Γράφει η Στέλλα Μακρυανίδου
Μια ευχάριστη είδηση για τη σχολική κοινότητα της Λέσβου φέρνει η απόφαση του Υπουργείου Παιδείας (ΦΕΚ Β’ 4540/20.08.2025), με την οποία νέα σχολεία εντάχθηκαν στο Δίκτυο Σχολικών Βιβλιοθηκών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Ανάμεσά τους τρία σχολεία του νησιού, το Δημοτικό Δαφίων, το Δημοτικό Περάματος, και το Δημοτικό Πέτρας καθώς και το 1ο Δημοτικό Μύρινας Λήμνου.
Η ένταξη αυτή σημαίνει περισσότερα βιβλία, οργανωμένοι χώροι ανάγνωσης, συνεργασίες μεταξύ σχολείων και – κυρίως – παιδιά που μαθαίνουν να αγαπούν το διάβασμα. Όπως είναι γνωστό, η βιβλιοθήκη δεν είναι απλώς χώρος δανεισμού, αλλά κέντρο δημιουργίας και φαντασίας.
Η… πραγματικότητα στα σχολεία
Ωστόσο, πίσω από τα χαμόγελα, παραμένουν τα γνωστά προβλήματα. Παρά τις τοποθετήσεις της Α’ και Β’ φάσης, πολλά σχολεία εξακολουθούν να έχουν ελλείψεις σε ειδικότητες, που δυσκολεύουν όχι μόνο την ομαλή διεξαγωγή του σχολικού ωραρίου, αλλά ακόμη και τη λειτουργία των βιβλιοθηκών. Το Υπουργείο προβλέπει να δοθούν τρεις έξτρα ώρες για τη βιβλιοθήκη στα σχολεία που είναι ενταγμένα στο Δίκτυο Βιβλιοθηκών, όμως πώς να γίνει αυτό, όταν σε ορισμένα σχολεία… δεν υπάρχουν καν οι εκπαιδευτικοί που θα μπορούσαν να καλύψουν αυτές τις ώρες;
Είναι λύση να αφήνουν πίσω άλλα μαθήματα, για να «τρέχουν» την σχολική βιβλιοθήκη; Κι έτσι, όπως συνήθως, η κατάσταση πέφτει στις πλάτες όσων πραγματικά νοιάζονται. Δάσκαλοι και δασκάλες με μεράκι, που παίρνουν πρωτοβουλίες, κάνουν δράσεις, και κρατούν τη βιβλιοθήκη «ζωντανή» μέσα στη μέρα των παιδιών, χωρίς επιπλέον στήριξη. Επιπλέον, δεν υπάρχει καμία βοήθεια στα σχολεία από την Πολιτεία όσον αφορά την ανανέωση των βιβλίων στα ράφια των βιβλιοθηκών, την προσθήκη νέων, την δημιουργία ή συντήρηση των σχολικών βιβλιοθηκών εν γένει.
Το παράδειγμα της Πέτρας
Στο Δημοτικό Σχολείο Πέτρας, η βιβλιοθήκη τα τελευταία πέντε χρόνια αποτελεί πηγή έμπνευσης και γνώσης. Εκεί γίνονται προγράμματα φιλαναγνωσίας, παρουσιάσεις βιβλίων, ακόμη και επισκέψεις συγγραφέων. Τα παιδιά γνωρίζουν τον κόσμο μέσα από ιστορίες – μαθαίνουν για τη φιλία, τον πόλεμο, τη διαφορετικότητα – όλα μέσα από τη ματιά της λογοτεχνίας, με τρόπο που μπορούν να κατανοήσουν και να αισθανθούν. Η καθημερινή τριβή με το βιβλίο βελτιώνει τη γλώσσα, την ορθογραφία και την κριτική τους σκέψη, ενώ καλλιεργεί τη φαντασία και τη δημιουργικότητα, σε περιόδους που «αρετές» σαν κι αυτές, κοντεύουν να εκλείψουν.
Όπως χαρακτηριστικά σημείωσε και η εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής και υπεύθυνη της σχολικής βιβλιοθήκης του Δημοτικού Σχολείου Πέτρας, Μαρία Ματζουράνη, «το να σπρώξεις ένα παιδί προς το βιβλίο είναι πολύ πιο δύσκολο από το να πείσεις έναν ενήλικα να διαβάσει», ιδίως όταν το ίδιο το παιδί δεν έχει στο σπίτι την εικόνα του γονιού που διαβάζει. Οι δράσεις όμως του Δημοτικού Σχολείου Πέτρας δεν σταματάνε στις σχολικές αίθουσες. Αύριο Πέμπτη 9 Οκτωβρίου, το σχολείο θα συμμετέχει στο webinar από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, με θέμα «Ο μαγικός κόσμος της λογοτεχνίας της Αγγελικής Δαρλάση πάει…σχολείο», όπου το Δημοτικό της Πέτρας θα παρουσιάσει τις δράσεις της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης με εισηγήτρια την εκπαιδευτικό ειδικής αγωγής, αλλά και υπεύθυνη της βιβλιοθήκης του Δημοτικού Πέτρας, Μαρία Ματζουράνη.
Το βιβλίο απέναντι στην οθόνη
Βέβαια είναι κοινό μυστικό πως η χώρα μας έχει από τα χαμηλότερα ποσοστά αναγνωστικού κοινού στην Ευρώπη, αφού μόλις το 8% περίπου των πολιτών διαβάζουν συστηματικά (και σε αυτό το ποσοστό υπολογίζονται και τα… βιβλία μαγειρικής). Πολλοί μαθητές δεν έχουν πλέον την υπομονή να τελειώσουν ένα βιβλίο, συνηθισμένοι στις γρήγορες εικόνες και στα ερεθίσματα των κινητών. «Στόχος μας είναι να κάνουμε τους μαθητές του σχολείου… αναγνώστες κι ως αναγνώστες ορίζονται οι άνθρωποι που διαβάζουν 6 με 8 βιβλία ανά χρόνο», σημειώνει η εκπαιδευτικός κ. Ματζουράνη.
Σε μια εποχή που οι οθόνες έχουν γίνει προέκταση του χεριού μικρών και μεγάλων, το βιβλίο παραμένει η πιο αληθινή μορφή συγκέντρωσης και φαντασίας. Δεν χρειάζεται φόρτιση, δεν εκπέμπει ειδοποιήσεις… σε βάζει απλώς να σκεφτείς, να νιώσεις και να ονειρευτείς. Η ενίσχυση των σχολικών βιβλιοθηκών δεν είναι πολυτέλεια. Είναι επένδυση στη σκέψη, στη γλώσσα και στη δημοκρατία. Γιατί η φιλαναγνωσία δεν χτίζει μόνο αναγνώστες, χτίζει ανθρώπους με κρίση, φαντασία και ψυχή, όλα όσα καμία οθόνη δεν μπορεί να προσφέρει.
