Πάλλης Δημήτριος MD, MSc
Ορθοπεδικός Χειρουργός – Γ.Ν.Α. «ΚΑΤ»
Μεταπτυχιακή ειδίκευση στα Μεταβολικά Νοσήματα των Οστών
Σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος όπου τα περιφερικά νεύρα διασχίζουν οστεοϊνώδεις σωλήνες, υπάρχει ο κίνδυνος παγίδευσης και συμπίεσης. Αυτό μπορεί να συμβεί είτε όταν τα μαλακά μόρια αυξάνουν σε όγκο (όπως συμβαίνει στην εγκυμοσύνη και τη ρευματοειδή αρθρίτιδα), είτε όταν υπάρχει τοπική συμπίεση (π.χ. γάγγλιο ή οστεόφυτο).
Η πιο συχνή πιεστική νευροπάθεια του άνω άκρου είναι το σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα από την πίεση του μέσου νεύρου. Σε ένα φυσιολογικό καρπιαίο σωλήνα υπάρχει μόνο ο απαραίτητος χώρος για τους τένοντες και το μέσο νεύρο. Το ακριβές αίτιο του συνδρόμου δεν διαγιγνώσκεται και είναι 8 φορές πιο συχνή στις γυναίκες με τη συνήθη ηλικία εμφάνισης τα 40 – 50 έτη.
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου εμφάνισης του συνδρόμου;
Παράγοντες κινδύνου αποτελούν:
- η παχυσαρκία,
- το θήλυ φύλο,
- η εγκυμοσύνη,
- η χρήση αντισυλληπτικών φαρμάκων,
- ο σακχαρώδης διαβήτης,
- ο υποθυρεοειδισμός,
- η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια,
- το κάπνισμα,
- ο αλκοολισμός,
- η προχωρημένη ηλικία,
- οι φλεγμονώδεις αρθρίτιδες,
- η επαναλαμβανόμενη κάμψη του καρπού λόγω επαγγέλματος ή λόγω των καθημερινών δραστηριοτήτων.
Οξύ σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα μπορεί να παρατηρηθεί μετά από κακώσεις υψηλής ενέργειας του καρπού ή του χεριού (όπως σε κατάγματα του κάτω άκρου της κερκίδας και σε κάταγμα – εξάρθρημα του καρπού). Τέλος, η κληρονομικότητα είναι ένας σημαντικός παράγοντας, όπου η καρπιαία σήραγγα είναι μικρότερη σε μερικούς ανθρώπους.
Ποια είναι η κλινική εικόνα και τα συμπτώματα του συνδρόμου του καρπιαίου σωλήνα;
Ο πόνος και οι παραισθησίες ακολουθούν την κατανομή του μέσου νεύρου. Τα συμπτώματα εντοπίζονται στον αντίχειρα, στο δείκτη και στο μέσο δάκτυλο. Ο ασθενής ξυπνάει τις πρωινές ώρες με καυστικό πόνο, υπαισθησία και αιμωδίες στα δάκτυλά του. Το κρέμασμα του χεριού έξω από το κρεβάτι ή το τίναγμα έχει συνήθως ως αποτέλεσμα την ύφεση των συμπτωμάτων. Αρκετοί ασθενείς αναφέρουν ότι πρήζονται τα δάχτυλά τους ιδιαίτερα τις πρωινές ώρες, ώστε δυσκολεύονται να βγάλουν την βέρα τους (όσοι τις φορούν).
Ωστόσο δεν υπάρχει κάποια ορατή διόγκωση στα χέρια, απλώς τα αισθάνονται διογκωμένα. Σε προχωρημένες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστεί ατροφία του θέναρος, αδυναμία, καθώς και αδεξιότητα σε κινήσεις, όπως το κούμπωμα ρούχων όπου απαιτούνται λεπτοί χειρισμοί. Τα συμπτώματα του συνδρόμου του καρπιαίου σωλήνα εύκολα συγχέονται με αυτά της σπονδυλαρθροπάθειας της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση του συνδρόμου του καρπιαίου σωλήνα είναι αποτέλεσμα ενός λεπτομερούς ιστορικού που συνοδεύεται από την κλινική εξέταση. Κατά την κλινική εξέταση η συμπτωματολογία των αισθητικών διαταραχών μπορεί να αναπαραχθεί με τον καρπό σε παλαμιαία κάμψη για 30 – 60 δευτερόλεπτα (Phallen test) ή με την επίκρουση πάνω στην πορεία του μέσου νεύρου (Tinel test). Κατά τις αισθητικές δοκιμασίες αρχικά επηρεάζονται οι αισθητικές ίνες της επιπολής αφής και της δόνησης, ενώ στη συνέχεια προσβάλλονται οι αισθητικές ίνες του πόνου και της θερμοκρασίας.
Οι ηλεκτροφυσιολογικές μελέτες (ηλεκτρομυογράφημα), στις οποίες ανευρίσκεται μείωση της ηλεκτρικής αγωγιμότητας του μέσου νεύρου, χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση ασθενών με άτυπη συμπτωματολογία. Δεν αποτελούν απαραίτητες δοκιμασίες για τη διάγνωση του συνδρόμου του καρπιαίου σωλήνα αλλά είναι χρήσιμες στην επιβεβαίωσή του.
Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές;
Η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει την τροποποίηση των δραστηριοτήτων, τη χορήγηση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και τη χρήση νυχτερινών ναρθήκων. Οι ελαφρείς νάρθηκες της πηχεοκαρπικής, οι οποίοι αποτρέπουν την κάμψη του καρπού, μπορούν να προσφέρουν βοήθεια στην ανακούφιση του νυκτερινού πόνου ή στα συμπτώματα που συνδέονται με την εγκυμοσύνη. Βέβαια τα τελευταία χρόνια όλο και πληθαίνουν οι φωνές που υποστηρίζουν πως οι νυχτερινοί νάρθηκες αμβλύνουν τα συμπτώματα και δεν είναι άνετοι και καλά ανεκτοί από τους ασθενείς. Η έγχυση κορτικοστεροειδούς μέσα στον καρπιαίο σωλήνα μπορεί να προσφέρει προσωρινή ανακούφιση στο 80% των περιπτώσεων, όμως, μόνο το 22% παραμένει ελεύθερο συμπτωμάτων για 1 χρόνο. Στις εγκύους, το σύνδρομο συχνά υποχωρεί πλήρως μετά τον τοκετό και γι’ αυτό δεν χρειάζεται χειρουργική επέμβαση.
Η βασική αρχή της χειρουργικής επέμβασης στο ΣΚΣ είναι η αύξηση του όγκου του καρπιαίου σωλήνα μετά από διατομή του εγκάρσιου συνδέσμου του καρπού ώστε να απελευθερωθεί η πίεση που ασκείται πάνω στο μέσο νεύρο. Η διατομή γίνεται υπό τοπική αναισθησία και δεν απαιτείται καμία ημέρα νοσηλείας. Η δύναμη λεπτής σύλληψης του χεριού αναμένεται στις 6 εβδομάδες, ενώ η πλήρης επάνοδος στο 100% της δύναμης στις 12 εβδομάδες. Ήπιος πόνος στην περιοχή της τομής μπορεί να υπάρχει για 3 – 4 μήνες. Η ενδοσκοπική διάνοιξη του καρπιαίου σωλήνα αποτελεί εναλλακτική μέθοδο θεραπείας με ταχύτερη μετεγχειρητική αποκατάσταση, αλλά με υψηλότερο ποσοστό επιπλοκών.
