Του Γρηγόρη Δουμούζη – Θεολόγου, MSc Θεολογίας, Κοινωνιολόγου
Στο ευαγγέλιο της Κυριακής (Λκ. ιγ΄ 10-17) ο Κύριος, ημέρα Σάββατο, δίδασκε στη συναγωγή. Υπήρχε εκεί μια συγκύπτουσα γυναίκα, η οποία είχε την ασθένεια 18 ολόκληρα χρόνια. Ο Χριστός, κάνοντας την ανατροπή, μέσα στη συναγωγή, ημέρα Σάββατο, τη θεραπεύει. Γι’ αυτό το λόγο, αγανακτούν οι άνθρωποι της συναγωγής, μιας και η θεραπεία έγινε αυτή τη μέρα. Τότε, μ’ έναν όμορφο τρόπο, αλλά και αληθινό, τους λέει ο Κύριος: «Δεν έπρεπε τέτοια μέρα να θεραπεύσουμε τον άνθρωπο; Όταν υπάρχει ανάγκη για τα ζώα, εσείς δεν υπολογίζετε τίποτα». Μ’ αυτό τον τρόπο ο Κύριος τους διδάσκει και μπαίνει στην ουσία του προβλήματός τους, με στόχο να τους «γκρεμίσει» τη θεοποίηση των νομικών διατάξεων, πίσω απ’ τις οποίες οχυρώνονταν, μιας και δεν μπορούσαν ν’ αναπτύξουν μια αληθινή και ουσιαστική σχέση με το Θεό και τον αδελφό τους.
Αξίζει να σταθούμε σε τρία σημεία. Το πρώτο είναι αυτό που διαβάζουμε ότι «ο Χριστός τούς διδάσκει μέσα στη συναγωγή». Ο Κύριος είναι μεν ήρεμος και πράος στην αντιμετώπισή τους, αλλά, ταυτόχρονα, είναι και «προκλητικός». Θα μπορούσε να του πει κάποιος: «Γιατί Κύριε πας μέρα Σάββατο στη συναγωγή και τους ανατρέπεις το θρησκευτικό σύστημα; Δεν θα μπορούσες μ’ έναν όμορφο τρόπο να τους πιάσεις και να το συζητήσετε; Ή, δεν θα μπορούσες διακριτικά να θεραπεύσεις κάπου αλλού αυτή τη γυναίκα;». Ο Χριστός, όμως, όντας ο αληθινός ιατρός και παιδαγωγός, ξέρει πότε να σιωπά και πότε να μιλά. Πότε να είναι διακριτικός και πότε να είναι προκλητικός. Όταν ο άνθρωπος έχει τις οχυρώσεις του και αναπτύσσει ένα φαρισαϊσμό και μια εγωκεντρικότητα, τότε, έχει ανάγκη απ’ αυτή την πρόκληση. Προκαλεί ο Κύριος για ν’ αποκαλύψει μια άλλη στάση ζωής.
Το δεύτερο σημείο είναι αυτό που συμβαίνει στους ανθρώπους της συναγωγής. Διαβάζουμε πως «αγανάκτησαν». Τους λέει ο Χριστός: «Τι σας νοιάζει; Το πρόσωπο που θεραπεύτηκε ή η οχύρωσή σας στους νόμους και η «τυφλή» τήρηση αυτών;». Όταν κάποιος αγανακτεί, σημαίνει ότι δεν έχει αλήθεια μέσα του. Νιώθει μια μειονεξία και μια έλλειψη, με αποτέλεσμα να προσπαθεί να φανεί ισχυρός μέσα απ’ την οργή και την αγανάκτηση. Κάποιος θα μπορούσε να πει: «Εγώ αγανακτώ γιατί υποστηρίζω την αλήθεια». Οι άνθρωποι αυτοί μπορεί όντως να κάνανε λόγο για μια παραβίαση του νόμου απ’ τον Χριστό. Όμως, ποια ήταν τα κίνητρά τους; Ποιος ήταν ο πνευματικός τους λόγος;
Εμείς, συνήθως, επαναστατούμε και οργιζόμαστε στη ζωή μας, γιατί γίνεται κάτι λάθος, μας προσβάλλουν και μας αδικούν. Έτσι, θέλουμε να υπερασπιστούμε την αλήθεια. Ξεχνάμε πως η αλήθεια δεν είναι απλώς ένα εξωτερικό φαινόμενο. Ποιο είναι το τεκμήριο της αλήθειας; Τα υγιή κίνητρα μέσα μας και εάν υπάρχει αγάπη για το Θεό και τον άνθρωπο. Όσο αληθινό κι αν είναι κάτι, αν δεν έχει αυτά, δεν είναι αληθινό. Εμείς «ξοδευόμαστε» στην Εκκλησία, όπως στις εξομολογήσεις, να περιγράφουμε γεγονότα απ’ τη ζωή μας: Πόσο μας αδίκησαν και ποια είναι η αλήθεια για να την βρούμε. Τι είναι η «αλήθεια», τέλος πάντων, στην πνευματική ζωή; Είναι αντικειμενική γνώση ή είναι Πρόσωπο; Η αλήθεια είναι Πρόσωπο.
Όποιος μπορεί να σχετίζεται με το Πρόσωπο, αυτός είναι ο αληθινός άνθρωπος. Ο καθένας μας έχει τις οχυρώσεις του και αυτή είναι η πλάνη μας. Κάποιος έχει σαν οχύρωση την ηθική, κάποιος την θρησκευτικότητα και κάποιος τους νόμους. Αυτή η οχύρωση, όμως, δεν μας επιτρέπει να σχετιζόμαστε με το Θεό και τον πλησίον μας. Έρχεται, επομένως, ο Κύριος να φανερώσει μια μεγάλη αλήθεια της πνευματικής ζωής: «Τύπος ή ουσία; Εικόνα ή αλήθεια; Σχέση ή νόμος; Ευθύνη ή βεβαιότητα;». Ο Χριστός κάνει αυτή την ανατροπή. Εμείς έχουμε φόβο να συναντηθούμε με το Θεό, μιας και δεν ξέρουμε τι Θεός θα μας αποκαλυφθεί. Πιστεύουμε πως θα είναι Θεός που δεν θα ικανοποιεί τα θελήματά μας. Έχουμε φόβο να συναντηθούμε με τον εαυτό μας, αφού δεν ξέρουμε ποια είναι η αλήθεια μας. Έχουμε φόβο να συναντηθούμε με τον άλλον άνθρωπο, γιατί μπορεί να ρισκάρουμε την εξασφάλισή μας και τη βόλεψή μας.
Έτσι, ο καθένας βρίσκει μια οχύρωση. Δεν είναι υπερβολή να πούμε πως η καλύτερη οχύρωση είναι οι νόμοι της Εκκλησίας, ο τύπος και ο «καθωσπρεπισμός» μας. Αυτά όλα, όμως, μας απομακρύνουν απ’ τον αδελφό μας. Φοβόμαστε πως θα χάσουμε αν σχετιστούμε πραγματικά. Λέει κάποιος: «Φοβάμαι πως θα χάσω και θα πληγωθώ». Τι λέει η Εκκλησία; «Το κέρδος έρχεται μέσα απ’ την απώλεια». Το πιστεύουμε ή όχι; Η Εκκλησία είναι ξεκάθαρη: «Κέρδος είναι η απώλεια». Άρα, για μένα τι είναι κέρδος; Να χάσω για χάρη του άλλου, ώστε να συναντηθώ μαζί του. Να χάσω τα δικαιώματά μου για χάρη του άλλου.
Αυτό, χωρίς αμφιβολία, είναι δύσκολο. Μου δημιουργεί μια ανασφάλεια. Όμως, αλήθεια, μπορεί να νιώθει ανασφαλής κάποιος που αγαπά τον Χριστό; Μπορεί να έχει κάποιος ανασφάλεια που πιστεύει στην αγάπη του Θεού; Έρχεται, λοιπόν, ο Κύριος και ανατρέπει αυτό το θρησκευτικό σύστημα, το οποίο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα εντός της Εκκλησίας, αφού δεν μας επιτρέπει να σχετιστούμε με κανέναν. Εμείς νομίζουμε πως η σχέση είναι μια κοινωνική συναναστροφή. Σχέση σημαίνει «να καταλάβω τον προσωπικό λόγο ύπαρξης του καθενός και να συναντηθούμε στο πρόσωπο του Χριστού».
Επειδή αυτό μας φαίνεται ανέφικτο, θέλουμε τη βόλεψή μας και την οχύρωσή μας κάπου. Ποιος θέλει να ισχυροποιηθεί; Ο φοβικός και μειονεκτικός άνθρωπος. Ο ελεύθερος άνθρωπος είναι ελεύθερος απ’ τους φόβους του και τις μειονεξίες του, γιατί «γεύτηκε» την αγάπη του Θεού. Δεν έχει ανάγκη τις οχυρώσεις. Δεν φοβάται ν’ αδικηθεί, διότι ξέρει πως μεγαλύτερη αδικία είναι να είσαι «κλεισμένος» στον εαυτό σου.
