- Πρόσφατη δημοσίευση έχει προκαλέσει ανησυχίες για τους πιθανούς κινδύνους καθώς ευρήματα μελέτης υπογραμμίζουν την ύπαρξη υψηλών συγκεντρώσεων μικροσωματιδίων στην ατμόσφαιρα της Λέσβου
- Ο ι κύριες πηγές είναι η ναυτιλιακή κίνηση, οι αστικές μετακινήσεις, εξαιτίας του μεγάλου αριθμού παλαιών οχημάτων, το εργοστάσιο της ΔΕΗ και οι καύσεις ξύλων κατά τη χειμερινή περίοδο
Οι χρόνιες παθογένειες του συστήματος και το επιδερμικό ενδιαφέρον των αρμόδιων παραγόντων, παρά τις κατά καιρούς προειδοποιήσεις των επιστημόνων για τους κινδύνους που ελλοχεύουν από την ύπαρξη των αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα της Μυτιλήνης, έχουν επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις στην κατάσταση της υγείας των κατοίκων της Μυτιλήνης, συμπεριλαμβανομένης και της αύξησης του κινδύνου για καρκίνο.
Τα αιωρούμενα σωματίδια, που βρίσκονται στην ατμόσφαιρα της πόλης, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσίευση έρευνας από την «Τ.ΡΟ.Μ.Π.Υ.» (Τεχνικός Ρολογισμός, Ολιγομετρούμενης Μέτρησης Παραμέτρων Υγείας), παρουσιάζουν υψηλές συγκεντρώσεις PM2.5 και PM10, ιδιαίτερα σε περιοχές κοντά στο λιμάνι, κεντρικούς δρόμους και βιομηχανικές ζώνες, υψηλές συγκεντρώσεις που σύμφωνα με όσα ορίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO), αυξάνουν τον κίνδυνο για τους κατοίκους. Η πρόσφατη δημοσίευση δημιουργεί ανησυχίες για τους πιθανούς κινδύνους για την κατάσταση της υγείας των κατοίκων, ιδιαίτερα σε σχέση με τον καρκίνο. Τα ευρήματα της μελέτης υπογραμμίζουν την ύπαρξη υψηλών συγκεντρώσεων μικροσωματιδίων στην ατμόσφαιρα της Λέσβου, τα οποία, σχετίζονται με αυξημένα ποσοστά αναπνευστικών και καρδιαγγειακών παθήσεων, αλλά και ορισμένων τύπων καρκίνου.
Τα αιωρούμενα σωματίδια (Particulate Matter – PM) είναι μικροσκοπικές στερεές ή υγρές ουσίες που περιέχονται στον ατμοσφαιρικό αέρα.
Αναλύονται, δε, σε δύο κατηγορίες: Στα PM10, σωματίδια με διάμετρο μικρότερη των 10 μικρομέτρων, που μπορούν να εισχωρήσουν στους πνεύμονες και στα PM2.5, που είναι σωματίδια μικρότερα των 2,5 μικρομέτρων, ικανά να διαπεράσουν τον πνευμονικό φραγμό και να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτά τα σωματίδια προέρχονται κυρίως από την κίνηση των οχημάτων, ειδικά των πετρελαιοκίνητων, από τις βιομηχανικές δραστηριότητες, την αποτέφρωση από την καύση ξύλων και αγροτικών υπολειμμάτων και από φυσικές πηγές, όπως είναι η γύρη και η σκόνη.
Οι κίνδυνοι για καρκίνο
Η μακροχρόνια έκθεση σε υψηλά επίπεδα αιωρούμενων σωματιδίων έχει συνδεθεί με αυξημένη επίπτωση καρκίνου, κυρίως με τον καρκίνο του πνεύμονα, καθώς το 80% των περιπτώσεων καρκίνου του πνεύμονα σε μη καπνιστές σε αστικές περιοχές αποδίδεται σε ρύπανση. Τα PM2.5 εισχωρούν βαθιά στο αναπνευστικό σύστημα, προκαλώντας χρόνιες φλεγμονές και μεταλλάξεις στο DNA των κυττάρων. Επίσης, στον καρκίνο της ουροδόχου κύστης καθώς μελέτες έχουν δείξει ότι η εισπνοή τοξικών μετάλλων, όπως αρσενικό, νικέλιο, που μεταφέρονται από τα σωματίδια μπορεί να οδηγήσει σε ογκογένεση. Τέλος, σε λευχαιμίες και λεμφώματα, ενώ σημαντικές αρνητικές επιδράσεις διαπιστώθηκαν στο ανοσοποιητικό σύστημα λόγω χρόνιας έκθεσης σε ρύπανση.
Πηγές ρύπανσης στη Μυτιλήνη
Στη Μυτιλήνη, οι κύριες πηγές αιωρούμενων σωματιδίων είναι η ναυτιλιακή κίνηση, κυρίως από τα πλοία που χρησιμοποιούν βαρύ καύσιμο, οι αστικές μετακινήσεις, εξαιτίας του μεγάλου αριθμού παλαιών οχημάτων που κυκλοφορούν στους δρόμους της Μυτιλήνης, το εργοστάσιο της ΔΕΗ και οι καύσεις ξύλων κατά τη χειμερινή περίοδο.
Με δεδομένη την επικρατούσα κατάσταση και σύμφωνα πάντα με τα πρόσφατα αποτελέσματα της δημοσιοποιημένης έρευνας, για να μειωθεί ο κίνδυνος απαιτούνται άμεσες παρεμβάσεις, όπως η ενίσχυση των μέτρων ποιότητας αέρα με τον περιορισμό των ρύπων από τα πλοία, η αναβάθμιση του στόλου των οχημάτων, η εφαρμογή της πράσινης και βιώσιμης μεταφοράς με τη δημιουργία πεζόδρομων και ποδηλατοδρόμων και η ενημέρωση του κοινού για τους κινδύνους. Παράλληλα όταν τα όρια της ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι πέραν των επιτρεπτών να γίνεται η χρήση μάσκας. Η έρευνα της «Τ.ΡΟ.Μ.Π.Υ.» αποτελεί μια προειδοποίηση για τη Μυτιλήνη, καθώς η μακροπρόθεσμη έκθεση σε αιωρούμενα σωματίδια αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο καρκίνου και άλλων χρόνιων παθήσεων.
Η ανάγκη για αποτελεσματική πολιτική περιβάλλοντος και επιστημονική παρακολούθηση είναι πιο επείγουσα από ποτέ, ώστε να διασφαλιστεί μελλοντικά η κατάσταση υγείας των κατοίκων.
Αν κι ο αέρας που αναπνέουμε είναι πολύ λιγότερο μολυσμένος σήμερα από ό,τι πριν από μερικές δεκαετίες, κάθε χρόνο περίπου 300.000 άνθρωποι στην Ευρώπη πεθαίνουν πρόωρα εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Το 2021, το 97 % του πληθυσμού που ζούσε σε αστικές περιοχές εκτέθηκε σε συγκεντρώσεις λεπτών αιωρούμενων σωματιδίων (PM2,5 – οι πλέον επιβλαβείς ατμοσφαιρικοί ρύποι) που υπερέβαιναν τα όρια των τελευταίων κατευθυντήριων γραμμών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Αξίζει να τονιστεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι συντελεστές που έχουν αναλάβει να δώσουν λύσεις στο οξυμμένο πρόβλημα έχουν όραμα να πετύχουν μηδενική ρύπανση για το 2050 και επεξεργάζονται νέο σύνολο κανόνων που θα της επιτρέψουν να υλοποιήσει αυτήν τη φιλοδοξία.
Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου έχει εκφράσει ανησυχίες σχετικά με την ατμοσφαιρική ρύπανση στη Λέσβο, ιδιαίτερα λόγω της λειτουργίας του σταθμού της ΔΕΗ. Ο σταθμός αυτός, αν και έχει μειωμένη δραστηριότητα σε σύγκριση με το παρελθόν, εξακολουθεί να θεωρείται πηγή ρύπανσης. Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, μέσω του Τμήματος Περιβάλλοντος και άλλων ερευνητικών μονάδων, έχει πραγματοποιήσει μελέτες και δημοσιεύσεις σχετικά με:
- Εκπομπές ρύπων (SO₂, NOₓ, σωματίδια PM)
- Επιπτώσεις στην υγεία και τα οικοσυστήματα
- Προτάσεις για τη μετάβαση σε πράσινες ενέργειες
Παράλληλα, υπάρχουν επιστημονικές δημοσιεύσεις και άρθρα που αναφέρουν τους κινδύνους για καρκίνο λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη Λέσβο, όπως η Μελέτη για Βαρέα Μέταλλα και Καρκινογόνους Παράγοντες, με τίτλο: “Heavy metal contamination and cancer risk assessment in soils near the lignite-fired power plant of Lesvos Island, Greece”. Συγγραφείς, ο Σπύρος Βούλγαρης κι η Ευγενία Γκούνη, αντίστοιχα.
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο Environmental Geochemistry and Health με βασικά ευρήματα τις υψηλές συγκεντρώσεις αρσενικού, νικελίου, καδμίου και μόλυβδου σε εδάφη γύρω από τον σταθμό της ΔΕΗ. Επίσης, αυξημένος κίνδυνος καρκίνου σε πνεύμονα και δέρματος για τους γειτονικούς πληθυσμούς, με βάση μοντέλα έκθεσης της EPA. Επίσης, υπάρχει δημοσιευμένη έρευνα για αέρια ρύπανση και αναπνευστικές νόσους με τίτλο “Air pollution from lignite combustion and respiratory cancer risk in the population of Lesvos Island” και συγγραφείς τους Χαράλαμπο Φατούρο και Μιχάλη Σκούλλο, αντίστοιχα, η οποία δημοσιεύθηκε στο Journal of Environmental Science and Health και με βασικά ευρήματα τη συσχέτιση υψηλών επιπέδων PM2.5 και SO₂ με αυξημένη θνητότητα από πνευμονικό καρκίνο σε άτομα με μακροχρόνια έκθεση.
