Μια σημαντική αλλαγή σκηνικού παρατηρείται στο μεταναστευτικό μέσα στο 2021 με την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί την τελευταία χρονιά στη Μεσόγειο να δείχνει μετατόπιση του βάρους από την Ελλάδα στην Ισπανία και κυρίως στη γειτονική Ιταλία. Κι αυτό την ίδια στιγμή, όμως, που για πρώτη φορά τα τελευταία έξι χρόνια έχουμε αύξηση του αριθμού αφίξεων στην Ευρώπη σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, από την 1η Ιανουαρίου του 2021 έως και την περασμένη Δευτέρα στην Ευρώπη έφτασαν 113.384 πρόσφυγες και μετανάστες, από τους οποίους μόλις το 7% (8.241) στην Ελλάδα. Αντιθέτως, η πλειοψηφία των μεταναστευτικών ροών καταλήγει στην Ιταλία, που έχει δεχτεί 63.062 άτομα (55,6%), και την Ισπανία που έχει δεχτεί 39.482 άτομα (34,8%), ενώ ελάχιστες είναι συγκριτικά οι αφίξεις στην Κύπρο (1.992 – 1,7%) και στη Μάλτα (607 – 0,5%). Τα στοιχεία αυτά δείχνουν μια σημαντική αντιστροφή της εικόνας, καθώς αρκεί να θυμηθεί κανείς πως στο τέλος του 2019 όχι απλά στην Ελλάδα, αλλά στη Λέσβο συγκεκριμένα έφταναν περισσότεροι πρόσφυγες και μετανάστες απ’ όσους έφταναν σε Ιταλία ή Ισπανία.
Ωστόσο, ενώ από το 2016 και μετά κάθε χρόνο είχαμε όλο και λιγότερες αφίξεις μεταναστών στις χώρες της Μεσογείου, φέτος έχουμε ήδη ξεπεράσει τις αφίξεις της προηγούμενης χρονιάς που συνολικά ήταν 95.031, παρατηρώντας μια αύξηση κατά σχεδόν 20%. Η πλειοψηφία των αφίξεων αυτών βέβαια (σχεδόν 25%) είναι από Τυνήσιους, ενώ οι πρόσφυγες και μετανάστες από τη Συρία, το Αφγανιστάν και το Ιράκ είναι περίπου το 14%.
Οι πύλες εισόδου
Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία αποτελούν τις τρεις βασικές πύλες εισόδου προσφύγων και μεταναστών στη Μεσόγειο. Πέραν του «περάσματος» από τις ακτές της Τουρκίας στην Ελλάδα, που επιλέγουν αιτούντες άσυλο από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, την κεντρική Μεσόγειο με προορισμό την Ιταλία και τη Μάλτα επιλέγουν μετανάστες από τη Λιβύη και την Τυνησία, και την δυτική Μεσόγειο με προορισμό την Ισπανία επιλέγουν μετανάστες από το Μαρόκο και τη Δυτική Σαχάρα, ενώ υπάρχουν ροές από τις περιοχές αυτές που διασχίζουν και τη θάλασσα του Ατλαντικού προς τις ισπανικές Κανάριες Νήσους. Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως και τις πύλες εισόδου από την ανατολική Ευρώπη, όπου μάλιστα το τελευταίο διάστημα έχουν στραφεί τα φώτα της δημοσιότητας καθώς χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες έχουν εγκλωβιστεί στα σύνορα Λευκορωσίας και Πολωνίας.
Στην Ελλάδα
Ο «ρυθμιστικός» ρόλος της Τουρκίας, που… κατά βούληση απελευθερώνει ή όχι μεταναστευτικές ροές, καθώς αποδεδειγμένα οι πρόσφυγες και μετανάστες εργαλειοποιούνται από την πλευρά του Ταγίπ Ερντογάν, παίζει ρόλο στη μείωση των μεταναστευτικών ροών προς τη Λέσβο και τα υπόλοιπα ελληνικά νησιά. Η προβληματική Κοινή Δήλωση Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας και η πολιτική της Ελληνικής Κυβέρνησης στα θαλάσσια σύνορα παίζουν και αυτά τον ρόλο τους, ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι πολιτικές συγκυρίες μπορεί να επιφέρουν αλλαγές. Και αυτό καθώς υπάρχει έμμεσο αίτημα από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την ελληνική πλευρά να υπάρχει έλεγχος των περιπτώσεων επαναπροωθήσεων για τις οποίες διατυπώνονται πολλές και σοβαρές καταγγελίες, την ίδια στιγμή που στο πλαίσιο του διαρκούς διπλωματικού του μπρα-ντε-φερ με την Ελλάδα και την Ευρώπη, ο Τούρκος Πρόεδρος συχνά απειλεί πως θα σπρώξει τους μετανάστες προς την χώρα μας.
