- Βγάζουν από τα συρτάρια τους τις μελέτες και τους σχεδιασμούς για τα καταφύγια προκειμένου να καλυφθούν τα κενά και οι ελλείψεις που καταγράφονται
- Όταν η «γειτονιά μας» πυρπολείται τα καταφύγια σώζουν ζωές και οι πολίτες οφείλουν να είναι ενημερωμένοι πριν ηχήσουν οι σειρήνες
Σε αναζήτηση καταφυγίων πολέμου βρίσκονται οι υπηρεσίες που έχουν επιφορτιστεί με την ευθύνη της πολιτικής προστασίας. Παράλληλα, σύμφωνα με πληροφορίες, αναμένεται τις επόμενες ημέρες να ξεκινήσουν και οι έλεγχοι καταλληλότητας των υφιστάμενων καταφυγίων πολέμου. Ωστόσο, από την έρευνα που διεξάγουν τα Νέα της Λέσβου, διαπιστώνεται ότι υπάρχουν πολλά ζητήματα που προκαλούν ερωτηματικά, για το εάν και κατά πόσο ο πληθυσμός της Λέσβου γνωρίζει το πού θα κατευθυνθεί και τι οφείλει να πράξει, όταν ηχήσουν οι σειρήνες. Η ευθύνη για δράσεις, όπως ο έλεγχος καταφυγίων και η διασφάλιση ετοιμότητας του πληθυσμού, ανήκει στη διεύθυνση Πολιτικής Σχεδίασης Έκτακτης Ανάγκης της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου.
Σημαντική παράμετρος στο όλο ζήτημα αποτελεί η πολύχρονη «απάθεια» των αρμοδίων ως προς την δημιουργία πολεμικών καταφυγίων, αλλά και ως προς την σωστή κι έγκαιρη ενημέρωση του πληθυσμού. Αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της επικρατούσας κατάστασης, η φράση που ειπώθηκε από τα χείλη συνταξιούχου υψηλόβαθμου αξιωματικού της Ελληνικής Αστυνομίας, ότι «ποτέ δεν ασχοληθήκαμε σοβαρά με το ζήτημα και ούτε ξέραμε πού υπάρχουν πολεμικά καταφύγια. Γνωρίζω ότι στη Μυτιλήνη υπάρχει ένα, αλλά κι αυτό δεν ξέρω σε τι κατάσταση βρίσκεται κι αν πληροί τις προϋποθέσεις για να χαρακτηριστεί ως καταφύγιο πολέμου».
Αν και η κινητικότητα που καταγράφεται αυτό το διάστημα για την οργάνωση των καταφυγίων σε επίσημη τουλάχιστον βάση, αναφέρεται ως τυχαία, στην πράξη ο καθένας καταλαβαίνει πως μόνο τυχαίο δεν είναι! Ειδικά σήμερα, σε μια εποχή αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων, η ενημέρωση του πληθυσμού για τα καταφύγια πολέμου είναι καίρια, μιας και τα δημόσια καταφύγια συνήθως ελέγχονται από κρατικές υπηρεσίες, όπως η Πολιτική Προστασία.
Η επέμβαση του Ισραήλ στη Γάζα και το αιματοκύλισμα της Παλαιστίνης που έχει συγκλονίσει με την ταυτόχρονη σύγκρουση του Τελ Αβίβ με την Τεχεράνη, έχει τροφοδοτήσει ένα ακόμα πιο εκρηκτικό μείγμα στον πλανήτη λόγω του πυρηνικού οπλοστασίου του Ιράν, που αποτελεί απρόβλεπτο παράγοντα στην παγκόσμια σκακιέρα στην οποία συνεχίζει να «τραβάει τα σχοινιά» ο Νετανιάχου. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον και ιδιαίτερα στην Ευρώπη η οποία έχει πάρει σαφή θέση υπέρ του Ισραήλ, είναι λογικό επακόλουθο για τα κράτη-μέλη να αρχίζουν να βγάζουν από τα συρτάρια τους τις μελέτες και τους σχεδιασμούς για τα καταφύγια και αχρείαστα ας είναι!
Οι εμπλεκόμενοι φορείς
Ο αστυνομικός διευθυντής Λέσβου, Κωνσταντίνος Παπάζογλου, αναφορικά με την έρευνα που διεξάγουν τα Νέα της Λέσβου, τόνισε ότι «κάθε τρία χρόνια γίνεται επιθεώρηση των υφιστάμενων καταφυγίων πολέμου που υπάρχουν στη Λέσβο. Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης εφαρμόζεται το σχέδιο για την κατανομή του πληθυσμού στα καταφύγια».
Χαρακτήρισε την κατάσταση που επικρατεί σε σχέση με τα καταφύγια ως «καλή» και διασαφήνισε ότι «βρισκόμαστε στο στάδιο αναζήτησης νέων χώρων για τη δημιουργία καταφυγίων πολέμου». Σε σχέση με τον εφοδιασμό των καταφυγίων με τ΄ απαραίτητα τόσο για την επιβίωση όσο και για την προστασία του άμαχου πληθυσμού, ο κ. Παπάζογλου τόνισε ότι «αποτελεί ευθύνη της Πολιτικής Προστασίας για να υπάρχουν τρόφιμα, νερό και είδη πρώτης ανάγκης».
ΠΣΕΑ Β. Αιγαίου: «Υπάρχουν καταφύγια πολέμου στη Λέσβο»
Σύμφωνα με επίσημες πηγές, η Ελλάδα διαθέτει σχέδια πολιτικής άμυνας και καταφύγια, ωστόσο οι τοποθεσίες τους παραμένουν απόρρητες για λόγους ασφαλείας . Η Διεύθυνση Πολιτικής Σχεδίασης Έκτακτης Ανάγκης (ΠΣΕΑ) της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου πραγματοποιεί περιοδικούς ελέγχους σε καταφύγια και δομές ανάγκης, αλλά χωρίς να δημοσιοποιεί λεπτομέρειες.
Η προϊσταμένη του αυτοτελούς τμήματος των ΠΣΕΑ Βορείου Αιγαίου, Ευαγγελία Σταυροπούλου κατέθεσε με προσοχή την άποψή της, υποστηρίζοντας ότι «η θέση των καταφυγίων ανακοινώνεται μόνο στην περίπτωση που κηρυχθούν μέτρα πολιτικής κινητοποίησης». Σημείωσε δε ότι «υπάρχει μια επιτροπή, που συγκροτείται κάθε τρία χρόνια και στην οποία επικεφαλής είναι αξιωματικός της Αστυνομίας και σ΄ αυτήν συμμετέχουν ένας αξιωματικός της Πυροσβεστικής, δύο υπάλληλοι της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, ένας από την διεύθυνση Υγείας κι ένας από τη διεύθυνση των τεχνικών υπηρεσιών κι εγώ ως προϊσταμένη μόνο να παρακολουθώ επιτρέπεται. Ο ρόλος της επιτροπής είναι να ελέγχει την κατάσταση των καταφυγίων και να επισημαίνει νέους χώρους για την δημιουργία τους».
Σε σχετική ερώτηση για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται σήμερα τα καταφύγια, η κ. Σταυροπούλου αρκέστηκε να πει ότι «έχουν ελεγχθεί και προσπαθούμε να πάμε ένα βήμα παραπέρα. Υπάρχουν χώροι οι οποίοι έχουν ψηφιοποιηθεί, όπως επίσης έχουν καταγραφεί τα ονόματα και τα τηλέφωνα των υπευθύνων».
Ωστόσο, παραδέχθηκε εμμέσως πλην σαφώς ότι υπάρχει μεγάλο πρόβλημα στη διαχείριση, καθώς όπως τόνισε «το υπουργείο Περιβάλλοντος δεν εκδίδει αποφάσεις και σχέδιο νόμου που ν΄ αφορά στα πολεοδομικά ζητήματα που έχουν να κάνουν με τη δημιουργία καταφυγίων πολέμου στα υπό κατασκευή κτίρια», σημειώνοντας ότι «είμαστε μόνοι μας μιας και το κράτος δεν βοηθάει».
Φειδωλοί ως προς τις δηλώσεις για το συγκεκριμένο θέμα, εμφανίστηκαν οι δύο αντιδήμαρχοι, Μυτιλήνης και Δυτικής Λέσβου, Νίκος Καρασάββας και Ανδρέας Αξής, αντίστοιχα. Ο κ. Καρασάββας εστίασε την προσοχή του στις αρμοδιότητες που έχει το τμήμα Πολιτικής Προστασίας του δήμου Μυτιλήνης, ισχυριζόμενος ότι «το 0,10% του προϋπολογισμού του δήμου αφορά στις ανάγκες της παλλαϊκής άμυνας. Αναφορικά με το ρόλο μας, ακολουθούμε τις εντολές και παρεμβαίνουμε αναλόγως». Από την πλευρά του ο κ. Αξής τόνισε ότι «είμαστε σ΄ αναζήτηση χώρων για την δημιουργία καταφυγίων πολέμου και βρισκόμαστε σ΄ επικοινωνία με την ΠΣΕΑ της περιφέρειας Βορείου Αιγαίου για πλήρη ενημέρωση».
Στη Λέσβο, όπως και σε άλλα νησιά, πιθανά καταφύγια μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Υπόγειες δομές, όπως σήραγγες ή οχυρώσεις από παλιότερες συγκρούσεις.
- Δημόσια κτίρια με ενισχυμένες προστατευτικές δομές.
- Φυσικές καταφυγές, όπως σπήλαια ή ορεινές περιοχές.
Ωστόσο, η έλλειψη δημόσιας ενημέρωσης δημιουργεί ανησυχίες. Σε αντίθεση με χώρες όπως η Σουηδία ή η Ελβετία, όπου οι πολίτες γνωρίζουν ακριβώς πού να καταφύγουν, στην Ελλάδα η διαδικασία βασίζεται σε ατομική ενημέρωση μέσω αστυνομικών τμημάτων. Επίσης, η έλλειψη χρηματοδότησης και ευαισθητοποίησης συνιστούν ανασταλτικό παράγοντα.
Απαιτείται ενημέρωση
Η Λέσβος, ως παραμεθόριο νησί, σύμφωνα με απόψεις των ειδικών χρειάζεται εκστρατείες ενημέρωσης για καταφύγια και πρωτόκολλα, ενεργή συμμετοχή των δήμων στη δημιουργία τοπικών σχεδίων, ετήσιες ασκήσεις με μαζική συμμετοχή.
Μόνο έτσι ο πληθυσμός θα είναι πραγματικά προετοιμασμένος για οποιαδήποτε έκτακτη ανάγκη. Οι πολίτες πρέπει να ενημερώνονται για τα τοπικά καταφύγια μέσω επίσημων καναλιών (π.χ. Πολιτική Προστασία) και να προετοιμάζονται με βασικά είδη επιβίωσης. Η ευρωπαϊκή τάση για επανένταξη των καταφυγίων σε πολιτική άμυνας υπογραμμίζει τη σημασία τους σε μια εποχή αυξημένων κινδύνων.
Τα πολεμικά καταφύγια είναι κρίσιμες υποδομές για την προστασία των πολιτών σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, όπως πολέμων ή πυρηνικών απειλών.
Σκοπός και σημασία των καταφυγίων
Τα καταφύγια σχεδιάζονται να προστατεύουν από αεροπορικές επιδρομές, πυρηνικές εκρήξεις, χημικές ή βιολογικές επιθέσεις. Σε χώρες όπως η Ελβετία, υπάρχουν καταφύγια για όλο τον πληθυσμό, με συστήματα εξαερισμού που αντιμετωπίζουν ακτινοβολία και ραδιενεργά υπολείμματα. Στην Ελλάδα, πολλά καταφύγια χρονολογούνται από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά επανεξετάζονται για νέες απειλές. Η Γερμανία επενδύει 30 δισ. € για να μετατρέψει σταθμούς μετρό και υπόγειους χώρους σε καταφύγια με βασικό εξοπλισμό (τουαλέτες, κρεβάτια).
Ενημέρωση των πολιτών
Οι πολίτες μπορούν να ρωτήσουν για το πλησιέστερο καταφύγιο στο τοπικό αστυνομικό τμήμα, ζητώντας να μιλήσουν με τον υπεύθυνο Πολιτικής Άμυνας, στην Πυροσβεστική ή τον Δήμο της περιοχής, που συντονίζονται με την ΠΣΕΑ
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ
- Ατομικές προμήθειες, όπως νερό, τρόφιμα, φαρμακευτικά, φακούς, ραδιόφωνο.
- Οικογενειακό σχέδιο που αφορά στα σημεία συνάντησης, επικοινωνίας και διαφυγής και τέλος ενημέρωση για δημόσιες ασκήσεις, όπως αυτές που γίνονται κάθε χρόνο.
- Σύμφωνα με ευρωπαϊκές οδηγίες, οι πολίτες πρέπει να διατηρούν αποθέματα για 72 ώρες (τροφή, νερό, φαρμακευτική βοήθεια).
