυτό είχε σαν συνέπεια, ο Άγιος Γεώργιος να εξοριστεί σ’ ένα ξερονήσι της Προποντίδος. Εκεί συνέχισε την ασκητική ζωή. Όμως, εξαιτίας των κακουχιών, η υγεία του επιδεινώθηκε και σε ηλικία μόλις 45 ετών πέθανε στις 7 Απριλίου του 821. Το χέρι του Αγίου υποστηρίζεται πως βρίσκεται σήμερα στο ναό του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου της κοινότητας Σκαλοχωρίου Μυτιλήνης, κλεισμένο σε ασημένιο περίβλημα που γράφει επάνω «Άγιος Γιόργις».
Οι τρεις αδελφοί Γεώργιος Αρχιεπ. Μυτιλήνης, Συμεών ο νέος Στυλίτης και Δαβίδ ο Μοναχός (1η Φεβρουαρίου)
Ο Δαβίδ γεννήθηκε το έτος 718 ή 719. Σε ηλικία 16 ετών είδε σε όραμα τον Άγιο Αντώνιο να τον καλεί στο μοναχικό βίο και να του δίνει εντολή να μεταβεί στη Μ. Ασία στο όρος Ίδη, που είναι αντίκρυ στη Λέσβο και λίγο βορειότερα, ώστε να μονάσει εκεί. Ο Δαβίδ με μεγάλη προθυμία δέχτηκε τη συμβουλή του Μ. Αντωνίου και μετέβη στο όρος Ίδη. Εκεί έζησε 30 χρόνια. Έπειτα από 10 χρόνια και αφού πέθανε ο πατέρας του, ήρθε η μητέρα του να τον δει, έχοντας μαζί της το μικρότερο απ’ τα παιδιά της, τον Συμεών, που τότε ήταν 8 ετών.
Ο Συμεών είχε γεννηθεί το έτος 765 ή 766. Σε ηλικία 22 ετών έγινε μοναχός και 28 ετών χειροτονήθηκε ιερέας. Όταν επέστρεψε στη Μυτιλήνη, εγκαταστάθηκε στο μοναστήρι της Παναγίας, που βρισκόταν στο νότιο λιμάνι της πόλεως, στο «Μόλο». Με στόχο να μιμηθεί τον παλαιό Άγιο Συμεών τον Στυλίτη, ανέβηκε και αυτός σε στύλο, ζώντας με φοβερή άσκηση, νηστεία και προσευχή. Λίγα χρόνια αργότερα, πήρε κοντά του τον αδελφό του Γεώργιο.
Ο Γεώργιος είχε γεννηθεί το έτος 763. Τα χρόνια εκείνα στο προσκήνιο ήρθε η μανία των εικονομάχων. Ο αυτοκράτορας Λέων Ε΄ ο Αρμένιος (813-820) κήρυξε διωγμούς κατά των χριστιανών. Έτσι, ο επίσκοπος Μυτιλήνης Γεώργιος εξορίζεται και στη θέση του τοποθετείται κάποιος Λέων εικονομάχος, ο οποίος στράφηκε εναντίον του Συμεών. Ο Συμεών αναγκάζεται να εγκαταλείψει τη Μυτιλήνη και ν’ αποσυρθεί, μαζί με τους μοναχούς, στο μικρό νησάκι με το όνομα «άγιος Ισίδωρος», που βρίσκεται στον κόλπο Γέρας προς το μέρος της Κουντουρουδιάς των Λουτρών. Αργότερα, εγκαταστάθηκε στο μοναστήρι του Νικήτα του Μηδικίου στην Κωνσταντινούπολη.
Ο Γεώργιος, ο οποίος παρέμενε στη Μυτιλήνη, αντιμετώπιζε και αυτός μεγάλες δυσκολίες απ’ τους εικονομάχους. Ο ίδιος μαζί με τους μοναχούς του μοναστηριού αναγκάζεται να μεταβεί σ’ ένα ευτελές χωριό, με το όνομα «Μυρσίνα». Όταν στον θρόνο ανέβηκε η βασίλισσα Θεοδώρα, ανακάλεσε απ’ την εξορία όλους τους εξόριστους πατέρες, ανάμεσά τους ο Συμεών και ο Γεώργιος. Αυτοί έγιναν οι πιο έμπιστοι σύμβουλοι της Θεοδώρας. Μετά από πολλές πιέσεις, ο Γεώργιος δέχτηκε να χειροτονηθεί επίσκοπος Μυτιλήνης. Η Μυτιλήνη τον υποδέχτηκε με ενθουσιασμό και χαρά μεγάλη. Ένα χρόνο αργότερα, το έτος 844, πέθανε ο Συμεών και τον έθαψαν στο μοναστήρι της Παναγίας. Ο Γεώργιος παρέδωσε το πνεύμα του στον Κύριο το βράδυ του Μ. Σαββάτου του έτους 845 ή 846 και τον ενταφίασαν μαζί με τον αδελφό του, Συμεών. Αργότερα, τοποθέτησαν στην ίδια λάρνακα και τα λείψανα του Δαβίδ.
Το μοναστήρι και τα σεπτά λείψανα των αγίων παρέμειναν μέχρι και τον 16ο αιώνα. Είναι άγνωστος ο λόγος που έπαυσε να υπάρχει η σεπτή λάρνακα των αγίων. Μια υπόθεση είναι πως το μοναστήρι των Τριών Αδελφών, το μοναστήρι των «Οσιογεωργιτών», όπως λεγότανε, ήταν στη θέση «Τρία Κυπαρίσσια» ή «Σαρή Μπαμπά» και το κατέλαβαν οι Τούρκοι, οι οποίοι το έκαναν μουσουλμανικό μοναστήρι και εξαφάνισαν τα ιερά λείψανα. Αυτό είναι το πιο πιθανό σενάριο, σύμφωνα και με τον καθηγητή Ιωάννη Φουντούλη. Σε τούτο συνηγορεί και η ανέγερση του ναού του Αγίου Συμεών, ο οποίος χτίστηκε πολύ κοντά, περίπου 500 μέτρα απόσταση, απ’ τη θέση «Τρία Κυπαρίσσια».
