Από τα σχολικά μας κιόλας χρόνια γνωρίζουμε πως αφορμή για τον Τρωικό Πόλεμο, ο οποίος αποτυπώθηκε στην περίφημη Ιλιάδα του Ομήρου, ήταν η Ωραία Ελένη. Όπως μαρτυρούν, όμως, στοιχεία που προέρχονται από πρόσφατες μελέτες από ερευνητές Αμερικανικών Πανεπιστημίων, αιτία για τον πολυετή πόλεμο ανάμεσα σε Τρώες και Αχαιούς ήταν μια προίκα που δεν έδωσαν οι πρώτοι και η οποία περιελάμβανε τρία νησιά, μεταξύ των οποίων ενδεχομένως και η Λέσβος.
Η ιστορία του Τρωικού πολέμου εδώ και πολλές εκατοντάδες χρόνια συναρπάζει την ανθρωπότητα και έχει εμπνεύσει και πολλά άλλα έργα, που ακολούθησαν το Ομηρικό έπος, το οποίο ήταν και το πρώτο δείγμα παγκόσμιας λογοτεχνίας. Πρόκειται, ωστόσο, για μια ιστορία που αποτελούσε εν πολλοίς θρύλο, με ελάχιστα ιστορικά δεδομένα γύρω από αυτόν, μέχρι τις ανασκαφές του Ερρίκου Σλήμαν που ξεκίνησαν το 1870 στην περιοχή που βρίσκεται η αρχαία Τροία. Περισσότερες πληροφορίες βγαίνουν από τη μελέτη επιστημόνων, του Μάικλ Σπένσερ από το Πανεπιστήμιο του Ιλινόις και του Νίκολας Μπλάκγουελ από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ πάνω σε πινακίδες με Χεττιτικά κείμενα, από την αποκωδικοποίηση των οποίων προκύπτει πως μεταξύ άλλων αναφέρονται σε έναν πόλεμο στον οποίο ενεπλάκη ο Μυκηναϊκός πολιτισμός.
Δεν αναφέρεται συγκεκριμένα ο Τρωϊκός πόλεμος, αλλά περιγράφεται μια σύρραξη που συνέβη χρονικά στην εποχή που αυτός τοποθετείται. Η αιτία του; Όχι η Ωραία Ελένη, αλλά ένας άλλος γάμος μεταξύ των βασιλικών οίκων των Αχαιών και των Τρώων, με τους δεύτερους να προσφέρουν σε αυτόν ως προίκα τρία νησιά: την Ίμβρο, την Τένεδο και τη Λήμνο ή τη Λέσβο.
Όλα αυτά αναφέρονται και στο βιβλίο «Το Μυκηναϊκό Αιγαίο μέσα από τα Χεττιτικά Κείμενα» του Κωνσταντίνου Κοπανιά. Εκεί αναφέρεται πως υπάρχει επιστολή Αχαιού βασιλιά που θέτει στον αντίστοιχο των Χετταίων (τους οποίους οι Έλληνες «ενοχλούσαν» εκείνη την περίοδο) ως πρόβλημα την εκκρεμότητα της απόδοσης της εν λόγω προίκας, για γάμο που έγινε πριν από αρκετές γενιές και είχε συμφωνηθεί με τον προ-προπάππο του βασιλιά των Χετταίων Muwatalli B’, που φαίνεται να έζησε περίπου το 1270 π.Χ. Με αυτή την αφορμή, οι λεγόμενοι «Αχιγιάβα» (όρος που αποδίδεται από πολλούς πως αναφέρεται στους Αχαιούς) ξεκίνησαν 150 χρόνια μετά τον γάμο αυτό, την μεγάλη πολεμική εκστρατεία για να διεκδικήσουν την προίκα, που δεν δόθηκε.
Με λίγα λόγια, η Λέσβος και τα άλλα νησιά ήταν πιθανόν η αφορμή πίσω από τον πιο διάσημο ίσως «λογοτεχνικό» πόλεμο, με τους λόγους που οδήγησαν τους Αχαιούς στην μεγάλη αυτή εκστρατεία να είναι κάπως πιο πεζοί, από την μυθική Ωραία Ελένη, κι ας ενέπνευσε εκείνη και ο έρωτάς της με τον Πάρη τόσες και τόσες ιστορίες και έργα στις γενιές που ακολούθησαν: Από τον Ευριπίδη και την Σαπφώ μέχρι τα σύγχρονα «Ελένη της Τροίας» του 1956 του Ρόμπερτ Γουάιζ ή το ακόμη πιο πρόσφατο «Τροία» του Βόλφγκανγκ Πέτερσεν. Πέρα από αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια, όμως, είναι σημαντικές οι ιστορικές πληροφορίες που λαμβάνουμε για αυτή την εποχή, αν αναλογιστεί κανείς πως η πρώτη αναφορά όλων όσων συνέβησαν περί το 1.200 π.Χ. ήταν από τον Όμηρο, ο οποίος γεννήθηκε τρεις ολόκληρους αιώνες αργότερα.
