“Μουδιασμένοι” οι κάτοικοι στα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου με πρώτη τη Λέσβο, από τις αιφνιδιαστικές αποφάσεις της Γερμανίας να ξεκινήσει εκ νέου ελέγχους στα χερσαία σύνορά της. Σύμφωνα με πληροφορίες, το Βερολίνο μελετά την επιστροφή στην Ελλάδα δεκάδων χιλιάδων μεταναστών τρίτων χωρών, που πέρασαν στην Ελλάδα μέσω των νησιών ή του Έβρου και σήμερα βρίσκονται στη Γερμανία. Ο αριθμός μάλιστα, αναφέρουν οι ίδιες πληροφορίες, των μεταναστών που ενδέχεται να σταλούν στην Ελλάδα από το Βερολίνο υπολογίζονται σε 70.000 έως 100.000.
Κινήσεις της γερμανικής κυβέρνησης, που είναι σαφές ότι προέρχονται από την πίεση που το Βερολίνο δέχεται από την άνοδο της ακροδεξιάς, μετατοπίζοντας όμως το πρόβλημα στην Ελλάδα. Αν και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος διέψευσε χθες αυτές τις πληροφορίες, η ανησυχία παραμένει, δεδομένης και της συστηματικής αύξησης των ροών στα νησιά εντός του 2024, ανεξαρτήτως αποφάσεων της Γερμανίας.
Στη Λέσβο μετά την δραματική κρίση που αντιμετώπισε το καλοκαίρι από το 2016, είναι ίσως η πρώτη χρονιά φέτος που ξαναζεί την ηρεμία και την τουριστική άνοδο που επί δεκαετία σχεδόν είχε στερηθεί λόγω του μεταναστευτικού, ενώ το αίσθημα ασφάλειας θα έλεγε κανείς ότι επίσης έχει αρχίσει να επανέρχεται πλέον, μετά τον περιορισμό των μεταναστευτικών πληθυσμών και την “ενσωμάτωση” όσων παρέμειναν. Προτάσσοντας τη Μόρια ως παράδειγμα προς αποφυγή, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος χθες διέψευσε τις πληροφορίες για επαναφορά τόσο μεγάλου αριθμού μεταναστών. «Δεν υπάρχει θέμα μαζικών επιστροφών μεταναστών από την Ευρώπη», είπε ο Παύλος Μαρινάκης και συνέχισε: «Δεν πρόκειται να δεχθούμε 30.000 Αφγανούς από τη Γερμανία. Μην ξεχνάτε ότι από τον περασμένο Απρίλιο υπάρχει και το Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο. Να σας θυμίσω ότι μέχρι το 2019 υπήρχαν Μόριες και Ειδομένες, όπου λειτουργούσαν φαβέλες».
Ενόσω όμως η ελληνική κυβέρνηση δείχνει να βρίσκεται σε διπλωματικό πυρετό – ενώ συνεχίζονται οι εξαγγελίες και για επέκταση του έργου στο φράχτη στον Έβρο – οι ενδείξεις από την κατακόρυφη αύξηση των μεταναστευτικών ροών εντός του έτους αποτυπώνουν ότι βαίνουν κλιμακούμενες, ειδικά για τα νησιά. Φουντώνουν έτσι τα “σύννεφα” ανησυχίας στο Ανατολικό Αιγαίο, στο Βόρειο Αιγαίο περισσότερο, και στη Λέσβο κατά το μέγιστο, λόγω μεγέθους του νησιού, λόγω Βάστριας και λόγω, αν μη τι άλλο… του πολύπαθου παρελθόντος.
Εκρηκτικά τα νούμερα από την Frontex
Συνολικά, από την αρχή του έτους μέχρι και τον Αύγουστο του 2024, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Συνοριοφυλακής (Frontex) καταγράφει αύξηση των μεταναστευτικών ροών από την Τουρκία προς τα ελληνικά νησιά με 37.163 άτομα να διασχίζουν παράνομα τα σύνορα. Κι αυτό, ενώ σε άλλες περιοχές της Ευρώπης παρατηρείται μείωση των μεταναστευτικών ροών.
Μετατοπίζονται οι ροές
Σύμφωνα με το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, συνολικά οι ροές στις αφίξεις κατά το 1ο επτάμηνο του 2024 ανέρχονται στις 23.204 (3.607 στο Φυλάκιο και 19.597 στα νησιά) και παρουσιάζονται αυξημένες κατά 99% συνολικά σε σχέση με τις αφίξεις κατά το 1ο επτάμηνο του 2023, οι οποίες ανέρχονταν στις 11.672 (3.514 στο Φυλάκιο και 8.158 στα νησιά).
Από τα στοιχεία παρατηρείται μετατόπιση στην αύξηση των ροών μέσω θαλάσσης, με την αύξηση συγκεκριμένα στα νησιά κατά 140% από το 2023 στο 2024 κατά το 1ο επτάμηνο, ενώ αντίθετα, η αύξηση στις ροές στο Φυλάκιο είναι της τάξης του 3%.
Επίσης, το πρώτο επτάμηνο του 2024 οι ροές στο Φυλάκιο αποτελούν το 16% του συνόλου των αφίξεων, ενώ το πρώτο επτάμηνο του 2023 οι ροές στο Φυλάκιο αποτελούσαν το 30% του συνόλου των αφίξεων.
Με βάση την Frontex, έως και τα μέσα Σεπτεμβρίου καταγράφηκαν από τις αρχές του έτους περισσότερες από 35.000 αφίξεις, ενώ μόνο τις πρώτες 12 μέρες του Σεπτεμβρίου 2.771 πρόσφυγες και μετανάστες έφτασαν στα ελληνικά νησιά, ανεβάζοντας τον αριθμό των «φιλοξενουμένων» στις δομές των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου σε πάνω από 9.000.
Σταθερά κλιμακούμενη η αύξηση
Συνολικά οι αφίξεις έχουν ως εξής:
- Το 2019 (Ιανουάριος – Απρίλιος) είχαν φτάσει στην Ελλάδα περίπου 11.000 μετανάστες.
- Το ίδιο χρονικό διάστημα, το 2020, οι αφίξεις σημείωσαν μείωση, καθώς περίπου 9.000 μετανάστες εισήλθαν στη χώρα.
Το 2021 και το 2022 οι χρονιές δραστικής μείωσης:
- Το 2021 από τον Ιανουάριο έως και τον Απρίλιο έφτασαν λίγο περισσότεροι από 2.000
- Το 2022 οι αφίξεις του 1ου 4μήνου ανήλθαν στις 3.500.
- Το 2023 το πρώτο τετράμηνο 4.660 μετανάστες εισήλθαν στη χώρα.
- Το, δε, 2024 ο αριθμός των αφίξεων του 1ου 4μήνου είχε φτάσει τις 11.835, σημειώνοντας αύξηση της τάξης του 154% σε σχέση με το ίδιο χρονικό διάστημα το 2023.
Οι διαμένοντες σε δομές
Ήδη οι διαμένοντες σε δομές τόσο στα νησιά όσο και στην ηπειρωτική Ελλάδα τον Απρίλιο του 2024 είχαν σχεδόν διπλασιαστεί σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2023.
Συγκριτική αύξηση στα νησιά
Το Μάιο του 2023 είχαν έρθει 1.592 άτομα συνολικά στα νησιά, ενώ το 2024 έφτασαν 4.115 μετανάστες με πλωτά μέσα. Επιπλέον τον Ιούνιο 1.477 μετανάστες είχαν προσπαθήσει να φτάσουν στις ελληνικές ακτές και περισυνελέγησαν από άνδρες της ελληνικής ακτοφυλακής.
Οι τάσεις στην συστηματική αύξηση των ροών και η μετατόπισή τους από το πέρασμα από τον Έβρο στις θαλάσσιες αφίξεις, μόνο καθησυχαστικές δεν είναι για το νησί μας. Απορίας άξιο άλλωστε είναι και το γεγονός ότι μετά τις πρόσφατες αποφάσεις της Γερμανίας, η κυβέρνηση έδειξε να ρίχνει το βάρος στον Έβρο, ενώ τα νούμερα άλλα δείχνουν.
Και στο βάθος… Βάστρια
Με δεδομένη την επιθυμία για την λειτουργία της Βάστριας από πλευράς της πολιτικής ηγεσίας στην Αθήνα, οι κάτοικοι της Λέσβου δεν ανησυχούν χωρίς λόγο. Η ολοκλήρωση της κατασκευής του “χώρου υποδοχής”, όπως η κυβέρνηση αποκαλεί στην ουσία το “κλειστό στρατόπεδο” χωρητικότητας 5.000 ατόμων, μπορεί τεχνικά και κατασκευαστικά να καθυστερεί επί του παρόντος, αλλά για πόσο;
Πληροφορίες των Νέων της Λέσβου αναφέρουν ότι έγινε δεύτερη προσπάθεια γεώτρησης, η οποία επίσης απέβη άκαρπη. Ωστόσο η κεντρική κυβέρνηση δεν κρύβει την αποφασιστικότητά της για την έναρξη λειτουργίας του χώρου, ο δε απελθών Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου κ. Καιρίδης είχε εξαγγείλει ότι επρόκειτο να λειτουργήσει ήδη από την προηγούμενη άνοιξη. Σήμερα βρισκόμαστε στους 1.200 διαμένοντες στο νησί μας, με τον Περιφερειάρχη Κώστα Μουτζούρη να κρατάει “σημαία” ενάντια σε όποιες αποφάσεις μπορεί να αλλάξουν τις ισορροπίες. «Θα πράξει», όπως δήλωσε «ό,τι είναι ανθρωπίνως δυνατό, η Λέσβος και το Βόρειο Αιγαίο να μην ζήσουν ξανά τέτοιες εικόνες, αλλά να συνεχίσουν την πορεία τους ως νήσοι πολιτισμού και επισκέψεως».
Για τα έργα ολοκλήρωσης της φαραωνικής δομής στη Βάστρια τροποποιήθηκαν οι αρχικές μελέτες για να μπορεί να σηκώνει μεγάλο αριθμό μεταναστών. Η κυβέρνηση σκοπεύει να εγκαινιάσει τη νέα δομή φέτος το Νοέμβριο, αυτό όμως το προγραμμάτιζε και για πέρυσι τον ίδιο μήνα, χωρίς να τα καταφέρει, καθώς μένουν πολλά ακόμα να γίνουν στη Βάστρια δεδομένου ότι οι γεωτρήσεις που διαδέχονται η μια την άλλη δεν έχουν δώσει τις απαραίτητες ποσότητες νερού. Αυτό σημαίνει ότι για να λειτουργήσει η δομή θα πρέπει να μεταφέρουν αρχικά με βυτιοφόρα το νερό μέχρι να κατασκευαστεί δίκτυο για να λειτουργήσει αφαλάτωση, δηλαδή να χρησιμοποιούν το νερό της θάλασσας. Όπως επίσης και τα έργα αποχέτευσης βρίσκονται σε εκκρεμότητα.
Οι τελευταίες εξελίξεις με τη Γερμανία έρχονται να τεκμηριώσουν κατά απόλυτο τρόπο την προτεραιότητα των προηγούμενων ετών για μεγάλα Κέντρα Κράτησης στα νησιά και για ΚΥΤ νήσων στη Λέσβο, ώστε να μπορεί η χώρα μας να ανταποκρίνεται – όπως έχουμε γράψει επανειλημμένα – σε περιπτώσεις μαζικών επιστροφών μεταναστών από τη Γερμανία έχοντας διαθέσιμες εγκαταστάσεις για την κράτησή τους.
