Είναι ο άνθρωπος-«κλειδί» πίσω από το σπουδαίο έργο των διοικήσεων της Εταιρείας Τοπικής Ανάπτυξης Λέσβου (ΕΤΑΛ Α.Ε.), η οποία έχει χαρακτηριστεί στο παρελθόν ως προνομιακός συνομιλητής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και αυτό αντικατοπτρίζει τη γνώση, τη διείσδυση, τη συνέπεια και την προσφορά της ΕΤΑΛ στην αναπτυξιακή προσπάθεια.
Με καταγωγή από τη Μάνη, μεγάλωσε και σπούδασε στην Αθήνα και βρέθηκε στη Λέσβο σχεδιάζοντας με γνώση και συνέπεια για τρεις Προγραμματικές Περιόδους (ΚΠΣ). Άλλωστε, στην ΕΤΑΛ οφείλεται ένα σημαντικό κομμάτι της ανάπτυξης των επιχειρήσεων του τουρισμού και όχι μόνο, όπως και δραστηριοτήτων – υποδομών για τους πολίτες.
Συμπληρώνοντας σχεδόν μια 20ετία στον τόπο μας, ο Γενικός Διευθυντής της ΕΤΑΛ Αναστάσιος Περιμένης, μιλά σήμερα στα “Νέα της Λέσβου”, για τι άλλο, για το πρόγραμμα Leader, η προκήρυξη του οποίου βρίσκεται σε εξέλιξη για τις ιδιωτικές επενδύσεις, με στόχο την ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας και τη μέγιστη δυνατή αξιοποίηση.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΣΤΡΑΤΗ ΣΑΜΙΩΤΗ
-Κύριε Περιμένη, με αφορμή την παράταση αλλά και την καταληκτική ημερομηνία στις 30/09/2019 για υποβολή φακέλων στο Τοπικό Πρόγραμμα Leader της ΕΤΑΛ για τις Ιδιωτικές Επενδύσεις, να σας ρωτήσω για την απήχηση που καταγράφεται μέχρι τώρα;
«Η ΕΤΑΛ Α.Ε. κατά κανόνα δεν ευνοεί διαδικασίες παράτασης, ειδικά σε τόσο ανταγωνιστικά προγράμματα όπως το Leader. Όμως προέκυψε ως αντικειμενικός λόγος η ανάγκη τροποποιήσεων στο θεσμικό πλαίσιο της πρόσκλησης, αλλά και η χρονική αδυναμία διεκπεραίωσης από υποψήφιους δικαιούχους που οδήγησαν σε παράταση.
Το ενδιαφέρον ξεκίνησε εξαιρετικά έντονα – έως υπερβολής στην αρχή οφείλω να ομολογήσω – διότι το πρόγραμμα έχει καθυστερήσει πάρα πολύ και οι ενδιαφερόμενοι έχοντας εκτεθεί σε μια εντατική διαδικασία διαβούλευσης και εμψύχωσης από την ΕΤΑΛ από το 2016, κινήθηκαν πολύ δραστήρια.
Το ενδιαφέρον σε κάθε περίπτωση αναμένεται εξαιρετικά υψηλό, με συνέπεια τον ιδιαίτερα έντονο ανταγωνισμό. Αυτό το γεγονός θεωρητικά οδηγεί στην επιλογή των καλύτερων προτάσεων».
-Ποιες είναι οι διαφορές του τρέχοντος προγράμματος σε σχέση με τις προκηρύξεις του παρελθόντος, όπου το Leader κάλυπτε μόνο τα χωριά της Μυτιλήνης χωρίς την πόλη, το Πλωμάρι και τη σκάλα Ερεσού, ενώ για το υπόλοιπο νησί είχαμε τα ΟΠΑΑΧ;
«Πλέον δεν υπάρχει η οριζόντια εθνική εφαρμογή προγραμμάτων για την επιχειρηματικότητα της υπαίθρου, όπως στο παρελθόν τα περιβόητα ΟΠΑΑΧ. Το αποτέλεσμα είναι απλές συμβατικές επιχειρηματικές προτάσεις να είναι επιλέξιμες και από το Πρόγραμμα LEADER. Εδώ σημειώνω ότι παρότι το πρόγραμμα της Λέσβου είναι το τρίτο μεγαλύτερο στην Ελλάδα, δεν έχει την ίδια δυναμική πόρων και η Λέσβος που ήταν από τις περιοχές με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον περιορίζεται αναγκαστικά μόνο στο LEADER.
Όμως αυτό το γεγονός δεν είναι απόλυτα αρνητικό γιατί απελευθέρωσε την δυνατότητα να θεωρήσουμε την Λέσβο ως μια ενιαία και αδιαίρετη περιοχή με τις ιδιαιτερότητές της έναντι άλλων περιοχών και να μπορέσουμε να διερευνήσουμε τοπικά καλύτερα τις ανάγκες και να αναδείξουμε τοπικές ευκαιρίες.
Το Τοπικό Πρόγραμμά μας είναι αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας Τοπικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής. Είναι αποτέλεσμα προσήλωσης σε στόχους και όραμα, με φιλοδοξία αποτελεσμάτων που μπορούν να είναι πιλότος για την τοπική επιχειρηματικότητα. Το LEADER, είναι πρόγραμμα κινήτρου για διαφορετική σκέψη, για διαφορετική προσέγγιση, επιβραβεύει την διαφοροποίηση, την τάση για μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα.
Μην ξεχνάμε επίσης ότι αυτές τις μέρες οι προσκλήσεις αφορούν μόνο το Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης του προγράμματος και στη συνέχεια έρχονται προσκλήσεις με παρόμοιο περιεχόμενο και από το Ταμείο Αλιείας και Θάλασσας».
-Είστε εδώ και χρόνια ο «άνθρωπος – κλειδί» στην ΕΤΑΛ την οποία υπηρετείτε με γνώση και συνέπεια. Πείτε μου, με την πάροδο των ετών, τα προγράμματα που διαχειρίζεστε γίνονται πιο απλουστευμένα και φιλικά για τους επιχειρηματίες ή πιο σύνθετα;
«Το “κλειδιά” στην ΕΤΑΛ είναι η σωστή διοίκηση, η ανεξαρτησία, η συνέχεια, η προσήλωση στους στόχους, ο επαγγελματισμός και η συνέπεια και ναι οι άνθρωποί της συνολικά. Διαχρονικά, τα Διοικητικά Συμβούλια, παρέχουν εμπιστοσύνη στους υπηρεσιακούς παράγοντες, και σε εμένα δίνοντάς μου αρμοδιότητες αλλά και ευθύνη, με αποτέλεσμα να δίνουμε όλοι τον καλύτερο εαυτό μας.
Έχω παρακολουθήσει 4 προγραμματικές περιόδους, έχω σχεδιάσει 3 από αυτές, έχω κάποια πλέον εμπειρία, όμως, εκπλήσσομαι αφάνταστα από την αδυναμία που έχει το σύστημα να αθροίζει από την γνώση και την εμπειρία του παρελθόντος.
Προσωπική μου άποψη ήταν και είναι ότι οι δυνάμεις της “επαρχίας” πρέπει να απελευθερωθούν. Η ανάγκη κεντρικού σχεδιασμού και κεντρικής παρακολούθησης σε μεγάλο βαθμό αποστερούν τον τόπο από πρωτοβουλίες, καινοτομία, πρόοδο.
Στην ΕΤΑΛ προσπαθούμε να απορροφούμε μεγάλο τμήμα της γραφειοκρατικής υπερσυσσώρευσης νομοθετικών προβλέψεων, της ασάφειας, των περιπτωσιολογικών ρυθμίσεων που τελικά οδηγούν σε έλλειψη θεσμικά ξεκάθαρης αναπτυξιακής μνήμης από την μία περίοδο στην άλλη. Βέβαια μην ξεχνάμε ότι και η βάση των πολιτών, των επιχειρηματιών πολλές φορές οδηγεί στην περιπτωσιολογία, μια παθογένεια που γνωρίζουμε όλοι, ένας φαύλος κύκλος που πρέπει να σπάσει. Το αποτέλεσμα είναι οι παρεμβάσεις να μην έχουν το βάθος των επιπτώσεων και την συνεισφορά που απαιτείται στους καιρούς που ζούμε στην τοπική μας αλλά και εθνική οικονομία».
-Τα Leader τόσο του ιδιωτικού, όσο και για τις παρεμβάσεις του δημόσιου τομέα προκηρύχτηκαν σχεδόν στο τέλος της τρέχουσας Προγραμματικής Περιόδου, ενώ θα περίμενε κανείς λόγω της κρίσης και της ανάγκης επενδύσεων αυτό να συνέβαινε τουλάχιστον 1-2 χρόνια νωρίτερα. Γιατί και πού οφείλεται αυτή η καθυστέρηση;
«Νομίζω ότι συνδυαστικά με τα προηγούμενα ερωτήματά σας, προκύπτει και η απάντηση. Βασική μέριμνα πολλές φορές της κεντρικής διοίκησης – όχι μόνο για την χώρα μας αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες – είναι η στενή παρακολούθηση της εφαρμογής σε επίπεδο αριθμών με περιορισμένη ευελιξία και φαντασία που χρειάζεται η ανάπτυξη.
Η υπερβολή και τα σύνθετα συστήματα οδηγούν σε αστοχίες και καθυστερήσεις αντί να τις προλαμβάνουν. Πρέπει για να πετύχουμε μεγιστοποίηση του πραγματικού και τοπικού αποτελέσματος να εμπιστευτεί το κέντρο τις Ομάδες Τοπικής Δράσης και να αφήσει τις υγιείς δυνάμεις να προχωρήσουν μπροστά, να υπερβαίνουν εμπόδια με κίνητρα και με ελευθερία, η οποία βέβαια θα συνυπάρχει με την συνέπεια και με την λογοδοσία την οποία δεν φοβόμαστε μετά από σειρά πολλών και μεγάλων ελεγκτικών διαδικασιών».
-Τώρα θα ήθελα να μας πείτε δυο λόγια για την προκήρυξη που τρέχει προς ενημέρωση των επιχειρηματιών της Λέσβου;
«Τον Μάιο, μόλις λάβαμε το τελικό “οκ”, μετά από την κεντρική θεσμική οργάνωση και μια σειρά ελέγχων και εγκρίσεων, αυθημερόν δημοσιεύσαμε πρόσκληση. Αυτή η πρόσκληση παρά την διαφαινόμενη πολυπλοκότητά της πρέπει να οδηγήσει σε επίτευξη στόχων, στην διαφοροποίηση και ανταγωνιστικότητα της επιχειρηματικότητας στη Λέσβο, σε έξυπνες και βιώσιμες προτάσεις.
Αναγνωρίσαμε από το 2016 την εξαιρετικά μεγάλη αποεπένδυση στον τόπο μας, την αποψίλωση από το ανθρώπινο δυναμικό της Λέσβου και προσπαθήσαμε να αξιοποιήσουμε τους κανονισμούς σε ένα μίγμα τέτοιο που να ενισχύουν στο βαθμό που μπορεί (ένα μικρό αλλά σημαντικό πρόγραμμα) το LEADER, την βελτίωση των όρων άσκησης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.
Στοχεύουμε κυρίως στον ποιοτικό εκσυγχρονισμό επιχειρήσεων, αλλά και ίδρυση σε τομείς και κλάδους της τοπικής οικονομίας που ταιριάζουν στη φυσιογνωμία του νησιού μας σε τέσσερις βασικούς πυλώνες.
- -Μεταποίηση-Τυποποίηση-Εμπορία μικρής κλίμακας τοπικών αγροτικών προϊόντων, δημιουργική προσέγγιση και μεθοδολογία στην αξιοποίηση της παραγωγής του πρωτογενούς τομέα της αγροτικής Λέσβου, συμπεριλαμβανομένου του δασικού πλούτου.
- -Βιοτεχνικές δραστηριότητες και εμπορία με παραγωγή μη αγροτικών προϊόντων με ταυτότητα, ποιότητα και ανταγωνιστικό χαρακτήρα.
- -Παροχή βασικών υπηρεσιών αναγκαίων για τα χωριά μας, για να μπορούν να είναι ζωντανά και ελκυστικά τα χωριά της Λέσβου.
- -Βελτίωση των υπηρεσιών στον τουρισμό και την εστίαση με στόχο την αξιοποίηση του εναλλακτικού χαρακτήρα του νησιού, με έμφαση στον βιωματικό τουρισμό και την αξιοποίηση του πολιτισμού μας. Ο τουρισμός στη Λέσβο πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ποιοτικός για να ανταγωνισθεί περιοχές με άλλες υποδομές και παράδοση.
Προσπαθούμε να αναδείξουμε ως στόχο την ανάγκη του εκσυγχρονισμού των υποδομών των επιχειρήσεων σε ένα δύσκολο οικονομικά περιβάλλον για να επενδύσει κανείς. Προσπαθούμε να γίνουμε πιο εξωστρεφείς, πιο καινοτόμοι στην επιχειρηματικότητα, να βρίσκουμε απλές και έξυπνες λύσεις σε προβλήματα, να έχουμε φιλο-περιβαλλοντική προσέγγιση και αντίληψη σε μια εποχή που η κλιματική αλλαγή γίνεται μείζον πρόβλημα. Θεωρούμε ότι τα έργα που εντάσσονται στο Leader είναι κομμάτι μας, ότι είναι μέρος μιας φιλοσοφίας τοπικής ανάπτυξης».
-Αν έχουμε προτάσεις που υπερβαίνουν τον προϋπολογισμό, υπάρχει ελπίδα να βρεθούν επιπλέον πόροι, όπως έγινε και με το Leader για τα δημόσια έργα;
«Κλασική ερώτηση. Με μία όμως “σιβυλλική” επιτρέψτε μου απάντηση. Όταν πετυχαίνουμε ένα συνδυασμό καλής συνεργασίας με τους υποψήφιους δικαιούχους – με ευθύνη για την σωστή ενημέρωση και την εμψύχωση – μπορούμε να το καταφέρουμε.
Για την πρώτη πρόσκληση που αφορούσε έργα δημόσιου χαρακτήρα, και τονίζω το “χαρακτήρα” γιατί το 70% των έργων περίπου αφορά συλλογικούς και όχι δημόσιους φορείς, καταφέραμε να ολοκληρώσουμε πρώτοι στην Ελλάδα την αξιολόγηση και τις διαδικασίες ένταξης με αποτέλεσμα το αίτημά μας για ουσιαστική αύξηση της πρόσκλησης με υπερδέσμευση να ικανοποιηθεί.
Με τον ίδιο τρόπο θα επιχειρήσουμε για τα έργα ιδιωτικού χαρακτήρα να διασφαλίσουμε έγκαιρα – όσο αυτό είναι ανθρωπίνως δυνατό για μια μικρή ομάδα όπως η ΕΤΑΛ – την ολοκλήρωση των διοικητικών διαδικασιών και με σύμμαχο τους τοπικούς θεσμικούς φορείς, την Αυτοδιοίκηση, το Επιμελητήριο, τον αγροτικό τομέα, να διεκδικήσουμε ικανή αύξηση για να εντάξουμε το σύνολο των σωστών και ποιοτικών –τονίζω – προτάσεων.
Εκτιμώ ότι έχουμε κατακτήσει αναγνώριση στη δουλειά μας, έχουμε σχεδιάσει εδώ τοπικά, ένα από τα καλύτερα προγράμματα στην Ελλάδα, και έχουμε στελέχη με γνώση, εμπειρία και αντικειμενικότητα ώστε να μπορούμε να διακρίνουμε και να αξιολογούμε και να έχουμε αντικειμενικό λόγο για την διαμόρφωση ενός ακέραιου αποτελέσματος.
Αυτό είναι η δύναμή μας για να απαιτούμε επιπλέον πόρους. Ξεκάθαρα, λοιπόν, όταν έχουμε καλές προτάσεις είναι μονόδρομος για το κέντρο και η αύξηση των πόρων για τη Λέσβο σε ένα ανταγωνιστικό και βέβαια λογικό πλαίσιο, ιστορικά αυτό έχει αποδειχθεί».
-Έχουμε ακούσει κατά καιρούς θετικότατα σχόλια από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για την ΕΤΑΛ. Διερωτώμαι αν η ΕΤΑΛ θα μπορούσε να παίξει στο μέλλον έναν πιο ευρύ αναπτυξιακό ρόλο για τα νησιά μας, πέρα από το σημερινό πλαίσιο δράσης της, που ούτως ή άλλως έχει συμβάλει στην αλλαγή του τοπίου στην ύπαιθρο και όχι μόνο.
«Η ΕΤΑΛ και στο παρελθόν, όπως και στο παρόν, έχει παίξει και παίζει ουσιαστικό αναπτυξιακό ρόλο πέρα από το πρόγραμμα Leader, πέρα από δράσεις του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ειδικά σε επίπεδο συνεργασιών, όπως με το Επιμελητήριο Λέσβου και με άλλους φορείς.
Κάτι που δεν είναι γνωστό ευρέως είναι η συμμετοχή μας στη δημιουργία του νέου Ευρωπαϊκού Θεσμικού Πλαισίου για την επόμενη περίοδο, η παρεμβατικότητα για την νησιωτικότητα που θα φανεί άμεσα στις προσκλήσεις για έργα ιδιωτικού χαρακτήρα του Leader Αλιείας, η σταθερή παρουσία μας στα εθνικά και ευρωπαϊκά fora, η σταθερή αναγνώριση δράσεων που έχουν υλοποιηθεί ως καλές πρακτικές σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Τον Δεκέμβριο καλούμαστε για ακόμη μια φορά να παρουσιάσουμε έργα μας στις Βρυξέλλες.
Ο ρόλος όμως για να προκύπτει πρέπει να πηγάζει από την ανάγκη που έχουν οι πολίτες του νησιού μας να υπάρχουμε, αλλά και από την ανάγκη και βούληση και των τοπικών θεσμικών φορέων να αξιοποιήσουν την δομή που έχουμε διαμορφώσει, την αυτονομία και την δυνατότητα να παράγουμε απτά αποτελέσματα. Όπου αυτό συμβαίνει εμείς θα είμαστε εκεί».
-Σας ευχαριστώ για τη συνέντευξη.
«Κι εγώ για τη δυνατότητα να ενημερώσουμε τους αναγνώστες σας».
