Η αντίστροφη μέτρηση για τη δημοσιοποίηση της πρόσκλησης για τα Σχέδια Βελτίωσης, η οποία σε κάθε περίπτωση θα γίνει άμεσα και λόγω εκλογών, σήμανε μετά την δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης της Υπουργικής Απόφασης, που καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις.
Το πρόγραμμα έχει μία σημαντική διαφοροποίηση σε σχέση με προηγούμενους κύκλους, καθώς για πρώτη φορά δίνει τη δυνατότητα της αγοράς γης από τους δικαιούχους με επιδότηση έως 80% για τα νησιά μας, που είναι και το μέγιστο ποσοστό της επιχορήγησης των Σχεδίων για την παρούσα προκήρυξη.
Ωστόσο ως προς τον συνολικό προϋπολογισμό τα Σχέδια Βελτίωσης στην παρούσα προκήρυξη κάνουν πολύ χαμηλή πτήση, καθώς αναμένεται να διατεθούν 180 εκατομμύρια ευρώ για όλη την Ελλάδα και αυτό το ποσό είναι εξαιρετικά μικρό σε σχέση με τον προϋπολογισμό της προηγούμενης προκήρυξης, που είχε γίνει το 2018, μια και ο προϋπολογισμός υπερέβαινε τα 300 εκατομμύρια ευρώ για όλη τη χώρα και με την υπερδέσμευση είχε φτάσει στο διπλάσιο ποσό. Το τελευταίο σε μία περίοδο το 2018, που η χώρα βρισκόταν ακόμα κάτω από τον ασφυκτικό κλοιό μνημονιακών μέτρων. Με άλλα λόγια η ρευστότητα τότε για επενδύσεις ήταν πιο περιορισμένη σε σχέση με τώρα.
Παραδείγματα
Συγκρίνοντας το προηγούμενο πρόγραμμα των Σχεδίων Βελτίωσης με το 2023 βλέπουμε ότι τώρα έχουμε περισσότερους Νέους Αγρότες σε σχέση με το 2018. Οι αγρότες που εγκρίθηκαν στο Βόρειο Αιγαίο από την τελευταία προκήρυξη είναι 660 + 157 που υπέβαλαν φακέλους και δεν εντάχθηκαν γιατί δεν έφταναν τα λεφτά για το Πριμ, τώρα όμως έχουν το δικαίωμα να υποβάλλουν φακέλους για να ενταχθούν στα Σχέδια βελτίωσης. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι μόνο οι Νέοι Αγρότες και οι εν δυνάμει δικαιούχοι είναι 817 στο Βόρειο Αιγαίο κι αν υπολογίσουμε ότι όλοι θα έχουν ένα μέσο Σχέδιο στις 80.000 ευρώ, τότε μόνο για το Βόρειο Αιγαίο θα χρειαστούν 65 εκατομμύρια ευρώ (δηλαδή το ένα τρίτο του προϋπολογισμού του προγράμματος για όλη την Ελλάδα).
Από τα παραπάνω φαίνεται ξεκάθαρα ότι «δεν βγαίνει ο λογαριασμός» και παρότι θα γίνει υπερδέσμευση ώστε τα 180 εκατομμύρια ευρώ να αυξηθούν, σε καμία περίπτωση δεν θα έχουμε τα επίπεδα του προϋπολογισμού των Σχεδίων Βελτίωσης του 2018 που ήταν η προηγούμενη προκήρυξη, και τα οποία ξεκινούσαν άνω των 300 εκατ. ευρώ για όλη την Ελλάδα. Καθώς δε, η κατανομή ανά περιφέρεια δεν έχει ακόμα δημοσιοποιηθεί (δηλαδή τι θα πάρει η κάθε περιοχή από τα 180 εκατομμύρια ευρώ) γίνεται εύκολα αντιληπτό (και από το παραπάνω παράδειγμα που θέσαμε) ότι θα πρέπει σύσσωμοι οι πολιτικοί φορείς του Βορείου Αιγαίου ΑΜΕΣΑ να πιέσουν προς το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για να ευνοηθεί η περιοχή μας από την κατανομή, δεδομένου πως το Βόρειο Αιγαίο παρουσιάζει οικονομική και επενδυτική – αναπτυξιακή υστέρηση έναντι άλλων περιφερειών της χώρας, υπάρχει όμως πεδίο στον πρωτογενή τομέα αν ευνοηθούν οι επενδύσεις.
Ο ατομικός προϋπολογισμός
Ένα άλλο θέμα με τα Σχέδια Βελτίωσης έχει να κάνει με τον προϋπολογισμό για το κάθε Σχέδιο, που έχει “οροφή” τις 150.000 ευρώ και είναι μειωμένο και αυτό το ποσό σε σχέση με την προκήρυξη του 2018. Ωστόσο παρέχεται η δυνατότητα στον κάθε δικαιούχο να φτάσει μέχρι τα 250.000 ευρώ υπό προϋποθέσεις, που… μοιάζουν με τους άθλους του Ηρακλή!
Για να γίνει αυτό θα πρέπει να μετρηθεί η τυπική απόδοση της εκμετάλλευσης του δικαιούχου είτε πρόκειται για δέντρα, είτε για ζώα και γίνεται ένας υπολογισμός για τον κάθε δικαιούχο με βάση συγκεκριμένους τύπους. Υπολογίζεται πως για να διεκδικήσει το μέγιστο ποσό που είναι οι 250.000 ευρώ ο δικαιούχος, η τυπική απόδοση της εκμετάλλευσής του θα πρέπει να του αποφέρει το 20% του συνολικού προϋπολογισμού που αιτείται, δηλαδή 50.000 ευρώ!
Ο προϋπολογισμός για μηχανολογικό εξοπλισμό και φύτευση δέντρων θα φτάνει έως τις 160.000 ευρώ ανά φάκελο, ενώ η μέγιστη επιλέξιμη δαπάνη για τρακτέρ φτάνει στις 125.000 ευρώ.
Τα τυπικά
Δικαιούχοι της δράσης μπορούν να κριθούν φυσικά ή νομικά πρόσωπα του εμπορικού δικαίου, κάτοχοι γεωργικών εκμεταλλεύσεων, εφόσον κατά την υποβολή του αιτήματος στήριξης πληρούνται οι κατά περίπτωση προϋποθέσεις:
- Να έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους, να μην έχουν υπερβεί το 63ο έτος της ηλικίας τους και να έχουν πλήρη δικαιοπρακτική ικανότητα, σύμφωνα με τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα.
- Να έχουν υποβάλει παραδεκτή Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης για το έτος 2022.
- Να είναι φορολογικά και ασφαλιστικά ενήμεροι.
- Να μην είναι άμεσα συνταξιοδοτούμενοι από οποιοδήποτε ταμείο του εσωτερικού ή εξωτερικού, εξαιρουμένων των περιπτώσεων συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας του άρθρου 37 του Ν. 3996/2011, όπως ισχύει και του άρθρου 5, παρ. γ. του Ν.1287/1982.
- Να μην εκτίουν ποινή φυλάκισης.
- Να είναι εγγεγραμμένοι στο ΜΑΑΕ ως επαγγελματίες αγρότες ή να είναι νέοι γεωργοί του υπομέτρου 6.1 για τους οποίους δεν έχουν περάσει τέσσερα έτη από την απόφαση ένταξής τους στο μέτρο. Δεν είναι επιλέξιμοι οι νεοεισερχόμενοι επαγγελματίες αγρότες, με εξαίρεση όσους υπέβαλαν αίτηση στήριξης από το μέτρο 6.1, οι αιτήσεις τους κρίθηκαν επιλέξιμες, αλλά δεν καλύπτονταν από το περιφερειακό όριο πίστωσης.
Επιλέξιμες γεωργικές εκμεταλλεύσεις
Στις αναγκαίες προϋποθέσεις ώστε μία εκμετάλλευση να είναι επιλέξιμη, περιλαμβάνεται η προϋπόθεση το σύνολο της γεωργικής εκμετάλλευσης να έχει περιληφθεί σε παραδεκτή Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης του έτους 2022.
Με βάση την Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης του 2022, η γεωργική εκμετάλλευση πρέπει να έχει ελάχιστο μέγεθος παραγωγικής δυναμικότητας (εκφρασμένη ως τυπική απόδοση) μεγαλύτερο ή ίσο των:
- 12.000 ευρώ για την ηπειρωτική χώρα, την Κρήτη και την Εύβοια.
- 8.000 ευρώ για όλα τα νησιά της χώρας πλην Κρήτης και Εύβοιας.
- 8.000 ευρώ για τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις που αξιοποιούν τουλάχιστον 109 κυψέλες.
- Να πληροί τα κοινοτικά πρότυπα που την αφορά. Εξαιρούνται για χρονικό όριο μέχρι 24 μήνες από την ημερομηνία εγκατάστασης οι εκμεταλλεύσεις των νέων γεωργών.
Η συστεγαζόμενη γεωργική εκμετάλλευση πρέπει επιπλέον να τεκμηριώνει:
- Πάγια στοιχεία σαφώς καταγεγραμμένα και οριοθετημένα.
- Λειτουργική αυτοτέλεια στην ολοκλήρωση της υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου.
Ποιες επενδύσεις ενισχύονται
Με τα σχέδια βελτίωσης παρέχεται στήριξη για επενδύσεις ίδρυσης, επέκτασης, εκσυγχρονισμού, αναδιάρθρωσης, των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, καθώς και για επενδύσεις μείωσης κόστους παραγωγής και δημιουργίας οικονομιών κλίμακας, οι οποίες στοχεύουν στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, καθώς και επενδύσεις αξιοποίησης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για ιδία κατανάλωση.
Εντός των κατηγοριών που ακολουθούν ενισχύεται επένδυση μεταξύ άλλων, για μετεγκατάσταση, ανέγερση, επέκταση και εκσυγχρονισμός γεωργικών κτιρίων και κατασκευών (σταβλικές εγκαταστάσεις, μελισσοκομικές εγκαταστάσεις, όπως χώρος εξαγωγής μελιού και αποθήκες, ψυγεία, αποφλοιωτήρια, ξηραντήρια, διαλογητήρια, πλυντήρια και συσκευαστήρια, αποθήκες και λοιποί αποθηκευτικοί χώροι, θερμοκήπια και δικτυοκήπια, προκατασκευασμένοι οικίσκοι φιλοξενίας εργατών, εργαστήρια ιστοκαλλιέργειας, κάθε είδους ομβροδεξαμενή κ.ά..
Επίσης, ενισχύεται η αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση καινούργιου μηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού, καθώς και ο εξοπλισμός ο οποίος ενσωματώνεται σε κτιριακές εγκαταστάσεις ή επί γηπέδων.
Ειδικότερα ενισχύεται:
α) Εξοπλισμός ζωικής παραγωγής, όπως αμελκτικά συγκροτήματα, ταινίες μεταφοράς, σιλό αποθήκευσης ζωοτροφών, συγκροτήματα παραγωγής ζωοτροφών, συγκροτήματα θέρμανσης και δροσισμού, ταΐστρες, ποτίστρες, αποτεφρωτήρες κ.ά.
β) Εξοπλισμός φυτικής παραγωγής, όπως ξηραντήρια, συγκροτήματα διαλογής, θάλαμοι ψύξης, συγκροτήματα συσκευασίας κ.ά.
γ) Εξοπλισμός ο οποίος ενσωματώνεται σε θερμοκήπια, όπως εξοπλισμός θέρμανσης, εργαστηριακός εξοπλισμός ιστοκαλλιέργειας κ.ά.
-Ενισχύεται ο εξής αυτοκινούμενος εξοπλισμός: Οι γεωργικοί ελκυστήρες των κατηγοριών Τ1, Τ2, Τ4, και C του άρθρου 4 του Καν (ΕΕ) 167/2013, (εξαιρουμένων των οχημάτων φορτηγού τύπου, ελαφρού τύπου και τύπου Unimog και των οχημάτων που μπορούν να μεταφέρουν προσωπικό πέραν του χειριστή), τα χορτοκοπτικά, χορτοσυλλεκτικά, ενσιροκοπτικά (κτηνοτροφικών φυτών κ.ά.), οι φυτευτικές μηχανές, οι πατατοσυλλεκτικές, οι καροτοσυλλεκτικές, οι μηχανές συλλογής κρεμμυδιών, οι μηχανές συλλογής αρωματικών και ανθοκομικών φυτών, οι σταφυλοσυλλεκτικές, οι μηχανές συλλογής οπώρων, οι περονοφόροι φορτωτές, τα bobcat, τα μηχανήματα διαχείρισης αποθηκών ζωοτροφών της εκμετάλλευσης και οι ενσιροδιανομείς.
-Ενισχύονται μηχανήματα και εξοπλισμός για την εξυπηρέτηση της ζωικής παραγωγής και μελισσοκομίας (κινητές αμελκτικές μηχανές, ενσιροδιανομείς, μελιτοεξαγωγείς, μηχανές γαλουχίας, κινητές ταΐστρες και ποτίστρες κ.ά.), καθώς και φυτικής παραγωγής, όπως αναρτώμενα ή συρόμενα μηχανήματα κατεργασίας εδάφους, σπαρτικές μηχανές, λιπασματοδιανομείς, ψεκαστικά μηχανήματα (εξαιρούνται οι επινώτιοι ψεκαστήρες) και εξοπλισμός ασφαλείας, μηχανήματα χορτονομής (κοπτικά, συνθλιπτικά, συλλεκτικά και δετικά), συλλεκτικές μηχανές και εξοπλισμός συλλογής, ρυμουλκούμενα με ανύψωση ή/και ανατροπή (πλατφόρμες απλές και ανατρεπόμενες, σκάλες ανύψωσης), κλαδευτικά αναρτώμενα και συρόμενα, φορητά αλυσοπρίονα, εξαρτήματα ελκυστήρων αναρτώμενα (π.χ. ανυψωτικά, φορτωτές, αρπάγες και πιρούνες μπάλας) κ.ά..
Για αγορά γης
Για την αγορά γης από τον δικαιούχο ισχύουν τα εξής:
Η αγορά αφορά κατά πλήρη κυριότητα νομή και κατοχή απόκτηση αγροτεμαχίων τα οποία είναι όμορα με «ήδη ιδιόκτητα αγροτεμάχια». Ως «ήδη ιδιόκτητα αγροτεμάχια» θεωρούνται αγροτεμάχια που έχουν α) δηλωθεί στην αρχική ΕΑΕ του έτους 2022, β) βρίσκονται στην πλήρη ή εξ αδιαιρέτου κυριότητα του/της υποψηφίου ή της / του συζύγου του ή των τέκνων του πριν από τις 31/8/2022.
Ως όμορα θεωρούνται τα αγροτεμάχια τα οποία διαθέτουν μεταξύ τους κοινή πλευρά ή χωρίζονται μεταξύ τους από οδό ή φυσική / τεχνητή διαμόρφωση του εδάφους, που λειτουργεί ως αποδέκτης ή/και αγωγός αρδευτικών ή όμβριων υδάτων χωρίς την παρεμβολή άλλων αγροτεμαχίων. Ως αγορά όμορου αγροτεμαχίου θεωρείται και η περίπτωση όπου «ήδη ιδιόκτητο αγροτεμάχιο» κατέχεται εξ αδιαιρέτου από τον δικαιούχο και σε αυτόν μεταβιβάζεται το σύνολο του εναπομένοντος μεριδίου, ώστε να αποκτά πλήρη κυριότητα (100%) του αγροτεμαχίου.
Μετά την ολοκλήρωση της μεταβίβασης, το νεοαποκτηθέν αγροτεμάχιο πρέπει να κατέχεται από τον δικαιούχο κατά πλήρη κυριότητα. Δεν είναι επιλέξιμο το τίμημα κατά το ποσό το οποίο υπερβαίνει την αντικειμενική αξία της περιοχής ή, εφόσον δεν υφίσταται αντικειμενική αξία, κατά το ποσό που υπερβαίνει την εκτίμηση της Δ.Ο.Υ.
- Δεν είναι επιλέξιμη η αγορά αγροτεμαχίου από ανιόντες ή κατιόντες συγγενείς του/της δικαιούχου ή του/της συζύγου του ή από την/τον σύζυγο.
- Δεν είναι επιλέξιμη η αγορά αγροτεμαχίων εντός οικισμού ή εντός σχεδίου.
- Δεν είναι επιλέξιμη η αγορά αγροτεμαχίου το οποίο έχει μεταβιβαστεί στον πωλητή μετά τις 31/8/2022.
Η δαπάνη για την αγορά γης δεν μπορεί να υπερβαίνει το 10% των συνολικών επιλέξιμων δαπανών.
Άλλες επενδύσεις
Ενισχύεται επίσης, η αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση πολυετών φυτειών των οποίων η εγκατάσταση δεν γίνεται με τη χρήση σπόρου, καθώς και η περίφραξη και διαμόρφωση αγροτεμαχίων και η περίφραξη φυτειών.
Ακόμη ενισχύεται η αγορά καινούργιου αυτοκινήτου με ψυκτικό θάλαμο για την εξυπηρέτηση εκμετάλλευσης παραγωγής ανθέων ή μανιταριών, η αγορά καινούργιου φορτηγού αυτοκινήτου για τη μεταφορά κυψελών (μελισσοκομικό φορτηγό), η αγορά, εγκατάσταση Ηλεκτρονικού Υπολογιστή και λογισμικού διαχείρισης γεωργικής εκμετάλλευσης, εξοπλισμού επικοινωνιών και γραφείου, επενδύσεις που συμβάλλουν στην αξιοποίηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
