- «Αν μιλάμε για μνημεία δημόσιας ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, τότε δεν συμφωνώ με τα γκράφιτι, αλλιώς μού φαίνεται κάτι όμορφο», δηλώνει η Θεοδώρα
- «Πιστεύω ότι τα γκράφιτι μπορούν να είναι πραγματικά έργα τέχνης που δένουν αρμονικά με το αστικό περιβάλλον», υποστηρίζει ο κ. Θάνος
Το γκραφίτι (graffiti) ή, όπως συνηθίζουμε να το λέμε στην Ελλάδα, γκράφιτι, μπορεί να αποτελέσει μια μορφή τέχνης, μια πράξη αντίστασης ή ένα κακόγουστο… «αστείο». Ξεκίνησε στο παρελθόν ως σύμβολο αντιστασιακού αγώνα εν μέσω ολοκληρωτικών καθεστώτων και πολεμικών συρράξεων, γι’ αυτό και η δημιουργία του ενείχε σοβαρό κίνδυνο για εκείνους που το τολμούσαν.
Έχει χαρακτηριστεί επίσης ως «λαϊκή τέχνη» ή «τέχνη του δρόμου» (street art), όταν γίνεται με καλλιτεχνική ευαισθησία και με τις νόμιμες – συνήθως – διαδικασίες. Το γκράφιτι μπορεί όμως και να είναι παράνομο, και να μην εξωραΐζει την εικόνα της πόλης μέσα από έργα street art, αλλά να την ασχημαίνει, μέσα από συνθήματα και αισχρολογίες, που κατακλύζουν το οπτικό μας πεδίο.
Συναντήσαμε στο δρόμο κατοίκους της Μυτιλήνης ένα όμορφο φθινοπωρινό μεσημέρι, για να ακούσουμε την γνώμη απλών, καθημερινών ανθρώπων για το φαινόμενο γκράφιτι στην πόλη. Οι άνθρωποι που μας μίλησαν έκαναν λόγο για την ομορφιά και την αισθητική απόλαυση που μπορεί να προσφέρει ένα προσεγμένο έργο, και αντιθέτως την ενόχληση και την απογοήτευση που προκαλούν οι βανδαλισμοί δημόσιων μνημείων και κτιρίων.
«Με απωθεί η εικόνα»
Όπως μας είπε ο κ. Νίκος, που είναι συνταξιούχος «είναι απαράδεκτο μερικοί ανεύθυνοι να λερώνουν φρεσκοβαμμένους τοίχους κτιρίων. Με απωθεί η εικόνα αυτή. Πιστεύω ότι χρειάζεται η άμεση λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση του φαινομένου».
Παρόμοια άποψη για τα γκράφιτι εξέφρασε ο κ. Ιγνάτης, επιχειρηματίας της πόλης. Ο ίδιος πρόσθεσε την παράμετρο των βανδαλισμών δημόσιας περιουσίας, το οποίο αποτελεί πανελλαδικό φαινόμενο. «Πρόκειται για καρκίνωμα, που προκαλεί μόνο ντροπή για την Μυτιλήνη, αλλά και για τη χώρα γενικότερα. Τα γκράφιτι υπάρχουν παντού, σε μνημεία, αγάλματα, κτίρια, πλατείες. Χρειάζεται να εξαλειφθούν από το αστικό τοπίο, δεν προσφέρουν τίποτα στον κάτοικο της πόλης».
«Εξαρτάται από πολλές παραμέτρους»
Η Αμαλία, που είναι φοιτήτρια, εξέφρασε την μερική ταύτισή της με τη φιλοσοφία των γκράφιτι, καθώς, έθεσε, μεταξύ άλλων, το ζήτημα της νομιμότητας μέσα από την έγκριση των αρμόδιων αρχών: «Αν τα γκράφιτι δεν είναι εγκεκριμένα από τον Δήμο, ή εν πάση περιπτώσει, από τον αρμόδιο φορέα, θεωρώ πως δεν έχει το δικαίωμα ο καθένας να γράφει ό,τι θέλει και όπου θέλει και να αναγκάζομαι να τα βλέπω, ακόμα και αν δεν με βρίσκουν σύμφωνη».
Σε αντίστοιχο κλίμα κινήθηκε η συζήτηση που είχαμε με την Ευστρατία και την Μαρία, που είναι ιδιωτικές υπάλληλοι και οι δυο. Όπως μας είπαν «το αν ένα γκράφιτι είναι αποδεκτό εξαρτάται από πολλές παραμέτρους. Στην περίπτωση που έχουμε ένα εγκαταλελειμμένο κτίριο, ή έναν άδειο τοίχο, η ύπαρξη ενός γκράφιτι μπορεί να γίνει μια όμορφη προσθήκη. Όταν όμως πρόκειται για συνθήματα και αισχρολογίες σε δημόσια μνημεία, αυτό είναι κατακριτέο».
Το ίδιο μας είπε και η Θεοδώρα, επίσης ιδιωτική υπάλληλος: «Εξαρτάται από τον τόπο που εντοπίζονται. Αν μιλάμε για μνημεία δημόσιας ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, τότε δεν συμφωνώ. Σε άλλες περιπτώσεις όμως, μού φαίνεται κάτι όμορφο».
Η άλλη άποψη
Μεταξύ των απόψεων που ακούστηκαν, ξεχώρισε και εκείνη του κ. Θάνου, που είναι επιχειρηματίας. «Δεν θα αναφερθώ σε περιπτώσεις που ασχημαίνουν την πόλη μας, αλλά σε αυτές που πετυχαίνουν ένα άρτιο αισθητικά αποτέλεσμα. Απόδειξη ότι εγώ προσωπικά προσέλαβα καλλιτέχνη για να διακοσμήσει με γκράφιτι έναν τοίχο της επιχείρησής μου. Πιστεύω ότι τα γκράφιτι μπορούν να είναι πραγματικά έργα τέχνης που δένουν αρμονικά με το αστικό περιβάλλον, αρκεί να δημιουργούνται από καλλιτέχνη».
Με τα λόγια του συμφώνησε και ο κ. Νίκος, ο οποίος αναγνωρίζει την ομορφιά των γκράφιτι που κοσμούν κεντρικά σημεία της πόλης.
Η γενική εικόνα
Από το ρεπορτάζ μας και τα όσα καταγράψαμε συζητώντας με κατοίκους της Μυτιλήνης, αναδεικνύεται ότι το φαινόμενο γκράφιτι διχάζει. Υπάρχουν εκείνοι που αποστρέφονται συνολικά το γκράφιτι σε κάθε μορφή του, κυρίως όταν πρόκειται για ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας, χωρίς όμως να μπορεί να εξαχθεί ένα γενικό συμπέρασμα στο πλαίσιο ενός ρεπορτάζ. Παράλληλα, μερικοί κάτοικοι θέτουν κάποιες προϋποθέσεις για να είναι σύμφωνοι με την προσθήκη γκράφιτι σε τοίχους της πόλης.
Άλλοι πάλι, τόνισαν την τέχνη που κρύβουν οι «ζωγραφιές του δρόμου» και που μπορούν να συμβάλουν στον εξωραϊσμό της Μυτιλήνης. Είναι σημαντικό, δε, ότι οι περισσότεροι δήλωσαν πως δεν αποδέχονται κάθε είδος βανδαλισμού δημόσιας – και μη – περιουσίας, πράγμα που αποκαλύπτει την έκταση του προβλήματος και την ανάγκη άμεσης λήψης μέτρων από τους τοπικούς φορείς.
Ας γίνει η Μυτιλήνη στο μέλλον μια πόλη όπου θα χωρούν μόνο όμορφα έργα της «τέχνης του δρόμου», αλλά και αυτά ίσως με μια φειδώ, δεδομένου ότι ενδέχεται να «κουράζουν» το μάτι του περαστικού.
