Έχω μαζέψει πολλά τετράδια με χειρόγραφες συνταγές από διάφορες θείες και γιαγιάδες, ή μαμάδες. Κάποια από αυτά, οι καλές μου φιλενάδες μου τα φωτοτύπησαν μια και δικαίως ήθελαν να κρατήσουν τα πρωτότυπα για συναισθηματικούς, αλλά και πρακτικούς λόγους.
Ο Βασιλάκης Χαϊτόγλου πρόσφατα μου χάρισε το πρωτότυπο τετράδιο της μητέρας του.
Ο Γιώργος Επανωμάτης μου χάρισε το ευρετήριο της μαμάς Νίνας που η ίδια μετέφερε από την Ελλάδα του ’50 και το εμπλούτισε στο Σίδνεϊ. Τα φυλάω σαν τα μάτια μου σε περίοπτη θέση στη βιβλιοθήκη μου.
Μερικές φορές κάποια από αυτά τα κουβαλώ μαζί μου όταν ταξιδεύω και ξέρω πως θα μου χρειαστούν είτε για να με εμπνεύσουν, είτε για να χρησιμοποιήσω κάποιες από τις συνταγές που είναι μέσα.
Έχω μεταφέρει πολλές συνταγές από αυτά τα χειρόγραφα στον υπολογιστή μου, αλλά σας διαβεβαιώ πως ποτέ δεν τις χρησιμοποιώ από εκεί. Η διαφορά στην εκτέλεση μιας συνταγής είναι μεγάλη.
Αλλιώς γίνεται το γλυκό ή το φαγητό όταν διαβάζω τη συνταγή από το χειρόγραφο. Έχει άλλη ενέργεια, άλλη νοστιμιά και πετυχαίνει πάντα.
Αυτά τα τετράδια είναι ένας μεγάλος θησαυρός της ελληνικής και κατ’ επέκταση τοπικής γαστρονομίας, όπου μέσα από τις οκάδες και τα δράμια που σταδιακά μετατρέπονται σε γραμμάρια, φλιτζάνια ή ποτήρια, αντιλαμβάνεται κανείς την ιστορία, την δημιουργικότητα, την διαθεσιμότητα υλικών, αλλά και όλη τη σοφία που διαφαίνεται μέσα στα ελληνικά σπιτικά.
Εδώ, σ’ αυτά τα χειρόγραφα /ευρετήρια, ο άντρας είναι παντελώς απών.
Ωστόσο πολλά από αυτά τα καλούδια απευθύνονταν σ’ αυτόν.
Με τον ένα ή άλλο τρόπο όλα αυτά παρασκευάζονταν για τον αφέντη του σπιτιού, τα παιδιά, τους συμπέθερους, τους επισκέπτες, την εκκλησία.
Μέσα εδώ σ’ αυτές τις συχνά απόλυτα κομψές γραμματοσειρές βλέπει κανείς ένα μέρος της ιστορίας του τόπου, της γειτονιάς, του κάθε σπιτιού. Γνωρίζει τα υλικά – υγρά και στερεά – τα σκεύη, τα μετρίδια, ακόμα και τα ονόματα εκείνων των γυναικών που η μια έδινε τη συνταγή στην άλλη.
Της Μαρίτσας, της Αλεξάνδρας, της Τύχης, της Μαρίνας, της Μπεμπέκας, της Κικής, της Λίτσας.
Αυτές τις συνταγές τις λατρεύω και τις αναπαράγω συχνά. Κάποιες με δυσκολεύουν όταν χρειάζεται να μαντέψω το πόσο μεγάλο είναι το ποτήρι ή να μετατρέψω τα δράμια σε γραμμάρια. Ωστόσο, πιο σίγουρες συνταγές από αυτές δεν υπάρχουν. Τόσο δοκιμασμένες και τόσο καλοφτιαγμένες και σίγουρες που μέτρησαν την αντοχή τους μπορεί και στους αιώνες.
Φοινικόπιτα της Νίνας (στην μνήμη της!)
Ένα κέικ που έχει σαν βάση τη ζύμη για τα φοινίκια, μοιάζει με φανουρόπιτα και περιέχει πετιμέζι. Τόσο εύκολη και απλή ειδικά για εποχές όπως τώρα που έχουν λιαστεί τα σύκα και το πετιμέζι είναι έτοιμο. Αν δεν έχετε πετιμέζι από σύκα μην διστάσετε να χρησιμοποιήσετε από μούστο σταφυλιού… αλλά τότε θα κάνετε μια μικρή έκπτωση στη γεύση.
Αντιγράφω από το χειρόγραφό της, δείχνει να την έχει καταγράψει την ώρα που κάποια άλλη κυρία της την υπαγορεύει.
Υλικά
- 1 ποτήρι λάδι
- 2 ποτήρια πετιμέζι
- 1 κουταλιά σόδα
- Αλεύρι όσο σηκώσει.
Εκτέλεση
Αλείφεις το ταψί με πολύ λάδι, ρίχνεις σουσάμι και μετά τη ζύμη.
Όχι πολύ σφιχτή, και από πάνω σουσάμι και στο φούρνο.
Προσθέτεις και σταφίδες και καρύδια
Κουλούρια με το λάδι
Υλικά
- 1 ποτήρι λάδι
- 1 ποτήρι κατασταλαχτή
- 1 ποτήρι ζάχαρη
- 3 αυγά
- 4 δράμια αμμωνία (δεν είμαι απολύτως σίγουρη για την αριθμό γιατί δεν διαβάζεται καλά)
- Μια κουταλιά κανέλα
Αντιγράφω κι ένα κέικ από την νέα της πατρίδα που έχει την εξής περιγραφή:
Κέικ Βίτσας
Ρίχνουμε μέσα στο μπλέντερ 4 αυγά και 1 1/2 ΚΑΠ (= cup = φλιτζάνι) ζάχαρη, μισό ΚΑΠ γάλα, ένα ΚΑΠ βούτυρο και λάδι, βανίλια, 1 1/2 κ. μπέικιν πάουντερ, 2 1/2 ΚΑΠ αλεύρι.
ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ: Όσοι από τους αναγνώστες μου/ αναγνώστριες διαθέτετε τέτοιους θησαυρούς να τους διαφυλάττετε με πολλή αγάπη. Αν μάλιστα έχετε διάθεση, επικοινωνήστε μαζί μου, θα ήθελα πάρα πολύ να έχω ένα αντίγραφο.
Ψάξτε παντού και ανακαλύψτε τα βιβλία της γιαγιάς, της θείας, της μητέρας, της πεθεράς. ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥΤΙΜΑ.
