Του Γρηγόρη Δουμούζη – Θεολόγου, MSc Θεολογίας, Φοιτητή Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου
Οσία Ολυμπία και οσία Ευφροσύνη (11 Μαΐου) 
Η οσία Ολυμπία και η οσία Ευφροσύνη έζησαν τον ΙΓ΄ αιώνα και παρέδωσαν την ψυχή τους με μαρτυρικό θάνατο στις 11 Μαΐου του 1235. Η Ολυμπία γεννήθηκε στην Πελοπόννησο το έτος 1200 από ευσεβείς γονείς, οι οποίοι κατάγονταν απ’ την Κωνσταντινούπολη. Για άγνωστο λόγο, κάποια στιγμή έφυγαν και κατευθύνθηκαν στην Πελοπόννησο. Σε ηλικία δέκα ετών η Ολυμπία έχασε τους γονείς της και οι συγγενείς της την έστειλαν στο μοναστήρι των Καρυών της Θερμής, τη σημερινή Ιερά Μονή του Αγίου Ραφαήλ. Ηγουμένη την περίοδο αυτή ήταν η Δωροθέα, θεία της Ολυμπίας. Σε ηλικία 19 ετών έγινε μοναχή, ενώ, όταν πέθανε η θεία της, σε ηλικία 25 ετών έγινε ηγουμένη.
Στις 11 Μαΐου του 1235 κατέφθασαν στη Μυτιλήνη πειρατές. Πήγανε στο μοναστήρι και εκεί διασκόρπισαν τις τριάντα μοναχές. Την ηγουμένη και μια γερόντισσα Ευφροσύνη τις βασάνισαν φοβερά. Την Ευφροσύνη, αφού την κρέμασαν σε δένδρο, την έκαψαν. Την Ολυμπία την έκαψαν σ’ όλο το σώμα με λαμπάδες και, έπειτα, πέρασαν πυρωμένη σιδερόβεργα στα αυτιά της και, τέλος, κάρφωσαν το βασανισμένο σώμα της με είκοσι καρφιά σε μια σανίδα. Δεν είναι τυχαίο πως, μετά την αποχώρηση των πειρατών, το σώμα της το ενταφίασαν με τη σανίδα.
Όλα αυτά έγιναν γνωστά το έτος 1959. Εκείνο το έτος βρέθηκαν τα σεπτά λείψανα των αγίων της Θερμής. Στον τάφο της οσίας Ολυμπίας βρέθηκαν και τα είκοσι καρφιά με τα οποία την είχαν καρφώσει.
Άγιες Πέντε Μάρτυρες (5 Απριλίου)
Γεννήθηκαν στη Λέσβο και αγίασαν στο νησί μας και αυτές με το μαρτυρικό τους αίμα. Το ονόματά τους δεν είναι γνωστά, όπως και ο χρόνος του μαρτυρικού τους θανάτου. Το γεγονός ότι κατάγονται απ’ τη Λέσβο και μαρτύρησαν εδώ είναι αδιαμφισβήτητο. Το ομαδικό μαρτύριο και η έλλειψη πληροφοριών μάς κάνουν να δεχθούμε ότι σε πολύ παλαιά εποχή έζησαν και μαρτύρησαν. Μια παράδοση αναφέρει ότι κατοικούσαν στο Γαβαθά της Άντισσας. Επίσης, στην Πτερούντα υπάρχει παλαιό εξωκκλήσι των Αγίων Πέντε Μαρτύρων.
Άγιος Αναστάσιος και Άγιος Δημήτριος (11 Αυγούστου)
Ο Αναστάσιος Πανέρας ήταν απ’ τον Ασώματο της Λέσβου και ο Δημήτριος Μπεγιάζης απ’ την Αγιάσο. Υπάρχει μια πιθανότητα να ήταν συγγενείς. Οι άγιοι συνεργάζονταν, επιτελώντας το ίδιο επάγγελμα, πλέκοντας καλάθια. Έτσι, ταξίδευαν μαζί για να πουλήσουν τα έργα τους σε ξένους τόπους. Τους βρίσκουμε στον Κασαμπά της Μ. Ασίας. Εκεί πέρα, εκτός απ’ την άσκηση του επαγγέλματός τους, μιλούσαν με θάρρος για την πίστη στον Χριστό, κατηχούσαν μικρούς και μεγάλους, ενώ στήριζαν τους Χριστιανούς. Όλα αυτά αψηφώντας τον κίνδυνο απ’ τους Τούρκους. Σύντομα, όμως, τους συνέλαβαν και οδηγήθηκαν στη φυλακή. Οι δύο άγιοι συνέχισαν να ομολογούν την πίστη τους, με αποτέλεσμα να μαρτυρήσουν στον Κασαμπά της Μ. Ασίας. Ο Αναστάσιος ήταν 20 ετών και ο Δημήτριος 18 ετών το έτος 1886.
Άγιος Γεώργιος Πασγιάνος (14 Φεβρουαρίου)
Οι πληροφορίες είναι ελάχιστες. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Άγιος Γεώργιος ήταν απ’ την Πλαγιά. Ήταν ράπτης στο επάγγελμα και μαρτύρησε στο Βυζάντιο στις 14 Φεβρουαρίου του έτους 1693.
Άγιος Γεώργιος απ’ την Ιβηρία (2 Ιανουαρίου)
Ο Άγιος Γεώργιος καταγόταν απ’ την Ιβηρία. Σε νεαρή ηλικία αναγκάστηκε να γίνει υπηρέτης σε κάποιο Μουσουλμάνο. Αυτός έκανε το νεαρό Γεώργιο, Μουσουλμάνο και τον ονόμασε «Σαλή». Είναι εντυπωσιακό πως μέχρι την ηλικία των 70 ετών παρέμεινε Μουσουλμάνος. Φτάνοντας στο 70ό έτος της ηλικίας του, «ξύπνησε» η συνείδησή του και αποφάσισε να επιστρέψει στην πίστη προς τον Χριστό. Μάλιστα, παρουσιάστηκε μπροστά στον Τούρκο κριτή και δήλωσε: «Τώρα δηλώνω πως θέλω να πεθάνω χριστιανός». Παρά τα βασανιστήρια που υπέστη, παρέμεινε σταθερός στην πίστη του. Τέλος, οδηγήθηκε απ’ τους δήμιους του στην τοποθεσία Παρμάκ-Καπού, όπου έλαβε μαρτυρικό τέλος δι’ αγχόνης στις 2 Ιανουαρίου του έτους 1770.
Άγιος Γεώργιος ο Χιοπολίτης (26 Νοεμβρίου)
Ο Άγιος Γεώργιος γεννήθηκε στο χωριό Πιθυός της Χίου το έτος 1785. Έμεινε ορφανός από μητέρα σε ηλικία εννέα μηνών και μεγάλωσε σε χέρια μητριάς. Σε παιδική ηλικία ο πατέρας του τον έδωσε σε κάποιον τεχνίτη, ώστε να μάθει την ξυλογλυπτική. Μαζί με το αφεντικό του φτάσανε στα Ψαρά και ανέλαβαν να φτιάξουν το τέμπλο του Ναού του Αγίου Νικολάου. Από εκεί, με τη συντροφιά και άλλων παιδιών, έφυγαν για την Καβάλα. Στην Καβάλα συνελήφθη να κλέβει από έναν κήπο καρπούζια. Για ν’ αποφύγει την τιμωρία απ’ τον κριτή, έγινε μουσουλμάνος και πήρε το όνομα Αχμέτ.
Σε ηλικία 10 χρονών επέστρεψε στη Χίο κλαίγοντας και ομολογώντας τον Χριστό. Παρακαλούσε τον πατέρα του να τον συγχωρέσει και να τον δεχθεί κοντά του σαν χριστιανό. Επειδή ήταν επικίνδυνο να τον κρατήσει κοντά του, αποφάσισε να τον στείλει σ’ έναν ξένο τόπο και, πιο συγκεκριμένα, στο Αϊβαλί. Όταν έφτασε στην ηλικία των 20 ετών, ο Γεώργιος κατέβηκε στην πόλη των Κυδωνιών. Αργότερα, 22 ετών, αρραβωνιάστηκε. Όμως, ο αδελφός της κοπέλας, με τον οποίο είχε ο Γεώργιος χρηματικές διαφορές, τον πρόδωσε στον Τούρκο διοικητή ότι, ενώ ήταν Μουσουλμάνος, επανήλθε στον Χριστιανισμό. Βασανίστηκε σκληρά και, αφού στη φυλακή κοινώνησε των αχράντων μυστηρίων, το πρωί της 26ης Νοεμβρίου 1807 του έκοψαν το κεφάλι λίγο-λίγο. Έτσι, έλαβε το στεφάνι του μαρτυρίου.
Άγιος Δημήτριος Μιστεγνών (13 Απριλίου)
Σχετική έρευνα που έχει γίνει, απέδειξε πως δεν πρόκειται για Λέσβιο Άγιο, αλλά για τον Πελοποννήσιο Άγιο Δημήτριο, νεομάρτυρα, ο οποίος μαρτύρησε στην Τρίπολη στις 13 Απριλίου του 1803. Παρ’ όλα αυτά, φαίνεται ότι υπάρχει και έτερος νεομάρτυρας Δημήτριος. Σύμφωνα με μαρτυρίες, όπως του π. Φώτη Λαυριώτη, στα Μιστεγνά μαρτύρησε τα χρόνια της Τουρκοκρατίας κάποιος Δημήτριος. Οπωσδήποτε, λοιπόν, υπάρχει και στη Λέσβο νεομάρτυρας Δημήτριος.
Άγιος Δούκας ο Ράπτης (24 Απριλίου)
Ο Άγιος Δούκας ο Μυτιληναίος εγκατέλειψε την οικογένειά του και τον τόπο της καταγωγής του και ζούσε στην Κωνσταντινούπολη, όπου εργαζόταν σαν ράπτης. Κάποτε, πήγε να προσφέρει τις υπηρεσίες του στο σπίτι ενός Τούρκου μεγιστάνα, ο οποίος, όμως, έλειπε στον στρατό. Ο Δούκας, όπως και ο «σώφρων Ιωσήφ», δεν παρασύρθηκε στην αμαρτία από μια Τούρκισσα χανούμ, που προσπάθησε να τον παρασύρει στην αμαρτία. Αυτή, για να τον εκδικηθεί μιας και δεν ενέδωσε, συκοφάντησε τον Δούκα ότι προσπάθησε να τη βιάσει. Γι’ αυτό, κλείστηκε στη φυλακή, υπέφερε φρικτά βασανιστήρια, μιας και δεν αρνιόταν την πίστη του, και, τελικά, μαρτύρησε για την πίστη του στον Χριστό στις 24 Απριλίου του 1564.
