Ως έτος ανάκαμψης και μετασχηματισμού για τον τουρισμό της Λέσβου διαμορφώνεται τo 2025. Ένας συνδυασμός παραγόντων – από την επέκταση του ευρωπαϊκού προγράμματος βίζα-εξπρές για Τούρκους επισκέπτες, μέχρι τις συνέπειες της μεταναστευτικής κρίσης, αλλά και την αύξηση της επισκεψιμότητας στον εσωτερικό τουρισμό – έχουν διαμορφώσει μια εικόνα με σημαντικές ευκαιρίες, αλλά και προβλήματα.
Σύμφωνα με τα νέα δεδομένα για το πρώτο εξάμηνο του 2025, οι αφίξεις Τούρκων τουριστών στη Λέσβο τον Ιούνιο υποχώρησαν κατά 21% σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2024 , κυρίως λόγω των φόρων διαμονής που αυξήθηκαν σημαντικά.
Το 2024, μέσω βίζα-εξπρές εκδόθηκαν στη Λέσβο περίπου 28.734 βίζες για Τούρκους επισκέπτες, την υψηλότερη κατηγορία μεταξύ των ελληνικών νησιών. Παράλληλα, η αύξηση της επισκεψιμότητας στη Λέσβο ήταν εμφανής το 2024, καθώς η ΕΛΣΤΑΤ κατέγραψε αύξηση στον κύκλο εργασιών επιχειρήσεων εστίασης και τουρισμού, με ποσοστιαίες αυξήσεις πάνω από 5%.
Η έναρξη της τουριστικής περιόδου 2025 σηματοδοτήθηκε με την άφιξη τσάρτερ πτήσεων από το Ηνωμένο Βασίλειο την Κυριακή του Πάσχα, με ιδιαίτερη έμφαση στους birdwatching ταξιδιώτες, μιας και η Λέσβος θεωρείται κορυφαίος προορισμός ανοίγματος για παρατηρήσεις άγριας ορνιθοπανίδας στη Μεσόγειο.
Από τις απόψεις των τουριστικών πρακτόρων της Λέσβου προκύπτει ότι σ΄ επίπεδο εσωτερικού τουρισμού είμαστε στα ίδια επίπεδα με πέρυσι. Ο τουριστικός ταξιδιωτικός πράκτορας, Ηλίας Πίκουλος, σε σχετική ερώτηση των Νέων της Λέσβου, υποστήριξε ότι «σε σχέση με την περυσινή τουριστική περίοδο, όσον αφορά στον εσωτερικό τουρισμό, είμαστε στα ίδια επίπεδα μέχρι τις αρχές Ιουλίου και σ΄ αυτό συνέβαλε ο κοινωνικός τουρισμός, καθώς παρατηρήθηκε αύξηση της συμμετοχής των δικαιούχων κατά 15%-20%».
Δεν άφησε, ωστόσο, ασχολίαστο το γεγονός της έλλειψης κλινών και δημιουργίας μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων, τονίζοντας ότι «αν υπήρχαν περισσότερες δυνατότητες φιλοξενίας θα είχαμε αυξημένα ποσοστά έλευσης τουριστών. Απαιτούνται μεγάλες επενδύσεις στην ξενοδοχειακή υποδομή της κλίμακας των 400 κλινών». Αναφορικά με τους Τούρκους επισκέπτες, ο κ. Πίκουλος διευκρίνισε ότι «οι Τούρκοι προτιμούν τη Λέσβο, σε σχέση με άλλους τουριστικούς προορισμούς. Αρκεί να σας πω ότι στη Μαρμαρίδα και στην Αττάλεια οι ενασχολούμενοι με τον τουρισμό έχουν υποστεί καθίζηση».
Από την πλευρά του ο τουριστικός-ταξιδιωτικός πράκτορας, Άρης Λαζαρής, αναφορικά με τη βίζα- εξπρές, αφού εξήγησε ότι «θα ισχύσει μέχρι τις 31 Μαρτίου 2026», τόνισε ότι «η έλευση μεγάλου αριθμού επισκεπτών από την Τουρκία, έχει συμβάλει κατά πολύ στην οικονομική ανάκαμψη των ενασχολούμενων με τα τουριστικά επαγγέλματα».
Προβλήματα και προκλήσεις
Σ’ αντιδιαστολή με τα θετικά υπάρχουν ζητήματα, που οφείλουν να εξετάσουν με τη δέουσα προσοχή οι ιθύνοντες κι αυτά αφορούν στην αύξηση των φόρων διαμονής (overnight stay taxes) και στην επιβάρυνση με βίζες και εισιτήρια, προβλήματα που καθιστούν πλέον την εξόρμηση στη Λέσβο ακριβότερη για τους Τούρκους τουρίστες. Χαρακτηριστικά, μια τετραμελής οικογένεια μπορεί να δαπανήσει έως και 320€ μόνο για βίζες, ακτοπλοϊκά και φόρους προτού καν ξεκινήσει η διαμονή.
Παρά τη δραστική μείωση των αφίξεων προσφύγων από το 2024 (πλέον μόνο 1.200 άτομα παραμένουν σε camp), η διεθνής δημόσια εικόνα δεν έχει αλλάξει. Οι τουρίστες αποφεύγουν τον προορισμό εξαιτίας των εικόνων του 2023-2024. Ο κύριος όγκος τουριστών προέρχεται από Τουρκία και λίγες ευρωπαϊκές αγορές, με έμφαση στο bird‑watching την άνοιξη. Όλοι οι άλλοι τύποι τουρισμού παραμένουν υποεκπροσωπούμενοι.
Όσον αφορά στις λύσεις και στις προοπτικές ανάπτυξης, αυτές αφορούν στην επανεξέταση των υψηλών φόρων διαμονής, ώστε να γίνει πιο ανταγωνιστική η Λέσβος έναντι εναλλακτικών προορισμών στην Τουρκία ή αλλού, με αιχμή του δόρατος μια μείωση 50%, που θα μπορούσε να αναστρέψει την πτώση Τούρκων τουριστών. Επίσης, με στοχευμένες καμπάνιες προβολής της εικόνας «ασφαλούς και όμορφης Λέσβου» στις κύριες αγορές, ώστε να αντιστραφεί η παγιωμένη αρνητική αντίληψη από τη δημοσιότητα σχετικά με την προσφυγική κρίση.
Η δραστηριοποίηση των εναλλακτικών μορφών τουρισμού, μιας και πέρα από birdwatching, η Λέσβος διαθέτει πολιτιστικό, θρησκευτικό, οικοτουριστικό, γαστρονομικό δυναμικό, θα προσδώσει πολλαπλά οφέλη στην τουριστική ανάπτυξη της Λέσβου. Με τη δημιουργία θεματικών διαδρομών, όπως μονοπάτια ελιάς, γευσιγνωσίας ντόπιων προϊόντων και την ανάπτυξη μικρών καταλυμάτων αγροτουρισμού.
Επιπλέον, η άμεση ενίσχυση συστημάτων διαχείρισης κρίσεων, καθώς και η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου σχεδίου διαχείρισης και συντονισμού κρατικών, δημοτικών, επιχειρηματικών φορέων, μπορεί να επιφέρει θετικά αποτελέσματα σε πιθανά μελλοντικά επεισόδια μεταναστευτικής κρίσης.
Το 2025 είναι κρίσιμο έτος για τη Λέσβο. Παρά την θετική έναρξη με ανοίγματα βίζα-εξπρές, άφιξη birdwatching τουριστών και αύξηση εσόδων της τοπικής αγοράς το 2024, η πτώση των Τούρκων επισκεπτών και η “κληρονομιά” της αρνητικής εικόνας, λόγω προσφυγικών γεγονότων, αποτελούν τροχοπέδη. Με στοχευμένη πολιτική – μείωση φόρων, μόνιμη βίζα-εξπρές, διεθνή προβολή και επένδυση σε εναλλακτικό τουρισμό – η Λέσβος μπορεί να ανακάμψει πλήρως, να διαφοροποιήσει την τουριστική της βάση και να θεμελιώσει μια βιώσιμη και θετική οικονομική πορεία.
