Της Αναστασίας Αντωνέλη, Αντιπεριφερειάρχη Πρωτογενούς Τομέα
Ήμουνα νιά και γέρασα και ακόμα η δακοκτονία αποτελεί αντικείμενο διαπληκτισμών… Θυμάμαι ότι από το 2003 που ξεκίνησα ως συνεργάτης του Δημήτρη Βουνάτσου τις άπειρες ερωτήσεις και διαμαρτυρίες που γράφαμε και γράφαμε για την δακοκτονία… Τότε η δακοκτονία πραγματοποιούνταν από την Νομαρχία που έκανε τις προσλήψεις και την συγκρότηση των συνεργείων… Μετά όταν οι κυβερνώντες κατάλαβαν ότι η καθυστέρηση των χρηματοδοτήσεων για την δακοκτονία είχε ως αποτέλεσμα να πληρώνονται οι εργαζόμενοι μήνες μετά και η δυσαρέσκεια των εργαζομένων να στρέφεται προς την κυβέρνηση… το άλλαξαν το νομικό πλαίσιο και βρήκαν σωτήρια λύση τις… εργολαβίες! Δηλαδή παρά την συνεχιζόμενη καθυστέρηση των με νόμο θεσπισθέντων επιχορηγήσεων για την δακοκτονία στις Περιφέρειες, οι εργολάβοι υποχρεούνταν – όπως σε όλες τις εργολαβίες – να πληρώνουν εκείνοι τους εργαζόμενους, κάτι που λίγοι έπρατταν μιας και η δικαιολογία τους ήταν “δεν με πλήρωσε η Περιφέρεια, δεν σας πληρώνω”, με αποτέλεσμα ο φτωχός εργαζόμενος να βγάζει τον θυμό του στην εκάστοτε Περιφερειακή Αρχή και έτσι… να γλιτώνουν οι κυβερνώντες από την ψήφο της οργής και να την πληρώνουν οι εκάστοτε εκλεγμένοι της Αυτοδιοίκησης…
Αυτά μέχρι και το 2020 όπου έχοντας την αρμοδιότητα της Αντιπεριφερειάρχη Οικονομικών βγήκα και είπα τα αυτονόητα: Είναι υποχρέωση του εργολάβου να πληρώνει τους εργαζόμενους ΤΟΥ και αυτό άλλωστε υπηρετεί η εγγυητική καλής εκτέλεσης, άλλως αν οι εργολάβοι περιμένουν να πληρωθούν το έργο και μετά να πληρώσουν τους εργαζόμενους… δεν είναι εργολάβοι, αλλά “αεριτζήδες”! Φροντίσαμε όμως να πληρώνονται χωρίς καθυστερήσεις μετά την παραλαβή όλων των δικαιολογητικών μετά από κάθε ψεκασμό…
Επειδή η γραφειοκρατία ήταν και είναι τεράστια με καθυστερήσεις κάποιες φορές στην έναρξη των ψεκασμών, η Περιφερειακή Αρχή του Κώστα Μουτζούρη το 2022 προκηρύσσει διεθνή τριετή διαγωνισμό (πρώτη μαζί με την Περιφέρεια Κρήτης) προκειμένου να εξασφαλιστεί η έγκαιρη έναρξη της δακοκτονίας. Υπάρχει ΜΙΑ μόνον προσφορά και ξεκινά η υλοποίηση της δακοκτονίας για τρία έτη…. Πάντα εντός του Νομικού και Θεσμικού Πλαισίου που ορίζει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης μιας και δεν έχουμε εκ του Νόμου άλλη δυνατότητα…
Ένα θεσμικό πλαίσιο που θεσπίστηκε το 1953 (!!!!) και ισχύει με ελάχιστες διορθώσεις (π.χ. φάρμακα, μηχανοκίνητα μέσα) μέχρι σήμερα!!!!! Δηλαδή το 2024 προσπαθούμε να “θεραπεύσουμε” την ασθένεια του δάκου με μέσα (π.χ. ζώα για δύσβατα μέρη!!!) και τρόπους του 1953 και με μειωμένη χρηματοδότηση κατά 50% από το 2010!!!!!! Σε αυτά να προσθέσω ότι σε σύνολο περίπου 11.000.000 ελαιοδέντρων στην Λέσβο το 40% είναι βιολογικά, άρα δεν εντάσσονται στο Πρόγραμμα δακοκτονίας στην Λέσβο…
Ας δούμε τώρα τις εργολαβίες, με δεδομένο ότι οι εργολάβοι δεν είναι απεσταλμένοι του Θεού για να σώσουν την παραγωγή απ’ τον δάκο και έχουν ως σκοπό το κέρδος (άλλως δεν θα ήταν και εργολάβοι)!!!!!! Η σύνθεση των συνεργείων αποτελεί υποχρέωση των εργολάβων, όπως επίσης και η γραπτή κοινοποίηση των ψεκασμών κατά τόπους προκειμένου να υπάρξει συνεργασία των τοπικών κοινοτήτων και όλων των ενδιαφερομένων, βεβαίως πρωτίστως των ελαιοκαλλιεργητών. Αν ρωτήσετε τους εργολάβους πόσοι ενδιαφέρονται στους 100, είμαι σίγουρη ότι δεν ξεπερνούν τους 10!!
Εδώ οφείλω να επισημάνω την μη ύπαρξη ενδιαφέροντος εκ μέρους των συμπολιτών μας να εργαστούν στην δακοκτονία. Και γιατί να το κάνουν άλλωστε με 35 ευρώ την μέρα και να δουλέψουν καθ’ όλη την διάρκεια των ψεκασμών παίρνοντας 840 συνολικά, όταν μπορούν ως άνεργοι και πτωχοί να παίρνουν 2.400 τον χρόνο;;; Θα μου πείτε να αυξήσουν τα χρήματα οι εργολάβοι… Το λέμε και εμείς… έχοντας μάλιστα προβλέψει στην σύμβαση να τηρείται η εργατική νομοθεσία και οι συλλογικές συμβάσεις. Και πάμε στο διά ταύτα: Μπορεί ο εργολάβος και ο αρχιεργάτης να ελέγξει εάν ο εργαζόμενος διαθέτει φιλότιμο και κάνει σωστά την δουλειά του και δεν ρίχνει για παράδειγμα το φάρμακο σε ένα χαντάκι;;;;
Μπορεί κατά την άποψή μου… αρκεί να διαθέτει φιλότιμο… Και θα αναρωτηθεί κάποιος, μα όλα πια επαφίενται στο φιλότιμο των Ελλήνων;;;;; Δυστυχώς ακόμα και η τήρηση του Συντάγματος θα απαντήσω μιας και ως γνωστόν σοβαρό κράτος με αδιάβλητους ελεγκτικούς μηχανισμούς ποτέ δεν είχαμε… Και ας υποθέσουμε ότι έχουμε “φιλότιμους” εργολάβους και εργαζομένους… Όλα θα πάνε καλά;;;; Εδώ να επισημάνω ότι τα φάρμακα για τον δάκο μας τα παρέχει το Υπουργείο. Σε σεμινάριο ενημέρωσης για την δακοκτονία τονίστηκε ότι η μέση αποτελεσματικότητα των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τον δάκο δεν ξεπερνά το 41% λόγω ανθεκτικότητας του δάκου στα φάρμακα!!!!!
Δηλαδή στο 60% των ελαιώνων που έχουμε την υποχρέωση να πραγματοποιηθούν ψεκασμοί (είπαμε ότι τα 40% είναι βιολογικά…), η προστασία του ελαιώνα θα συμβεί κατά 24,6%!!!! Σε όλα αυτά να προσθέσουμε ότι με βάση την νομοθεσία στην παραλαβή του έργου ΔΕΝ περιλαμβάνονται στα δικαιολογητικά, αποδείξεις αποτελεσματικότητας των ψεκασμών… Απλώς υπάρχουν ελεγκτικοί θεσπισμένοι μηχανισμοί, δηλαδή οι Τομεάρχες Γεωπόνοι και οι Επόπτες που ελέγχουν την εκτέλεση του έργου της δακοκτονίας. Το πόσοι θα είναι οι Τομεάρχες και οι Επόπτες καθορίζεται από το Υπουργείο. Για την Λέσβο οι Τομεάρχες είναι 17 και οι Επόπτες 4! Δηλαδή σε οκτώ μέρες ψεκασμών θα ελέγξουν 5.992.366 δέντρα!!!! Ο Τομεάρχης 44.061 ανά ημέρα και ο Επόπτης 187.000 ελαιόδεντρα ανά ημέρα!!!!
Όπως αντιλαμβάνεται ακόμα και ο άσχετος, όσα αναφέρω είναι στοιχεία που θα ήταν για γέλια αν δεν ήταν τραγικά για την ελαιοπαραγωγή της Λέσβου!!!!! Και φυσικά δεν αφορούν μόνον την Λέσβο, αλλά και όλη την Ελλάδα για αυτό και οι ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΙ ελαιοκαλλιεργητές προχωρούν σε δικούς τους ψεκασμούς…
ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ: Αν και είναι αρμοδιότητα των επιστημονικών συνεργατών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης καταθέτω κάποιες προτάσεις που όμως ΔΕΝ μπορούμε να υλοποιήσουμε εμείς εάν δεν γίνουν νόμοι του κράτους με πρώτιστη αναγκαιότητα ΤΗΝ ΑΜΕΣΗ ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΤΟΥ 1953:
1) ΝΕΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ που να λαμβάνουν υπ’ όψιν και την κλιματική αλλαγή
2) Έλεγχος δακοπροστασίας στα βιολογικά και σύνδεση της ύπαρξης μέτρων με την εκταμίευση των επιδοτήσεων
3) Κατάργηση της υποχρεωτικής εισφοράς δακοκτονίας και επιδότηση σε όσους δηλώσουν μέσω πλατφόρμας να αναλάβουν οι ίδιοι την δακοπροστασία των καλλιεργειών τους. (στην ΝΕΑ ΚΑΠ προβλέπεται αυτή η διαδικασία με 35 ευρώ επιδότηση ανά στρέμμα)
4)Για το υπόλοιπο του ελαιώνα διασταύρωση μέσω κτηματολογίου και ανάληψη πρωτοβουλίας μέσω σύστασης Εθνικού Φορέα και Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων για την εφαρμογή νέων μεθόδων ψεκασμών με αξιοποίηση της τεχνολογίας!
Απαραίτητη προϋπόθεση για να λειτουργήσουν τα ανωτέρω:
Σύσταση Ανεξάρτητου Ελεγκτικού Μηχανισμού με επιτόπιους ελέγχους και καταχώρηση ποιοτικών στοιχείων μέσω πλατφόρμας.
Αν τίποτα απ’ τα παραπάνω δεν γίνει και συνεχιστεί το τρέχον θεσμικό και νομικό πλαίσιο θα συζητούν για την δακοκτονία και τα εγγόνια μας!!!!!
Οι μόνες δυνατότητες που υπάρχουν αυτήν την στιγμή και μπορούν να ληφθούν υπ’ όψιν στην επόμενη προκήρυξη του Διεθνούς Διαγωνισμού είναι να υπάρχουν συσκευές παρακολούθησης σε κάθε συνεργείο, τα δεδομένα των οποίων θα αποτελούν προαπαιτούμενο των στοιχείων της Επιτροπής Παραλαβής καθώς επίσης και να υπάρχουν τα αποκαλούμενα Δικαιώματα προαίρεσης: π.χ. αύξηση του αριθμού των ψεκασμών ή μείωση κατά τόπους – αναλόγως της προβλεπόμενης παραγωγής – με αντίστοιχη αύξηση ή μείωση του συνολικού τιμήματος της εργολαβίας. Δηλαδή “μπαλώματα”…
Πρέπει επιτέλους να δούμε το ΔΑΣΟΣ και όχι το ΔΕΝΔΡΟ.
Καλοί και κακοί εργολάβοι θα υπάρχουν πάντα, όπως θα υπάρχουν και εργαζόμενοι τεμπέληδες ή δουλευταράδες. Αυτοί όμως είναι το ΔΕΝΔΡΟ.
Το ΔΑΣΟΣ, δηλαδή τα γενεσιουργά αίτια της κατάστασης αυτής, προέρχονται από το ίδιο το Κράτος, δηλαδή τις Κυβερνήσεις, που θεσπίζουν το Θεσμικό, το Νομικό Πλαίσιο (που είμαστε υποχρεωμένοι να ακολουθήσουμε) και τους ελεγκτικούς μηχανισμούς φροντίζοντας δια μέσω και αυτών να εξασφαλίζουν την προάσπιση της ύπαρξης του Πρωτογενούς Τομέα – εν προκειμένω της ελαιοκαλλιέργειας, με κάθε τρόπο.
Σε αυτήν την κατεύθυνση ζήτησα εχθές και υπήρξε ομόφωνη απόφαση από το Περιφερειακό μας Συμβούλιο: «Το Π.Σ. απαιτεί την αλλαγή του Θεσμικού Πλαισίου του 1953 που εφαρμόζεται για την Δακοκτονία και ζητεί τον επανασχεδιασμό με βάση τα όσα αναφέρθηκαν στο Διεθνές Συνέδριο για την Δακοκτονία που διοργάνωσε το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο τον Μάρτιο του 2023».
Γιατί θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν όσοι κυβερνούν ή θα κυβερνήσουν την χώρα τούτη – ανεξαρτήτως χρώματος – πως μπορεί “η τήρηση του Συντάγματος να επαφίεται στο φιλότιμο των Ελλήνων”, δεν μπορεί όμως να επαφίεται στο φιλότιμο των Ελλήνων η προβλεπόμενη από το άρθρο 22 του Συντάγματος υποχρέωση του Κράτους και της εκάστοτε Κυβέρνησης: «Η εργασία αποτελεί δικαίωμα και προστατεύεται από το Κράτος που μεριμνά για την δημιουργία συνθηκών απασχόλησης όλων των πολιτών και για την ηθική και υλική εξύψωση του εργαζόμενου Αγροτικού και Αστικού πληθυσμού». Φυσικά μέχρι σήμερα δεν έχω μάθει να έχει γίνει καμία προσφυγή για την παραβίαση αυτού του άρθρου σε κανένα δικαστήριο ή σε κάποιο απ’ τα Ευρωπαϊκά όργανα, από κανέναν που έχει έννομο συμφέρον…
Κλείνοντας: Και στραβός είναι ο γιαλός και στραβά αρμενίζουμε!!
Όσο και εάν οι εργαζόμενοι στις Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας της Περιφέρειας προσπαθούν και η Περιφερειακή Αρχή Μουτζούρη θέλει και προσπαθεί δια εγγράφων – επαφών και πιέσεων… εάν δεν υπάρξει επανασχεδιασμός της δακοκτονίας, θα συνεχίσουμε να “βροντούμε το σαμάρ και ο γάιδαρος θα έχει ψοφήσει”….
